1. Bakım Alacaklısı ve Bakım Borçlusunun Sayısı

Ölünceye kadar bakma akdinde kendisine bakılacak olanın veya bakacak olanın birden fazla kişi olması mümkündür.

 

2. İştirak Halinde İken Diğer Paydaş Lehine Ökb. Olur mu?İştirak halinde mülkiyet olarak tapu kütüğünde kayıtlı bir gayrimenkulün paydaşlarından birisi ölünceye kadar kendisine bakılmak kaydıyla kendi payını, paydaşlardan herhangi birine temlik edebilir. Pay temlikinde olduğu gibi tescil yapılmakla beraber, tapu kütüğünün edinme sebebi sütununa pay temliki yerine "Ö.K.B." yazılır.

 

Kanuni ipotek istenmesi halinde, payını Ö.K.B. suretiyle devreden paydaş lehine kanuni ipotek tescil edilir. İpoteğin düşünceler sütununa ise aşağıdaki şekilde ilave yazılır.

Örnek: .......' dan Ö.K.B. suretiyle edinilen pay ipoteklidir.

 

3. Ölünceye Kadar Bakma Akdi Temsil Yolu ile YapılabilirHer ne kadar, Yargıtay 2. Hukuk Dairesinin 4 Mayıs 1978 tarih ve 3444/3580 sayılı kararında “ölüme bağlı tasarruflar kişiye sıkı sıkıya bağlı haklardan olup, doğrudan doğruya kullanılması zorunludur. Bu konuda temsil hükümleri işlemez, yani bir kimse adına kanuni ve akdi temsilcisi (veli, vasi ve vekil) ölüme bağlı tasarrufta bulunamaz...” şeklinde karar verilmiş ise de;

Borçlar Kanununun 511. maddesi hükmüne göre, ölünceye kadar bakma akdi, akitlerden birinin diğerine ölünceye kadar bakma ve onu görüp gözetmek şartı ile mamelek yahut bazı mallar temlikini iltizam etmesinden ibaret bir akittir. Ölünceye kadar bakma akdi karşılıklı taahhütleri ihtiva eden ivazlı bir akittir. Ölünceye kadar bakma akdinin karakteristik özelliği, taraflardan birinin (bakım borçlusu) diğerine (bakım alacaklısı) ölünceye kadar bakma, besleme ve görüp gözetmesidir. Karşı edimin bir taşınmaz malın temliki oluşu ve bu temliğin Borçlar Kanununun bakma akdine ilişkin yetkileri kapsaması halinde vekil sıfatıyla yerine getirilmesi mümkündür.

 

4. Noterde Yapılmış ÖKB. Akdi Bakım Alacaklısı Öldükten Sonra İnfaz Edilebilir mi?Noterde yapılmış ölünceye kadar bakma akdinin tapuya tescilinden önce malik ölmüş ise akit tescil edilebilir mi? Burada dikkat edilecek hususlar şunlardır:

 

a) Ölümden sonra mirasçılar üzerlerine intikal işlemini yaptırmışlar mı?

Sözleşmenin tescili için mirasçıların adlarına intikal işlemini yaptırmamış olmaları gerekir. İntikal işlemi gerçekleşmiş ise sözleşmenin tescili ancak mirasçıların muvafakati ile mümkün olabilir. Aksi halde tescil için bakım borçlusunun yargı yoluna başvurması gerekir.

b) Sözleşmede tapuya tescil hususunda yetki verilmiş mi?

Sözleşmede tapuya tescil konusunda bakım borçlusu veya başkasına tescil yetkisi verilmiş ve bu kişi sağ ise sözleşmenin tek taraflı bir istem belgesi ile tapuya tescil edilmesinde sakınca yoktur. Yetki verilmemiş ise ve mirasçılar da devir ve tescile muvafakat etmezlerse yargı yoluna başvurulması gerekir.

 

c) Bakım Alacaklısı da bakım borçlusu da ölmüş ise tescil yapılabilir mi?

Bu halde sözleşmenin tescili ancak yargı yolu ile yapılabilir.

 

5. Ana  Baba ile Çocuk ve Eşler Arasındaki AkidlerAnababa ile çocuk ve eşler arasında yapılacak ölünceye kadar bakma akitleri geçerlidir. Bu kimselerin birbirine bakmaları kanuni bir zorunluluk ise de kanunun öngördüğü bakım sınırlarını aşan özel bakıma muhtaç bir durum söz konusu olabilir. Bu durumun takdiri tapu sicil müdürlüğüne ait olmadığına göre, bu kimselerden gelen istemlerin tereddütsüz karşılanması gerekir.

 

6. Akit Konusu Taşınmazın Başkasına Ait Olması MümkündürÖlünceye kadar bakma şartıyla devredilen taşınmazın, bakılacak kimseye ait olması şart değildir. Bir kimsenin sahibi bulunduğu taşınmazı, diğer birinin ölünceye kadar bakılması şartıyla bir üçüncü kişiye devir ve temlik etmesi mümkündür.

Bunun için düzenlenecek resmi senedi bakım alacaklısı ve bakım borçlusu ile beraber tescil talebinde bulunacak olan taşınmaz malikinin de imzalaması gerekir.

 

7. Kimler Ölünceye Kadar Bakma Aktinin Tarafı Olabilir?Gerçek ve tüzel kişilerin bu akdin tarafı olması mümkündür. Ancak tüzel kişiler bakım alacaklısı olamaz, sadece bakım borçlusu olabilir. Bunun için tüzel kişinin kuruluş amacının bu sözleşmeyi yapmaya (bakım borçlusu olmaya) müsait olması gerekir. Bu durumun Tapu Kanununun 2. maddesine göre alınacak belgede gösterilmesi zaruridir.

Reşit ve mümeyyiz olanlar bu sözleşmeyi yapabilirler. Kısıtlılar ise, ancak kanuni temsilcileri aracılığı ve vesayet mahkemelerinin izin ve onayı ile bu sözleşmenin tarafı olabilirler.

Küçükler adına veli bu akdi imzalayabilir. Bunun için sulh hakiminin iznine gerek yoktur.

Kanuni müşavirliğe tabi olanlarda ise kanuni müşavirin de resmi senedi imzalaması gerekir.

 

8. Noterde Düzenlenen ÖKB. Akdinin TesciliSözleşme tapu sicil müdürlüğünün dışında sulh hakimi veya noter tarafından düzenlenmiş ise, bakım borçlusuna tescil yetkisinin de verilmiş olması gerekir (TKGM.Gn.1187). Aksi halde tescil için gayrimenkul malikinin talebi veya yargı kararı aranır.

 

9. Bakım Alacaklısı Başkası da OlabilirGayrimenkul maliki kendisi ile birlikte bir başkasına ölünceye kadar bakılmaları kaydıyla da gayrimenkulünü üçüncü kişilere temlik edebilir (TKGM.26.12.1996 T.166/425638 Sy.Talimat).

 

10. Ölünceye Kadar Bakım Karşılığı İntifa Hakkı TesisiÖlünceye kadar bakma akdinin karşılığında mutlaka taşınmazın mülkiyetini devretmek şart değildir. Bakım alacaklısı sahibi olduğu taşınmaz malın kuru mülkiyetini uhdesinde tutarak sadece intifa hakkını ölünceye kadar bakım karşılığı tesis edebilir. Bu tesis süreli veya süresiz olabilir. Süresiz ise intifa lehtarının ölümüne kadar süreli olduğu kabul edilir.

Ölünceye kadar bakım karşılığı intifa hakkını uhdesinde tutarak sadece kuru mülkiyeti devretmek de mümkündür.

 

11. ÖKB. den Doğan Kanuni İpoteğin TerkiniBakma akdi nedeniyle kanuni ipotek tesis edilmiş ise bakım alacaklısının ölümü halinde (veraset belgesi veya nüfus kaydı ile) belgelendirmek kaydıyla borçlunun talebine istinaden terkin edilir (TKGM.Gn.765).

 

ÖLÜNCEYE KADAR BAKMA AKDİ HAKKINDA ÖNERİ

 

Genelde yaşlanmaya yakın kimseler ölünceye kadar kendilerine birisi baksın, ilaçlarını alsın, kendileriyle ilgilenilsin istemektedir. Bunun en güzel yolu ölünceye kadar bakma akdi düzenlemektir. Ölünceye kadar bakma karşılığında bir gayrimenkul verilmektedir. Rastladığımız bazı davalarda ölünceye kadar bakacağım diye gayrimenkulün mülkiyetini alan kimsenin, sonradan bakmadığı gayrimenkulü de hemen başkasına sattığı görülmekte, bu da yaşlı ve hasta kimseyi zor durumda bırakmaktadır.

 

Bu nedenle ölünceye kadar kendisine bakılmasını isteyen kimseye şu önerilerimiz olacaktır.

a) Gayrimenkulün intifa hakkını üzerinizde tutun sadece kuru mülkiyetini ölünceye kadar bakım karşılığında verin. İntifa hakkı üzerinizde kalırsa o gayrimenkulü ölene kadar kullanma hakkı sizin olarak kalır.

 

b) Ölünceye kadar bakım karşılığında verdiğiniz gayrimenkul üzerine ipotek koydurun. Bu ipoteği gayrimenkulü verdikten üç ay sonra dahi tek başınıza gidip tapuya işletebilirsiniz.

 

c) Ölünceye kadar bakımdan kastınızın ne olduğunu, size nasıl ve ne ölçüde bakılacağının şartlarını tek tek, maddeler halinde yazınız. Buna uyulmazsa ne olacağını, cezai şart koyarak açıklayınız.

d) Ölünceye kadar bakım yerine, ölünceye kadar bir gelir verilmesini de kararlaştırabilirsiniz. Örneğin, ölünceye kadar her ay ….. TL verilecek bu para her yıl TÜFE oranında artacaktır.

---

G. Öcal DÖRTGÖZ / Tapu ve Kadastro Başmüfettişi

---