Ankara, 18.5.2001

Özü:Umumi Hayata Müessir Afetler Dolayısiyle Alınacak Tedbirlerle Yapılacak Yardımlara Dair Kanun kapsamındaki kredi teminatı işlemleri hk.

 

G E N E L G E

( 15 )

           Bazı, noterliklerimizden intikal eden, "Üyesi bulunduğum sınırlı sorumlu Birlik Sitesi Konut Yapı Kooperatifince adıma isabet eden 27 M iV Pafta- Ada 11304 Parseldeki B5 Blok 4.kat 9 No. lu bağımsız bölümün (8 No. lu dairenin) kat irtifakılkat mülkiyeti tapusunun, tapu sicil müdürlüğü tarafından adıma tescil edildiğinde, 7269 sayılı Kanuna göre imzaladığım müteselsil kefil ve müşterek müteselsil borçlandırma senedine bağlı olarak orta hasar onarım kredisi için Türkiye Emlak Bankası A.Ş.' nin lehine kredi tutarının °%30 fazlası üzerinden re' sen kanuni ipotek tesis edilmesine muvafakat ettiğimi, ayrıca ipotek işlemlerinin tamamlanmasına değin üyelik hakkımı devretmeyeceğimi, bu konuda kooperatif Yönetim Kurulu'nun yetkili olduğunu kabul ve taahhüt ederim.” şeklinde düzenlenen taahhütnamenin ne surette harç ve damga vergisine tabi tutulacağı hususunda tayin olunan Birliğimiz görüşünün genelge muhtevasında duyurulmasına ilişkin talep Yönetim Kurulumuzun 10.05.2001 günlü toplantısında görüşülerek aşağıdaki açıklamaların yapılmasına karar verilmiştir.

 

           İnceleme konusu işlem örneği, tapuda işlem yapılmasını gerektiren bir ön işlem olması nedeniyle 1512 sayılı Yasanın 89 uncu maddesi gereğince düzenleme şeklinde yapılması gerekli bulunmaktadır. Ayrıca, bu işlem kooperatif üyesinin taahhüdünün yanı sıra kooperatife verdiği yetki muhtevası, itibariyle özel vekaletname vasfına da sahip bulunmaktadır. Bu suretle işlem metninde iki ayrı hukuki muamele (taahhütname ve vekaletname) yer almaktadır.

 

Harçlar kanununda yapılan değişiklikle özel ve genel vekaletname ayrımı kaldırılarak vekaletname harcı tekleştirilmiştir.

 

Bilindiği üzere, tabi afetlerle ilgili olarak meri mevzuatta bazı muafiyet ve istisnalar bulunmaktadır. Söz konusu mevzuat hükümleri aşağıda belirtilmiştir.

 

           1- 488 sayılı Damga Vergisi Kanunu’na ekli 2 sayılı tablonun I/13 üncü fıkrasında "Umumi hayata müessir afetler dolayısıyla alınacak tedbirlerle yapılacak yardımlara dair kanundan faydalanacak kişiler tarafından verilecek taahhütname, beyanname ve akdedilecek mukaveleler" damga vergisinden istisna edilmiştir.

           2- 1999/32 sayılı genelgemizde de belirtildiği üzere, 7269 sayılı Kanunun 42 nci maddesinde "bu Kanunun uygulanması dolayısıyla taşınmaz malların alım, satım, ipotek, tapu kadastro işlemleri, yeniden inşa edilecek veya onarılacaklarla ilgili ihale, sözleşme, ruhsatname ve sair işlemler ve bu kanundan faydalanacakların verecekleri beyanname, taahhütname ve yapacakları sözleşmeler” her türlü vergi, resim ve harçtan muaf tutulmuştur.

           3- 4481 sayılı Kanunun 1999/92 sayılı genel yazımızla duyurulan 14 üncü maddesi ile yine 1999/95 sayılı genel yazımızla duyurulan 36 Seri No. lu Damga Vergisi Kanunu Genel Tebliğinde depremde binalarının veya ticari, zirai, sınai ya da mesleki faaliyete mahsus varlıklarının zarar gördüğü, hasar tespit komisyonlarınca belirlenen kişi ve kuruluşlara Bakanlar Kurulu Kararları kapsamında bankalarca açılan kredilerle ilgili işlemlerin damga vergisi ve harçtan istisna edildiği, istisna uygulanması sırasında hasar tespit komisyonu raporu dışında başka bir belge aranmayacağı, istisnayı uygulayan kurumların işlem tarihini izleyen 30 gün içerisinde ilgililerin bağlı bulunduğu vergi dairesine gerekli bildirimde bulunmak zorunda oldukları belirtilmiştir.

           Yukarıda belirtilen mevzuat hükümleri çerçevesinde depremden etkilenen ve bu sebeple de yeniden inşa edilen veya onarılan binalarla ilgili olarak kullanılan krediler sebebiyle düzenlenen kağıtlar ve bu konudaki işlemler damga vergisi ve harç istisnası kapsamında bulunmaktadır. Dolayısıyla da bu kredilerle ilgili olarak verilen veya verilmesi taahhüt edilen teminatlarla ilgili işlemlere de bu istisnaların tatbiki gerekmektedir.

           Bu esaslar çerçevesinde inceleme konusu olan işlem metnindeki 7269 sayılı Umumi Hayata Müessir Afetler Dolayısıyla Alınacak Tedbirlerle Yapılacak Yardımlara Dair Kanun uygulamaları kapsamında kullanılan bir kredi sebebiyle, kredinin %30 fazlasıyla ipotek verilmesi hususunda üyesi bulunulan kooperatife muvafakatte bulunulması ayrıca, ipotek işlemleri tamamlanıncaya kadar üyelik hakkının devredilmeyeceği ve bu hususlarda kooperatif Yönetim Kurulunun yetkili olduğunun kabul ve taahhüt edilmesine dair işlemin taahhütname özelliği itibariyle harç ve damga vergisi muafiyetlerinden faydalanması gerektiği düşünülmektedir. Şu kadar ki Bakanlar Kurulu Kararı kapsamında bir kredi alınması söz konusu olması halinde işlem sırasında hasar tespit komisyonu raporunun aranılması gerekmektedir.

Öte yandan, yukarıda belirtilen mevzuatta vekaletnameler yönünden istisnayı öngören açık bir kanun hükmü yer almamaktadır. Bu nedenle kooperatif Yönetim Kurulunun yetkili olduğuna ilişkin düzenleme yönünden işlemin özel vekaletname (Harçlar kanununda yapılan değişiklikle özel ve genel vekaletname ayrımı kaldırılarak vekaletname harcı tekleştirildiğinden) harcına tabi tutulması gerekmektedir.

Bilgi edinilmesini ve gereğinin buna göre yapılmasını rica ederim.

Saygılarımla.

BAŞKAN

Hasip DİNÇER

(Ankara 24.Noteri)

---