ANKARA, 9.8.1993

Özü :Uçak sahiplerinin verdikleri ve bir ariyet akdi oluşturmak amacıyla yazılı biçimde teklifname düzenlenmesi isteğini kapsayan belgenin, maktu harca ve maktu damga vergisine tabi tutulması icap eder.

 

GENELGE 57

 

Bir sorumuz üzerine Maliye Bakanlığından gönderilen 16.7.1993 tarih ve 44729 sayılı yazıda:

"Bilindiği üzere 492 sayılı Harçlar Kanununun 42 nci maddesinde, değer veya ağırlık ölçüsüne göre harca tabi işlemlerde 2 sayılı tarifede yazılı değer veya ağırlık esastır. Menkul ve gayrimenkul mallar hakkında alım, satım, taahhüt ve rehinle ilgili her nevi mukavele, senet ve kağıtlarda değer gösterilmesi mecburidir. Rehin bordroları hakkında bu hüküm uygulanmaz denilmiştir. Ayrıca, 488 sayılı Damga Vergisi Kanununun 10 uncu maddesinde, damga vergisi nisbi ve maktu olarak alınır. Nisbi vergide, kağıtların nevi ve mahiyetlerine göre, bu kağıtlarda yazılı belli para, maktu vergide kağıtların mahiyetleri esastır.

 

Belli para terimi, kağıtların ihtiva ettiği veya bunlarda yazılı rakamların hasıl edeceği parayı ifade eder hükmü yer almıştır.

 

Yazınızda belirtilen (sahibi bulunduğum uçağın Türk Hava Kurumu veya havacılık kulüpleri tarafından uçuş eğitiminde kullanılmasına muvafakat ediyorum.) şeklinde düzenlenen işlemin incelenmesinden, muhtevası itibariyle bir taahhüde değil, Borçlar Kanununun 299 uncu maddesinde düzenlenen ariyet akdine konu teşkil ettiği anlaşılmaktadır. Zira sahibi bulunduğu uçağın kullanılmasına muvafakat eden uçak malikinin amacı, bir taahhütte bulunmak değil, uçağının uçuş eğitiminde bedelsiz olarak kullanımına muvafakat etmektir. Borçlar Kanununun anılan maddesinde, (ariyet, bir akittir ki ariyet veren bir şeyin bedava kullanılmasını ariyet alana bırakmak ve alan dahi o şeyi kullandıktan sonra geri vermekle mükellef olur.) hükmünden de düzenlenen işlemin bu akdin icap bölümünü oluşturduğu anlaşılmakta, konu hakkındaki Adalet Bakanlığı görüşü de bu meyanda bulunmaktadır.

 

Buna göre, bir ariyet akdi oluşturmak amacıyla yazılı biçimde teklifname düzenlenmesi isteğini kapsayan inceleme konusu belgenin, Harçlar Kanununun 42 nci maddesinde yazılı belgeler kapsamında bulunmaması sebebiyle 492 sayılı Kanuna bağlı 2 sayılı tarifenin II-1 pozisyonu gereğince maktu harca ve 488 sayılı Kanuna ekli 1 sayılı tablonun I-2 bendi gereğince de maktu damga vergisine tabi tutulması icap eder." denilmektedir.Bilginizi rica ederim. Saygılarımla,

 

Türkiye Noterler Birliği

BAŞKAN YARDIMCISI

Fethiye TUNÇSİPER

(Beyoğlu 15. Noteri)

---