Ankara, 25.02.1999

Özü: İnşaat mukavelesinin başka bir müteahhide devri ve tenzilat nispetinin değiştirilmesini öngören devir protokolü Hk.

 

G E N E L G E

( 7 )

 

           Bir Noterliğimizden Birliğimize intikal eden; ihale sözleşmesinin ilk müteahhit tarafından başka bir müteahhide devir ve idarenin de bu devir işlemine muvafakatini ihtiva eden ve fakat işin ilk müteahhit tarafından %17 tenzilat ile alınmış iken devir alan müteahhit tarafından %22 tenzilatla yapılmasına dair hükümleri de bulunduran devir protokolünün ne surette harç ve damga vergisine tabi tutulması gerektiği 12.10.1998 günlü ve Hukuk 2049-17439 sayılı yazımızla Maliye Bakanlığından sorulmuştu.

 

           Maliye Bakanlığı Gelirler Genel Müdürlüğünden cevaben alınan ve Yönetim Kurulumuzun 18.02.1999 günlü toplantısında görüşülen 31.12.1998 günlü ve 50839 sayılı yazıda ise,

           “Anılan konuya ilişkin Bakanlığımız görüşü açıklanmıştır.

 

           1- Damga Vergisi Kanunu Uygulaması bakımından:

           Bilindiği üzere, 488 sayılı Damga Vergisi Kanununun 1 inci maddesinde, bu Kanuna ekli (1) sayılı tabloda yazılı kağıtların damga vergisine tabi tutulacağı, bu Kanundaki kağıtlar teriminin yazılıp imzalanmak veya imza yerine geçen bir işaret konmak suretiyle düzenlenen ve herhangi bir hususu ispat veya belli etmek için ibraz edilebilecek olan belgeleri ifade edeceği açıklanmış, 6 ncı maddesinin ikinci fıkrasında, bir kağıtta toplanan akit ve işlemler birbirine bağlı ve bir asıldan doğma oldukları takdirde damga vergisinin en yüksek vergi alınmasını gerektiren akit veya işlem üzerinden alınacağı belirtilmiş, 14 üncü maddesinin ikinci fıkrasında da, belli parayı ihtiva eden mukavelenamelerin değiştirilmesi halinde artan miktarın aynı nispette vergiye tabi olacağı, bunların devri halinde ise aslından alınan verginin dörtte birinin alınacağı hükme bağlanmıştır.

           Bu çerçevede, 488 sayılı Damga Vergisi Kanunu açısından verginin konusunu Kanuna ekli (1) sayılı tabloda yer alan kağıtların teşkil etmesi nedeniyle idare ile ilk müteahhit arasında düzenlenen ilk sözleşme vergilendirilmiştir.

 

           Yazınız ekinde yer alan “Devir Protokolü”nün incelenmesinden, bu kağıdın belli parayı ihtiva eden ilk sözleşme hükümlerinin değiştirilmeden devrine ilişkin olarak düzenlendiği, devir konusunun idare ile ilk müteahhit arasında imzalanan ilk sözleşme olduğu, dolayısıyla bu kağıda atıf yapıldığı ve protokolün hükmünü ilk kağıttan aldığı anlaşılmıştır.

 

           İlk kağıt dikkate alınmadığı takdirde yapılan iş devir değil yeni bir ihale olacak ve bu protokolle ihaleye ilk müteahhit icazet verir hale gelecekti. Halbuki söz konusu protokolden böyle bir anlam çıkmamaktadır.

 

           Devre rıza gösteren idare sadece ilk ihale kararı veya sözleşmenin devrine izin vermekte, dolayısıyla ilk sözleşmede belirtilen “belli para”nın vergilemede esas alınması gerekmektedir.

 

           Diğer taraftan, inceleme konusu “Devir Protokolü” başlıklı kağıtta yukarıda sözü edilen hususların dışında devredilen işin %22 tenzilatla yapılacağına ilişkin devralan müteahhidin taahhüdünün de yer aldığı görülmüş ve bunların da birbirine bağlı ve bir asıldan doğma işlemler olduğu anlaşılmıştır.

 

           Bu nedenle, söz konusu protokolün 488 sayılı Kanunun 6 ncı ve 14 üncü maddeleri hükümlerine göre en yüksek vergi alınmasını gerektiren devir işlemi üzerinden ve ilk sözleşmeden alınan verginin dörtte biri nispetinde damga vergisine tabi tutulması gerekmektedir.

 

           2- Harçlar Kanunu Uygulaması Bakımından:

           Bilindiği üzere, 492 sayılı Harçlar Kanununun 42 nci maddesinde, menkul ve gayrimenkul mallar hakkında alım, satım, taahhüt ve rehinle ilgili her nevi mukavele, senet ve kağıtlarda değer gösterilmesinin mecburi olduğu ve 46 ncı maddesinde de, birbirleriyle ilgili işlerin bir arada yapılması halinde en yüksek harcı gerektiren iş üzerinden tek harç alınması gerektiği hükme bağlanmıştır.

 

           Bu kapsamda, ihale makamı ile müteahhit arasında düzenlenen mukavelenin devri ile ilgili işlem ve bu devire muvafakat edilmesine ilişkin olarak yapılan işlemlerin bir asıldan doğma birbirleriyle ilgili işlemler olarak kabulü gerekmektedir.

           Buna göre, devir protokolünün, ihtiva ettiği en yüksek bedel üzerinden, devir eden ve devir alanın imzaları dikkate alınarak nispi harca tabi tutulması icabeder.”

 

           denilmektedir.

 

           İhale sözleşmesinin devri ve idarenin muvafakati manasındaki benzer bir işlem 1998/5 sayılı genelgemiz ile duyurulmuştu.

           İnceleme konusu işlem ise 1998/5 sayılı genelgemizdeki hususlara ilaveten, işi devir alan müteahhidin, işin daha farklı bir tenzilatla yapılması taahhüdünü ihtiva etmektedir.

           Bilgi edinilmesini rica ederim

           Saygılarımla.

                                                                                                           BAŞKAN

                                                                                                       Hasip DİNÇER

                                                                                                    (Ankara 24.Noteri)

A.KAHRAMAN

Y.O.

---