MEVZUATLARINA GÖRE KURUM VE KURULUŞLARDA TEMSİL

 

HALUK NECDET TEKİN
TNB Başkan Danışmanı
(Kişisel çalışmadır.)

DİZİN

- Temsil - Temsil yetkisinin belirlenmesi

- İhale yetkilisi - Harcama yetkilisi

(4)SAYILI CUMHURBAŞKANLIĞI KARARNAMESİNDE (CBK’DE) YER ALAN VE TÜZEL KİŞİLİĞİ BULUNMAYAN KURUMLAR, KURULUŞLAR

-Adli Tıp Kurumu

-Afet ve Acil Durum Yönetimi        Başkanlığı

-Avrupa Birliği Başkanlığı

-Ceza İnfaz Kurumları ile Tutukevleri İşyurtları Kurumu

-Çalışma ve Sosyal Güvenlik Eğitim ve Araştırma Merkezi

-Darphane ve Damga Matbaası Genel Müdürlüğü

-Gelir İdaresi Başkanlığı

-Göç İdaresi Genel Müdürlüğü

-Harita Genel Müdürlüğü

-İklim Değişikliği Başkanlığı

-Meteoroloji Genel Müdürlüğü

-Seyir, Hidrografi ve Oşinografi        Dairesi Başkanlığı

-Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü

DİĞER KURUMLAR, KURULUŞLAR

-Adalet Bakanlığı

-Aile ve Sosyal Hizmetler        Bakanlığı

-Atatürk Orman Çiftliği        Müdürlüğü

-Avrupa Birliği Eğitim ve Gençlik Programları Merkezi Başkanlığı (Türkiye Ulusal Ajansı)

-Avukatlık Ortaklığı

-Barolar

-Basın İlan Kurumu

-Belediyeler

-Belediyeler Birliği - (TBB)

-Borsalar

I - 6362 Sayılı Sermaye Piyasası Kanununa Tabi Kambiyo ve Kıymetli Madenlerle İlgili Borsalar

II - 5174 Sayılı Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği ile Odalar ve Borsalar Kanununa Tabi Olan Ticaret Borsaları

-Büyükşehir Belediyeleri Su ve Kanalizasyon Genel Müdürlükleri

(İSKİ - ASKİ - İZSU - ASAT - OSKİ... vd. )

-Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı

-Çanakkale Savaşları Gelibolu Tarihi Alan Başkanlığı

-Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı

-Çeltik Komisyonu

-Çiftçi Malları Koruma Meclisi (Başkanlığı)

-Dernekler

-Dernek Federasyonları

-Dernek Konfederasyonları

-Devlet Opera ve Balesi Genel        Müdürlüğü

-Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü        (DSİ)

-Devlet Tiyatroları Genel Müdürlüğü

-Dışişleri Bakanlığı

-Diyanet İşleri Başkanlığı

-Donatma İştiraki ve Gemi Müdürü

-Döner Sermayeli İşletmeler

-Eczacı Odaları

-Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı

-Esnaf        ve        Sanatkârlar        Odaları

-Esnaf        ve        Sanatkârlar        Odaları Birlikleri

-Esnaf        ve        Sanatkârlar        Federasyonu

-Esnaf        ve        Sanatkârlar        Konfederasyonu        (TESK)

-Esnaf        Ve        Sanatkârlar        Kredi Ve Kefalet        Kooperatifi

-Eti Maden İşletmeleri Genel Müdürlüğü

-Eti Maden İşletmeleri Genel Müdürlüğü İşletmeleri (Müesseseleri)

1)Bigadiç Bor İşletmesi

2)Kırka Bor İşletmesi

3)Bandırma Bor ve Asit Fabrikaları İşletmesi

4)Emet Bor İşletmesi

5)Beylikova Florit Barit ve Nadir Toprak Elementleri İşletmesi

-Federasyonlar (Bağımsız Spor Federasyonları)

-Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu (5846 Sayılı) Uyarınca Kurulan Meslek Birlikleri ve Federasyon­lar

I-Meslek Birlikleri

(Fikir ve Sanat Eseri Sahipleri ile Bağlantılı Hak Sahipleri Meslek Birlikleri)

II-Meslek Birlikleri Federasyonları

(Fikir ve Sanat Eseri Sahipleri ile Bağlantılı Hak Sahipleri Federasyonları)

-Finansal Kurumlar Birliği

-Gemi Kaptanı

-Gençlik ve Spor Bakanlığı

-Hazine ve Maliye Bakanlığı

-Helal Akreditasyon Kurumu (HAK)

- Islah Amaçlı Yetiştirici Birlikleri

 

-        İçişleri Bakanlığı

-        İflas İdaresi

-        İl Genel İdaresi

-        İl Özel İdaresi

-Kalkınma Ajansları

-Kamu İktisadi Teşebbüsleri

-Boru Hatları ile Petrol Taşıma Anonim Şirketi (BOTAŞ)

-Çay İşletmeleri Genel Müdürlüğü (ÇAYKUR)

-Devlet Hava Meydanları İşletmesi Genel Müdürlüğü (DHMİ)

-Devlet Malzeme Ofisi Genel Müdürlüğü (DMO)

-Elektrik Üretim Anonim Şirketi Genel Müdürlüğü (EÜAŞ)

-Et ve Süt Kurumu Genel Müdürlüğü

-Eti Maden İşletmeleri Genel Müdürlüğü (E - Eti Maden İşletmeleri Genel Müdürlüğü Kısmında Da Yer Verilmiştir.)

-Kıyı Emniyeti Genel Müdürlüğü

-Tarım İşletmeleri Genel Müdürlüğü (TİGEM)

-Toprak Mahsulleri Ofisi Genel Müdürlüğü (TMO)

-Türkiye Elektrik İletim A.Ş. Genel Müdürlüğü (TEİAŞ)

-Türkiye Elektromekanik Sanayi Anonim Şirketi (TEMSAN)

-Türkiye Kömür İşletmeleri Kurumu Genel Müdürlüğü (TKİ)

-Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığı Genel Müdürlüğü (TPAO)

-Türkiye Raylı Sistem Araçları Sanayii Anonim Şirketi (TÜRASAŞ)

-Türkiye Taşkömürü Kurumu Genel Müdürlüğü (TTK)

-Kamu İktisadi Teşebbüsleri Müesseseleri        (İşletmeleri)

-Karadeniz Ekonomik İşbirliği        Örgütü        İş        Konseyi        Uluslararası Sekretaryası (KEİ)

-Karayolları Genel Müdürlüğü

-Kooperatifler

(1163 Sayılı Kooperatifler Kanununa Tabi Olanlar)

Tarımsal Amaçlı Kooperatifler:

1-Tarımsal Kalkınma Kooperatifi

2-Sulama Kooperatifi

3-Su Ürünleri Kooperatifi

4-Pancar Ekicileri Kooperatifi’dir.

Bu Kooperatiflerin Kuruluşları da 1163 Sayılı Kooperatifler Kanuna Göre Yapıldığından Aşağıda Yer Alan Açıklamalar Bu Kooperatifler İçin de Geçerlidir.

-Köyler

-Köylere Hizmet Götürme Birlikleri

-Küçük ve Orta Ölçekli İşletmeleri Geliştirme ve Destekleme İdaresi Başkanlığı (KOSGEB)

-Kültür ve Turizm Bakanlığı

-Maden ve Petrol İşleri Genel Müdürlüğü (MAPEG)

-Mahalle Muhtarlıkları

-Mahalli İdare Birlikleri

-Mesleki Yeterlilik Kurumu        -        (MYK)

-Milli Eğitim Bakanlığı

-Milli Piyango İdaresi Genel        Müdürlüğü

-Milli Savunma Bakanlığı

-Millî Savunma Bakanlığı Akaryakıt İkmal ve Nato Pol Tesisleri İşletme Başkanlığı

-Nükleer Düzenleme Kurumu

-Odalar ve Borsalar Birliği İle Odalar Ve Borsalar

Ticaret ve sanayi odaları,

Ticaret odaları,

Sanayi odaları,

Deniz ticaret odaları,

Ticaret borsaları,

Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (T - Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği ile Odalar ve Borsalar kısmında yer verilmiştir.)

(6362 sayılı Sermaye Piyasası Kanununa tabi olan kambiyo ve kıymetli madenlerle ilgili borsalar için “B- BORSALAR” kısmına bakınız.)

-Okul Aile        Birlikleri

-Organize        Sanayi Bölgeleri        (OSB)

-Organize        Sanayi Bölgeleri        Üst        Kuruluşu (OSBÜK)

-Orman Genel Müdürlüğü

-Ölçme, Seçme ve Yerleştirme Merkezi Başkanlığı (ÖSYM)

-Özelleştirme İdaresi Başkanlığı

-Petrokimya Holding Anonim Şirketi (PETKİM)

-Posta Ve Telgraf Teşkilatı Anonim Şirketi (PTT)

-Sağlık Bakanlığı

-Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı

-Serbest Muhasebeci Mali        Müşavirler ve Yeminli Mali Müşavirler Odaları

-Sendikalar

I - İşçi ve İşveren Sendikaları ile Konfederasyonları

II - Kamu Görevlileri Sendikaları ve Konfederasyonları

-Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü

-Siyasi Partiler

-Sosyal Güvenlik Kurumu

-Spor Toto Teşkilat Başkanlığı

-Sulama Birlikleri

-Tarım Kredi Kooperatifleri ve Birlikleri

I-Tarım Kredi Kooperatifi

II-Tarım Kredi Kooperatifleri Bölge Birliği

III-Tarım Kredi Kooperatifleri Merkez Birliği

IV-Tarım Satış Kooperatif ve Birlikleri

I-Tarım Satış Kooperatifi

II-Tarım Satış Kooperatif Birliği

-Tarım ve Kırsal Kalkınmayı        Destekleme Kurumu

-Tarım ve Orman Bakanlığı

-Tarımsal Üretici Birlikleri

-Ticaret Bakanlığı

-Tohumculuk Kanununa Tabi        Birlikler

I-Alt Birlikler

II-Türkiye Tohumcular Birliği

-Toplu Konut İdaresi Başkanlığı (TOKİ)

-Türk Akreditasyon Kurumu (TÜRKAK)

-Türk Eczacılar Birliği

-Türk İşbirliği ve Koordinasyon Ajansı Başkanlığı (TİKA)

-Türk Mühendis ve Mimar Odaları

-Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği

-Türk Patent ve Marka Kurumu (TÜRKPATENT)

-Türk Standartları Enstitüsü (TSE)

-Türk Veteriner Hekimleri Birliği ve Veteriner Hekim Odaları

I-Türk Veteriner Hekimleri Birliği

II-Veteriner Hekim Odaları

-Türkiye        Barolar        Birliği

-Türkiye        Bilimler        Akademisi        (TÜBA)

-Türkiye        Bilimsel        ve Teknolojik        Araştırma Kurumu

-Türkiye        Diyanet        Vakfı

-Türkiye Enerji, Nükleer ve Maden Araştırma Kurumu (TENMAK)

-Türkiye Hudut ve Sahiller Sağlık Genel Müdürlüğü

-Türkiye İlaç ve Tıbbî Cihaz Kurumu

-Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK)

-Türkiye İş Kurumu (İŞKUR)

-Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği İle Odalar ve Borsalar

I-Odalar

II-Ticaret Borsaları

(6362 sayılı Sermaye Piyasası Kanununa tabi olan kambiyo ve kıymetli madenlerle ilgili borsalar için “B- BORSALAR” kısmına bakınız.)

III-Türkiye Odalar Ve Borsalar Birliği (TOBB)

-Türkiye Radyo-Televizyon Kurumu (TRT)

-Türkiye Sağlık Enstitüleri Başkanlığı (TÜSEB)

-Türkiye Serbest Muhasebeci Mali Müşavirler ve Yeminli Mali Müşavirler Odaları Birliği

-Türkiye        Sermaye Piyasaları Birliği        (TSPB)

-Türkiye        Su Enstitüsü

-Türkiye        Şeker Fabrikaları Anonim        Şirketi

-Türkiye        Yazma Eserler Kurumu Başkanlığı

-Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı

-Üniversiteler

I-Yükseköğretim Kurulu

II-Devlet Üniversiteleri

III-Vakıf Üniversiteleri - Meslek Yüksek Okulları

-Vakıflar

-Vakıflar Genel Müdürlüğü

-Vilayetler Birliği

-Yurtdışı Türkler ve Akraba Topluluklar Başkanlığı

-Ziraat Odaları ve Ziraat Odaları Birliği

I-Ziraat Odaları

II-Ziraat Odaları Birliği

 

TEMSİL - TEMSİL YETKİSİNİN BELİRLENMESİ

Temsilen işlem yapılması, bir yetkilendirmeye dayalı olarak ve sonuçları doğrudan doğruya temsil olunanı bağlayacak şekilde başkası adına ve hesabına hukuki işlem yapılma­sı durumunu ifade eder. (6098 s. TBK 40)

6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu’nun 41’inci maddesinde “Başkası adına ve hesabına temsil kamu hukukundan doğmuşsa, temsil yetkisinin içeriği ve derecesi bu konudaki yasal hükümlere; temsil hukuksal bir işlemden doğmuşsa, temsil yetkisinin içeriği ve derecesi o hukuksal işleme göre belirlenir” hükmü yer aldığından, temsil şeklinin ve temsilcilerin belir­lenmesi için temsil ve yetkinin kaynağına bakılması gerekmektedir.

Temsil yetkisinin kaynağı, kanunlar, sözleşmeler veya yetkili organların kararları ola­bilir.

Yönetici ve temsilcilerin yetkileri;

Kanundan kaynaklanmakta ise, belirtilen kişinin veya kişilerin görevli olduklarına dair yazı ve belgeler,

Sözleşmelerden kaynaklanmakta ise, sözleşmelerin ilgili kısımları,

Yetkili organların kararlarından kaynaklanmakta ise, organlara bu yetkinin verildiğine ilişkin belgeler, sözleşmeler ve organ tarafından buna dair alınan kararlara ait örnekler,

Tescile tabi olanlar için tescilin yapıldığını gösteren yazı veya belgeler,

Araştırılmalı ve noterlik işlemlerine Noterlik Kanunu’nun 79’uncu maddesi gereğince dayanak olarak eklenmelidir.

İHALE YETKİLİSİ, HARCAMA YETKİLİSİ

İHALE YETKİLİSİ

İdarenin (4734 sayılı Kamu İhale Kanunu kapsamındaki kurum ve kuruluşlarının), iha­le ve harcama yapma yetki ve sorumluluğuna sahip kişi veya kurulları ile usulüne uygun olarak yetki devri yapılmış görevlileridir. (4734 s. K. Md. 4)

HARCAMA YETKİSİ VE YETKİLİSİ

Üst yöneticiler:

Bakanlıklarda ve diğer kamu idarelerinde (Cumhurbaşkanı tarafından belirlenen) en üst yönetici,

İl özel idarelerinde vali,

Belediyelerde belediye başkanı,

Üst yöneticidir.

(5018 sayılı Kamu Malî Yönetimi ve Kontrol Kanunu md. 11)

Bütçeyle ödenek tahsis edilen her bir harcama biriminin en üst yöneticisi har­cama yetkilisidir.

Ancak, teşkilât yapısı ve personel durumu gibi nedenlerle harcama yetkililerinin belir­lenmesinde güçlük bulunan idareler ile bütçelerinde harcama birimleri sınıflandırılmayan ida­relerde harcama yetkisi, üst yönetici veya üst yöneticinin belirleyeceği kişiler tarafın­dan; mahallî idarelerde İçişleri veya Çevre ve Şehircilik Bakanlığının, diğer idarelerde ise Hazine ve Maliye Bakanlığının uygun görüşü üzerine yürütülebilir.

(5018 sayılı Kamu Malî Yönetimi ve Kontrol Kanunu md. 31)

YÜKLENME

Yüklenme, usulüne uygun olarak düzenlenmiş sözleşme esaslarına veya kanun veya Cumhurbaşkanlığı kararnamesi hükmüne dayanılarak iş yaptırılması, mal veya hizmet alın­ması karşılığında geleceğe yönelik bir ödeme yükümlülüğüne girilmesidir.

Harcama yetkilileri, tahsis edilen ödenekler dahilinde yüklenmeye girebilirler.

(5018 sayılı Kamu Malî Yönetimi ve Kontrol Kanunu md. 26)

HARCAMA YETKİLİSİNİN AYNI ZAMANDA İHALE YETKİLİSİ OLDUĞU

4734 sayılı Kamu İhale Kanunu kapsamındaki işlerde, ihale yetkilisi harcama yetkisi olan görevli olduğundan, harcama yetkilisi olan görevli, ihale ile ilgili yüklen­melere. girebilir.

İta amirliği görevi 1050 sayılı Kanun ile birlikte yürürlükten kalkmış olmakla birlikte, 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu’nun 13’üncü maddesi hükmüne göre, il özel idareleri ve be­lediyelerde ihale komisyonu olarak görev yapan komisyonların başkanlarının da bu idarelerin üst yöneticileri olduğu dikkate alındığında 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu’na tabi işlerin iha­lesinde bu idarelerin üst yöneticileri (vali ve belediye başkanı) ihale yetkilisi sıfatını haizdirler.

(Mahalli İdareler Genel Müdürlüğünün 24.02.2006 tarihli ve 074000l/ 45181 sayılı ge­nelgesi)

4 SAYILI CUMHURBAŞKANLIĞI KARARNAMESİNDE (CBK’DE) YER ALAN
VE TÜZEL KİŞİLİĞİ BULUNMAYAN KURUMLAR, KURULUŞLAR

(4) sayılı CBK’de yer alan ve tüzel kişiliği bulunmayan aşağıdaki kurum ve kuruluşlar­da yetki devrine ortak hükümler içinde 794’üncü maddede yer verilmiştir. Buna göre;

Bağlı, ilgili, ilişkili ve diğer kurum ve kuruluşların her kademedeki yöneticileri sınırlarını açıkça belirtmek ve yazılı olmak kaydıyla, yetkilerinden bir kısmını alt kademelere devredebi­lir. Yetki devri, uygun araçlarla ilgililere duyurulur. (4 s. CBK Ortak hükümler md. 794)

ADLİ TIP KURUMU

Adli Tıp Kurumu ile ilgili düzenlemeye, 4 sayılı Bakanlıklara Bağlı, İlgili, İlişkili Kurum ve Kuruluşlar ile Diğer Kurum ve Kuruluşların Teşkilatı Hakkında Cumhurbaşkanlığı Karar­namesinin 1 - 29’uncu maddeleri arasında yer verilmiştir.

Adli Tıp Kurumu, Adalet Bakanlığına bağlı bir kuruluş olup, ayrı bir tüzel kişiliği bulunmamaktadır. (4 s. CBK md. 2)

AFET VE ACİL DURUM YÖNETİMİ BAŞKANLIĞI

Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı ile ilgili düzenlemeye, 4 sayılı Bakanlıklara Bağlı, İlgili, İlişkili Kurum ve Kuruluşlar ile Diğer Kurum ve Kuruluşların Teşkilatı Hakkında Cumhurbaşkanlığı Kararnamesinin 30 - 56/A maddeleri arasında yer verilmiştir.

Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı, İçişleri Bakanlığına bağlı bir kuruluş olup, ayrı bir tüzel kişiliği bulunmamaktadır. (4 s. CBK md. 30)

AVRUPA BİRLİĞİ BAŞKANLIĞI

Avrupa Birliği Başkanlığı ile ilgili düzenlemeye, 4 sayılı Bakanlıklara Bağlı, İlgili, İlişkili Kurum ve Kuruluşlar ile Diğer Kurum ve Kuruluşların Teşkilatı Hakkında Cumhurbaşkanlığı Kararnamesinin 57 - 65’inci maddeleri arasında yer verilmiştir.

Avrupa Birliği Başkanlığı, Dışişleri Bakanlığına bağlı bir kuruluş olup, ayrı bir tü­zel kişiliği bulunmamaktadır. (4 s. CBK md. 59)

CEZA İNFAZ KURUMLARI İLE TUTUKEVLERİ İŞYURTLARI KURUMU

Ceza İnfaz Kurumları ile Tutukevleri İşyurtları Kurumu ile ilgili düzenlemeye, 4 sayılı Bakanlıklara Bağlı, İlgili, İlişkili Kurum ve Kuruluşlar ile Diğer Kurum ve Kuruluşların Teşkilatı Hakkında Cumhurbaşkanlığı Kararnamesinin 74 - 81’inci maddeleri arasında yer verilmiştir.

Ceza İnfaz Kurumları ile Tutukevleri İşyurtları Kurumu, Adalet Bakanlığına bağlı ve özel bütçeli bir kuruluş olup, ayrı bir tüzel kişiliği bulunmamaktadır. (4 s. CBK md. 74)

İşyurtları Kurumunu, Yüksek Kurul Başkanı olan Bakanlık Müsteşarı temsil eder. (Ce­za İnfaz Kurumları ile Tutukevleri İşyurtları Kurumu ve İşyurtlarının İdare ve İhale Yönetmeliği md. 7 - Resmî Gazete 27.12.2005-26036)

ÇALIŞMA VE SOSYAL GÜVENLİK EĞİTİM VE ARAŞTIRMA MERKEZİ

Çalışma ve Sosyal Güvenlik Eğitim ve Araştırma Merkezi ile ilgili düzenlemeye, 4 sa­yılı Bakanlıklara Bağlı, İlgili, İlişkili Kurum ve Kuruluşlar ile Diğer Kurum ve Kuruluşların Teş­kilatı Hakkında Cumhurbaşkanlığı Kararnamesinin 82 - 92’nci maddeleri arasında yer veril­miştir.

Çalışma ve Sosyal Güvenlik Eğitim ve Araştırma Merkezi, Çalışma ve Sosyal Gü­venlik Bakanlığına bağlı, en üst amiri Merkez Başkanı olan ve ayrı bir tüzel kişiliği bu­lunmayan bir kuruluştur. (4 s. CBK md. 82, 86)

DARPHANE VE DAMGA MATBAASI GENEL MÜDÜRLÜĞÜ

Darphane ve Damga Matbaası Genel Müdürlüğü ile ilgili düzenlemeye, 4 sayılı Ba­kanlıklara Bağlı, İlgili, İlişkili Kurum ve Kuruluşlar ile Diğer Kurum ve Kuruluşların Teşkilatı Hakkında Cumhurbaşkanlığı Kararnamesinin 104 - 118’inci maddeleri arasında yer verilmiş­tir.

Darphane ve Damga Matbaası Genel Müdürlüğü, Hazine ve Maliye Bakanlığına bağlı, en üst amiri Genel Müdür olan ve ayrı bir tüzel kişiliği bulunmayan bir kuruluş­tur. (4 s. CBK md. 104, 108)

GELİR İDARESİ BAŞKANLIĞI

Gelir İdaresi Başkanlığı ile ilgili düzenlemeye, 4 sayılı Bakanlıklara Bağlı, İlgili, İlişkili Kurum ve Kuruluşlar ile Diğer Kurum ve Kuruluşların Teşkilatı Hakkında Cumhurbaşkanlığı Kararnamesinin 134 - 157’nci maddeleri arasında yer verilmiştir.

Gelir İdaresi Başkanlığı, Hazine ve Maliye Bakanlığına bağlı, en üst amiri Başkan olan ve ayrı bir tüzel kişiliği bulunmayan bir kuruluştur. (4 s. CBK md. 134, 138)

GÖÇ İDARESİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ

Göç İdaresi Genel Müdürlüğü ile ilgili düzenlemeye, 4 sayılı Bakanlıklara Bağlı, İlgili, İlişkili Kurum ve Kuruluşlar ile Diğer Kurum ve Kuruluşların Teşkilatı Hakkında Cumhurbaş­kanlığı Kararnamesinin 158 - 167’nci maddeleri arasında yer verilmiştir.

Göç İdaresi Genel Müdürlüğü, İçişleri Bakanlığına bağlı, en üst amiri Başkan olan ve ayrı bir tüzel kişiliği bulunmayan bir kuruluştur. (4 s. CBK md. 158, 160)

HARİTA GENEL MÜDÜRLÜĞÜ

Harita Genel Müdürlüğü ile ilgili düzenlemeye, 4 sayılı Bakanlıklara Bağlı, İlgili, İlişkili Kurum ve Kuruluşlar ile Diğer Kurum ve Kuruluşların Teşkilatı Hakkında Cumhurbaşkanlığı Kararnamesinin 168 - 173’üncü maddeleri arasında yer verilmiştir.

Harita Genel Müdürlüğü, Millî Savunma Bakanlığına bağlı, en üst amiri Genel Müdür olan ve ayrı bir tüzel kişiliği bulunmayan bir kuruluştur. (4 s. CBK md. 169, 170)

İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ BAŞKANLIĞI

İklim Değişikliği Başkanlığı ile ilgili düzenlemeye, 4 sayılı Bakanlıklara Bağlı, İlgili, İliş­kili Kurum ve Kuruluşlar ile Diğer Kurum ve Kuruluşların Teşkilatı Hakkında Cumhurbaşkan­lığı Kararnamesinin 792/A-792/I maddeleri arasında yer verilmiştir.

İklim Değişikliği Başkanlığı, Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığına bağlı, en üst amiri Başkan olan ve ayrı bir tüzel kişiliği bulunmayan bir kuruluştur. (4 s. CBK md. 792/C, 792/E)

METEOROLOJİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ

Meteoroloji Genel Müdürlüğü ilgili düzenlemeye, 4 sayılı Bakanlıklara Bağlı, İlgili, İliş­kili Kurum ve Kuruluşlar ile Diğer Kurum ve Kuruluşların Teşkilatı Hakkında Cumhurbaşkan­lığı Kararnamesinin 261 - 282’nci maddeleri arasında yer verilmiştir.

Meteoroloji Genel Müdürlüğü, Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığına bağlı, en üst amiri Genel Müdür olan ve ayrı bir tüzel kişiliği bulunmayan bir kuruluştur. (4 s. CBK md. 261, 264)

SEYİR, HİDROGRAFİ VE OŞİNOGRAFİ DAİRESİ BAŞKANLIĞI

Seyir, Hidrografi ve Oşinografi Dairesi Başkanlığı ilgili düzenlemeye, 4 sayılı Bakan­lıklara Bağlı, İlgili, İlişkili Kurum ve Kuruluşlar ile Diğer Kurum ve Kuruluşların Teşkilatı Hak­kında Cumhurbaşkanlığı Kararnamesinin 392 - 402’nci maddeleri arasında yer verilmiştir.

Seyir, Hidrografi ve Oşinografi Dairesi Başkanlığı Türkiye hudutları dâhilinde bu Bö­lümde belirtilen seyir, hidrografi ve oşinografi hizmet ve görevlerini Deniz Kuvvetleri Komu­tanlığına bağlı olarak yürüten ve ayrı bir tüzel kişiliği bulunmayan bir kuruluştur. (4 s. CBK md. 392)

TAPU VE KADASTRO GENEL MÜDÜRLÜĞÜ

Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü ile ilgili düzenlemeye, 4 sayılı Bakanlıklara Bağlı, İlgili, İlişkili Kurum ve Kuruluşlar ile Diğer Kurum ve Kuruluşların Teşkilatı Hakkında Cumhur­başkanlığı Kararnamesinin 478 - 488’inci maddeleri arasında yer verilmiştir.

Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığına bağlı, en üst amiri Genel Müdür olan ve ayrı bir tüzel kişiliği bulunmayan bir kuruluştur. (4 s. CBK md. 478, 481)

DİĞER KURUMLAR, KURULUŞLAR

 

ADALET BAKANLIĞI

Mevzuat

Cumhurbaşkanlığı Teşkilatı Hakkında 1 numaralı Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi (Md. 38 - 64)

Teşkilatı

Adalet Bakanlığı; merkez, taşra ve yurtdışı teşkilatından oluşur. (1 no.lu CBK md. 39)

Hâkim ve savcılar idari görevleri yönünden Adalet Bakanlığına bağlıdırlar. (2802 sayılı Hakimler ve Savcılar Kanunu md. 5)

Temsil

Adalet Bakanlığını Bakan temsil eder. Bakan, bakanlık kuruluşunun en üst amiri olup, bakanlık icraatından ve emri altındakilerin faaliyet ve işlemlerinden sorumlu, bakanlık mer­kez, taşra ve yurtdışı teşkilatı ile bağlı, ilgili ve ilişkili kuruluşların faaliyetlerini, işlemlerini ve hesaplarını denetlemekle görevli ve yetkilidir. (1 numaralı CBK md. 503)

Yetki devri

Bakan ve her kademedeki Bakanlık yöneticileri sınırlarını açıkça belirtmek ve yazı­lı olmak kaydıyla, yetkilerinden bir kısmını alt kademelere devredebilir. Yetki devri, uygun araçlarla ilgililere duyurulur. (1 numaralı CBK md. 506)

AİLE VE SOSYAL HİZMETLER BAKANLIĞI

Mevzuat

Cumhurbaşkanlığı Teşkilatı Hakkında 1 numaralı Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi (Md. 65 - 85)

Teşkilatı

Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı; merkez, taşra ve yurtdışı teşkilatından oluşur. (1 numaralı CBK md. 66)

Temsil

Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığını Bakan temsil eder. Bakan, bakanlık kuruluşunun en üst amiri olup, bakanlık icraatından ve emri altındakilerin faaliyet ve işlemlerinden sorum­lu, bakanlık merkez, taşra ve yurtdışı teşkilatı ile bağlı, ilgili ve ilişkili kuruluşların faaliyetlerini, işlemlerini ve hesaplarını denetlemekle görevli ve yetkilidir. (1 numaralı CBK md. 503)

İl ve ilçelerde temsil ile ilgili olarak (İ- İl Genel İdaresi kısmına bakınız.)

Yetki devri

Bakan ve her kademedeki Bakanlık yöneticileri sınırlarını açıkça belirtmek ve yazı­lı olmak kaydıyla, yetkilerinden bir kısmını alt kademelere devredebilir. Yetki devri, uygun araçlarla ilgililere duyurulur. (1 numaralı CBK md. 506)

ATATÜRK ORMAN ÇİFTLİĞİ MÜDÜRLÜĞÜ

Mevzuat

4 sayılı Bakanlıklara Bağlı, İlgili, İlişkili Kurum ve Kuruluşlar ile Diğer Kurum ve Kuru­luşların Teşkilatı Hakkında Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi (69 - 73’üncü maddeleri arasın­da yer verilmiştir.)

Atatürk Orman Çiftliği Müdür ve Personelinin Görev ve Yetkileri Hakkında Yönetmelik (Resmî Gazete 8.6.1953-8428)

Tüzel kişilik

Atatürk Orman Çiftliği Müdürlüğü, Tarım ve Orman Bakanlığına bağlı ve tüzel kişiliğe sahip bir kuruluştur. (4 s. CBK md. 69)

Teşkilat

Atatürk Orman Çiftliği Müdürlüğü, bir müdürün idaresi altında bir müdür yardımcısı ile 4 s. CBK’nin 71’inci maddesinde sayılan birimlerden oluşur. (4 s. CBK md. 71)

Müdür, Çiftliğin teknik ve idare başı olup çiftlik işlerini tedvir eder ve şubelere gerekli direktifleri verir. (Yön. Md. 2)

Temsil

Müdür, çiftlikle ilgili her türlü muhaberatı ve evrakı imza ve mukaveleleri teati eder. Davalı veya davacı sıfatlariyle mahkemelerde Çiftliği bizzat temsil edebileceği gibi icabında vekil de tayin edebilir. (Yön. Md. 2)

Yetki devri

Bağlı, ilgili, ilişkili ve diğer kurum ve kuruluşların her kademedeki yöneticileri sınırlarını açıkça belirtmek ve yazılı olmak kaydıyla, yetkilerinden bir kısmını alt kademelere devredebi­lir. Yetki devri, uygun araçlarla ilgililere duyurulur. (4 s. CBK Ortak hükümler md. 794)

AVRUPA BİRLİĞİ EĞİTİM VE GENÇLİK PROGRAMLARI MERKEZİ BAŞKANLIĞI (TÜRKİYE ULUSAL AJANSI)

Mevzuat

4 sayılı Bakanlıklara Bağlı, İlgili, İlişkili Kurum ve Kuruluşlar ile Diğer Kurum ve Kuru­luşların Teşkilatı Hakkında Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi (66 - 68’inci maddeleri arasında yer verilmiştir.)

Avrupa Birliği Eğitim ve Gençlik Programları Merkezi Başkanlığı Çalışma Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelik (Resmî Gazete 14.01.2004-25346)

Tüzel kişilik

Avrupa Birliği Eğitim ve Gençlik Programları Merkezi Başkanlığı, özel hukuk hükümle­rine tâbi ve tüzel kişiliğe sahip bir kuruluştur. Merkezin kısa adı Türkiye Ulusal Ajansı’dır. (4 s. CBK md. 68)

Teşkilatı

Merkez; Başkanın başkanlığında programlarla ilgili bölümler ile destek birimleri koor­dinatörlüklerinden oluşur. (Yönetmelik md. 8)

Temsil

Merkezin sevk ve idaresinden Başkan sorumludur.

Merkezin harcama yetkilisi Başkan olup ülke içinde programlardan yararlanacak kişi­ler, kuruluşlar ve Komisyon ile gerekli uygulama sözleşmelerini yapma ve programlardan yararlanma hakkı kazananlara ödemede bulunma yetkisi Başkana aittir.

(4 s. CBK md. 68)

Yetki devri

Bağlı, ilgili, ilişkili ve diğer kurum ve kuruluşların her kademedeki yöneticileri sınırlarını açıkça belirtmek ve yazılı olmak kaydıyla, yetkilerinden bir kısmını alt kademelere devredebi­lir. Yetki devri, uygun araçlarla ilgililere duyurulur. (4 s. CBK Ortak hükümler md. 794)

AVUKATLIK ORTAKLIĞI

Mevzuat

25 Kasım 2001 tarihli ve 24594 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Türkiye Barolar Birliği Avukatlık Ortaklığı Yönetmeliği

Tüzel kişilik

Avukatlık Ortaklığının tüzel kişiliği vardır. Avukatlık Ortaklığı, Baro Avukatlık Ortaklı­ğı Siciline yazılması ile tüzel kişilik kazanır. (Yön. Md. 9)

Yetkili kurul

Ortaklığın en yetkili organı, pay sahiplerinden oluşan ortaklar kuruludur. Kurul kararla­rı ortaklık karar defterine yazılır ve katılan ortaklarca imzalanır. (Yön. Md. 17)

Temsil

1-Ortaklığın hangi ortak veya ortaklar tarafından ne şekilde temsil ve ilzam edileceği ortaklık ana sözleşmesinde düzenlenebileceği gibi, Ortaklar Kurulunca alınacak kararlarla da belirlenebilir. Temsile yetkili olduğunu beyan eden kişinin, bunun dayanağı olan ana sözleş­meyi ya da ortaklık kurulu kararını ibraz etmesi gerekir.

2-Temsil ile ilgili olarak sözleşmede bir hüküm olmaması ve Ortaklar Kurulunca da bir karar alınmamış ise ortaklığın temsilinde tüm ortaklar yetkili olduğundan, noterlik işlemi için tüm ortakların gelmesi zorunludur.

3-Yönetim ve temsile yetkili kişilerin imza sirküleri* ile yetkiye ilişkin belgeleri, Baro başkanlığınca onaylanır. (Yön. Md. 19)

*NOT: Uygulamada, ortaklar kurulu temsil ile ilgili olarak aldığı kararın bir nüshasını baroya bildirmekte ve baro da temsilciye buna ilişkin bir yazı vermektedir. Bu yazı ve ortaklar kurulu kararı gereğince imza sirküleri noterliklerde de düzenlenmektedir.

BAROLAR

Mevzuat

1136 sayılı Avukatlık Kanunu’nun 76 ve devamı maddeleri.

Tüzel kişilik

Barolar, tüzel kişiliği bulunan kamu kurumu niteliğinde meslek kuruluşlarıdır. (Av. K. md 76)

Baroların organları

Baroların altı organı bulunmaktadır. Bunlardan üçü;

1.Baro genel kurulu,

2.Baro yönetim kurulu,

3.Baro başkanlığıdır. (Av. K. md 79)

Baro genel kurulu:

Genel kurul iki yılda bir Ekim ayının ilk haftası içinde toplanır. (Av. K. md 82)

Yönetim kurulu ile baro başkanı genel kurul tarafından seçilmektedir. (Av. K. md 81/1)

Baro yönetim kurulu:

Her baronun yönetim kurulu, baro başkanı ile en az dört üyeden kurulur. Baro başka­nı, yönetim kurulunun başkanıdır. (Av. K. md 89)

Yönetim Kurulunun görev süresi iki yıldır. (Av. K. md 91)

Baro yönetim kurulunun görevleri:

Baro yönetim kurulunun görevleri 1136 sayılı Kanunun 95 inci maddesinde sayılmış­tır. Bunlardan birisi de “Baro adına menkul ve gayrimenkul almak, satmak, ipotek etmek ve bu mallar üzerinde her türlü aynî haklar tesis eylemek ve kaldırmak, bu hususlarda baro baş- kanına özel yetki vermektir.” (Av. K. md 95/8)

Baro başkanı:

Baro başkanı, genel kurul tarafından seçilir ve görev süresi iki yıldır. (Av. K. md 81/1 ve 96)

Temsil

Baro, başkan tarafından temsil edilir.

Ancak baro başkanının, baro adına;

-Taşınır mal alması, satması ve bunlar üzerinde rehin kurması ile kaldırması,

-Taşınmaz mal alması, satması, ipotek etmesi ve bu mallar üzerinde her türlü aynî haklar kurması ile kaldırması,

-İltizam ve iktisapta bulunması, yüklenmelere girişmesi, baroya yapılan bağışları ka­bul etmesi,

İçin 95 inci madde gereğince Yönetim Kurulunun kendisine izin ve yetki vermesi ge­rekir. (Av. K. md 95/8, 97)

BASIN İLAN KURUMU

Mevzuat

195 sayılı Basın İlan Kurumu Teşkiline Dair Kanun, Basın İlân Kurumu Yönetmeliği.

Tüzel kişilik

195 sayılı Basın İlan Kurumu Teşkiline Dair Kanunun 1 inci maddesi gereğince, Ku- rum’un, kamu tüzel kişiliği bulunmaktadır.

Kurumun teşkilatı

Kurumun teşkilat yapısı 195 sayılı Kanunun 4’üncü maddesinde gösterilmiş olup, bun­lardan ikisi Yönetim Kurulu ve Genel Müdürlüktür. (195 S. K. md 4)

Temsil

Kurumu, Genel Müdür temsil eder. (195 S. K. md 12)

Genel Müdür, Yönetim Kurulunun seçimle belirleyeceği üç aday arasından Cumhur­başkanı tarafından atanır. (Basın İlân Kurumu Yönetmeliği md 45)

Şubelerde temsil

Şubeler, Genel Müdürlüğün mahalli teşkilatlarıdır. Genel Müdürlüğün talimatı daire­sinde görev ifa ederler. (195 s. K. md 13)

Şube teşkilâtının başı Şube Müdürüdür. Şube Müdürünün ve şubedeki diğer me­murların temsil, imza, görev ve yetkilerini Genel Müdür belirler. (Basın İlân Kurumu Yö­netmeliği md 48)

Noterlik işlemi yapacak şube görevlisinin, Genel Müdür tarafından bu hususta verilen yetki ve şubede görevli olduğunu gösteren belgesini göstermesi gerekir.

BELEDİYELER

Mevzuat

5393 sayılı Belediye Kanunu

Tüzel, kişilik

Belediyeler, idarî ve malî özerklik ile kamu tüzel kişiliğine sahiptirler. (5393 s. K. Md. 3)

Organlar

Belediyenin organları; belediye meclisi, belediye encümeni ve belediye başkanıdır. (5393 s. K. Md. 17 vd.)

Belediye meclisi

Belediye meclisi, belediyenin karar organıdır.

-Taşınmaz mal alımına, satımına, takasına, tahsisine, tahsis şeklinin değiştirilmesine veya tahsisli bir taşınmazın kamu hizmetinde ihtiyaç duyulmaması hâlinde tahsisin kaldırıl­masına; üç yıldan fazla kiralanmasına ve süresi otuz yılı geçmemek kaydıyla bunlar üzerinde sınırlı aynî hak tesisine karar vermek,

-Şartlı bağışları kabul etmek,

-Vergi, resim ve harçlar dışında kalan ve miktarı beşbin YTL'den fazla dava konusu olan belediye uyuşmazlıklarını sulh ile tasfiyeye, kabul ve feragate karar vermek,

-Bütçe içi işletme ile 6762 sayılı Türk Ticaret Kanunu’na tâbi ortaklıklar kurulmasına veya bu ortaklıklardan ayrılmaya, sermaye artışına ve gayrimenkul yatırım ortaklığı kurulma­sına karar vermek,

-Belediye adına imtiyaz verilmesine ve belediye yatırımlarının yap-işlet veya yap- işlet-devret modeli ile yapılmasına; belediyeye ait şirket, işletme ve iştiraklerin özelleştirilme­sine karar vermek,

Belediye meclisinin görev ve yetkileri içindedir. (5393 s. K. Md. 18)

Belediye encümeni

Belediye encümeninin görev ve yetkileri şunlardır:

-Vergi, resim ve harçlar dışında kalan dava konusu olan belediye uyuşmazlıklarının anlaşma ile tasfiyesine karar vermek.

-Süresi üç yılı geçmemek üzere taşınmaz kiralanmasına karar vermek.

Encümenin görev ve yetkileri içindedir. (5393 s. K. Md. 34)

Belediye başkanı

Belediye başkanı, belediye idaresinin başı olup, meclise ve encümene başkanlık eder.

-Belediyeyi Devlet dairelerinde ve törenlerde, davacı veya davalı olarak da yargı yer­lerinde temsil etmek veya vekil tayin etmek,

-Yetkili organların kararını almak şartıyla sözleşme yapmak,

-Şartsız bağışları kabul etmek,

Belediye başkanının görev ve yetkileri içindedir. (5393 s. K. Md. 37, 38)

Temsil

Belediye başkanı, belediye tüzel kişiliğinin temsilcisidir. (5393 s. K. Md. 37)

YETKİ DEVRİ

Belediye başkanı, görev ve yetkilerinden bir kısmını uygun gördüğü takdirde, yöneti­cilik sıfatı bulunan belediye görevlilerine devredebilir. (5393 s. K. Md. 42)

NOT: Belediye başkanı, ancak yöneticilik sıfatı bulunan belediye görevlilerine yetki devri yapabileceğin­den yetki belgesinde bu husus belirtilmelidir.

BELEDİYELER BİRLİĞİ (TBB)

Mevzuat

5355 sayılı Mahalli İdare Birlikleri Kanunu

İçişleri Bakanlığınca 28.09.2005 tarihinde onaylanan Türkiye Belediyeler Birliği Tüzü­ğü

Açıklama ve tüzel kişilik

Türkiye Belediyeler Birliği, 5355 sayılı Mahalli İdare Birlikleri Kanunu’nun 20’nci mad­desi hükümlerine göre kurulan ve belediyelerden ayrı bir kuruluştur. Çalışmalarını, İçişleri Bakanlığınca 28.09.2005 tarihinde onaylanan Türkiye Belediyeler Birliği Tüzüğü hükümleri doğrultusunda yürütür.

Türkiye Belediyeler Birliğinin tüzel kişiliği bulunmaktadır. (5355 s. K. Md. 3; Tüzük md. 16)

Türkiye Belediyeler Birliğinin organları

Türkiye Belediyeler Birliğinin organları; birlik meclisi, birlik encümeni ve birlik başkanı- dır. (5355 s. K. Md. 7; Tüzük md. 8, 14, 16)

Birlik meclisi

Birlik meclisi, Birliğin karar organıdır. (5355 s. K. Md. 8; Tüzük md. 8)

-Taşınmaz mal alımına, satımına, kiralanmasına ve takasına karar vermek,

-Şartlı bağışları kabul etmek,

-Dava konusu olan ve miktarı ikibin Türk Lirasından onbin Türk Lirasına kadar birlik alacaklarının sulhen halline karar vermek,

-Birlik yatırımlarının yap-işlet veya yap-işlet-devret modeli ile yapılmasına karar ver­mek,

-237 sayılı Taşıt Kanunu’na uygun olarak taşıt alımına karar vermek,

Meclisin görev ve yetkileri içindedir. (Tüzük md. 9)

Birlik encümeni

Birlik encümeni, birlik başkanı dâhil onbeş belediye başkanından oluşur. (Tüzük md. 14)

-İkibin Türk Lirasına kadar olan davaların sulhen halline karar vermek encümenin gö­rev ve yetkisi içindedir. (Tüzük md. 15)

Birlik başkanı

Birlik Başkanı, birlik idaresinin başı ve üst yöneticisidir. (Tüzük md. 16)

Birlik başkanı; mahalli idareler genel seçimleri sonucu yapılacak ilk meclis toplantı­sında, birlik meclis üyesi belediye başkanları arasından gizli oyla iki yıl süre için seçilir. İlk iki yıldan sonra seçilecek birlik başkanı, mahallî idareler genel seçimi sonucu yapılacak ilk meclis toplantısına kadar görev yapar. (Tüzük md. 16)

-Birliği yurtiçi ve yurtdışında, resmi ve özel kurumlarda, davalı veya davacı olarak da yargı yerlerinde temsil etmek veya vekil tayin etmek,

-Birlik meclisine ve encümenine başkanlık etmek,

-Yetkili organların kararını almak şartıyla sözleşme yapmak,

-Şartsız bağışları kabul etmek,

Birlik Başkanının görev ve yetkileri içindedir. (Tüzük md. 17)

Temsil

Birlik başkanı, birlik tüzel kişiliğinin temsilcisidir. (5355 s. K. Md. 14; Tüzük md. 16)

Yetki devri

Birlik başkanı sahip olduğu yetkilerden uygun gördüklerini genel sekretere devrede­bilir. (Tüzük md. 17)

Genel sekreter sahip olduğu ve kendisine devredilen yetkilerden uygun gördükle­rini yönetici sıfatını haiz personele devredebilir. (Tüzük md. 19/2)

Harcama Yetkilisi

Birlik bütçesinin harcama yetkilisi birlik başkanıdır. Birlik başkanı bu yetkisini birlik ge­nel sekreterine veya birlik müdürüne devredebilir. (5355 s. K. Md. 14)

BORSALAR

I - 6362 SAYILI SERMAYE PİYASASI KANUNUNA TABİ KAMBİYO VE KIYMETLİ MADENLERLE İLGİLİ BORSALAR

Mevzuat

6362 sayılı Sermaye Piyasası Kanunu

Açıklama

Borsa: Anonim şirket şeklinde kurulan, sermaye piyasası araçları, kambiyo ve kıymetli madenler ile kıymetli taşların ve Kurulca uygun görülen diğer sözleşmelerin, belgelerin ve kıymetlerin serbest rekabet şartları altında kolay ve güvenli bir şekilde alınıp satılabilmesini sağlamak ve oluşan fiyatları tespit ve ilan etmek üzere kendisi veya piyasa işleticisi tarafından işletilen ve/veya yönetilen, alım satım emirlerini sonuçlandıracak şekilde bir araya getiren veya bu emirlerin bir araya gelmesini kolaylaştıran, bu Kanuna uygun ola­rak yetkilendirilen ve düzenli faaliyet gösteren sistemleri ve pazar yerlerini ifade eder. (6362 s. K. Md. 3)

Temsil

6362 sayılı Sermaye Piyasası Kanunu’nun 65’inci maddesi gereğince borsaların anonim şirket şeklinde kurulmaları zorunludur. Temsil ile ilgili olarak esas sözleşmelerine bakılması gerekmektedir.

Örnek: Borsa İstanbul Anonim Şirketi Esas Sözleşmesi

II - 5174 SAYILI TÜRKİYE ODALAR VE BORSALAR BİRLİĞİ İLE ODALAR VE BORSALAR KANUNUNA TABİ OLAN TİCARET BORSALARI

(T - Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği ile Odalar ve Borsalar kısmında yer ve­rilmiştir.)

BÜYÜKŞEHİR BELEDİYELERİ SU VE KANALİZASYON GENEL MÜDÜRLÜKLERİ

(İSKİ - ASKİ - İZSU - ASAT - OSKİ... vd, )

Mevzuat

2560 sayılı İstanbul Su ve Kanalizasyon İdaresi Genel Müdürlüğü Kuruluş ve Görev­leri Hakkında Kanun.

Bu Kanun, Ek 5 inci madde gereğince diğer büyükşehir belediyelerinde de uygu­lanır.

Tüzel kişilik

Büyükşehir Belediyeleri Su ve Kanalizasyon İdarelerinin, 2560 sayılı Kanunun 1’inci maddesi gereğince kamu tüzel kişiliği bulunmaktadır. (2560 s. K. md. 1)

Organlar

Büyükşehir Belediyeleri Su ve Kanalizasyon İdarelerinin yönetimi organlarından ikisi Yönetim Kurulu ve Genel Müdürlüktür. (2560 s. K. md. 3)

Yönetim Kurulu

Büyük Şehir Belediye Başkanı Yönetim Kurulunun başkanıdır. Belediye Başkanının bulunmaması halinde, Genel Müdür Yönetim Kuruluna başkanlık eder. (2560 s. K. md. 7)

Yönetim Kurulunun görevleri

Yönetim Kurulunun görevleri şunlardır:

e)Genel Müdürlükçe önerilecek satma, satın alma ve ihale işlemlerini karara bağla­mak ve her bütçe yılında Genel Müdürlükçe yapılabilecek alım, satım ihale ve kira bedelleri­nin üst sınırını belirleyerek Genel Müdüre yetki vermek,

g)Genel Kurulca verilecek yetki çerçevesinde yurt içi ve yurt dışı borçlanmaları kara­ra bağlamak,

h)10 yıldan az süreli veya yıllık 10 milyon TL.'dan az bedelli kiralama, kiraya verme veya intifa sözleşmeleri için Genel Müdüre izin vermek,

j)Dava değeri 100 000 TL.'nin altında olan davaların sulhen ortadan kaldırılmasını ka­rarlaştırmak, (2560 s. K. md. 9)

Temsil

Büyükşehir Belediyeleri Su ve Kanalizasyon İdareleri Genel Müdürü, Büyük Şehir Be­lediye Başkanının teklifi üzerine Çevre ve Şehircilik Bakanı tarafından atanır.

Büyükşehir Belediyeleri Su ve Kanalizasyon İdarelerini Genel Müdür temsil eder. Ancak Genel Müdürün idare adına, - Alım, satım ve ihale işlerinin hazırlıklarını, - Alım, satım, ihale ve kira işlerini,

- Yurt içi ve yurt dışı borçlanma işlemlerini,

Yapması için 2560 sayılı Kanunun 9 uncu maddesi gereğince Yönetim Kurulunun kendisine izin ve yetki vermesi gerekir. (2560 s. K. md. 9, 11)

YETKİ DEVRİ

Genel Müdür, yetkilerinden uygun gördüklerini yardımcılarına devredebilir. (2560 s. K. md. 11) Yetki devri yapılmış ise buna ilişkin belgenin ibraz edilmesi gerekir.

ÇALIŞMA VE SOSYAL GÜVENLİK BAKANLIĞI

Mevzuat

Cumhurbaşkanlığı Teşkilatı Hakkında 1 numaralı Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi (Md. 86 - 96/Ğ)

Teşkilatı

Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı; merkez ve yurtdışı teşkilatından oluşur. (1 numaralı CBK md.87)

Temsil

Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığını Bakan temsil eder. Bakan, bakanlık kurulu­şunun en üst amiri olup, bakanlık icraatından ve emri altındakilerin faaliyet ve işlemlerinden sorumlu, bakanlık merkez, taşra ve yurtdışı teşkilatı ile bağlı, ilgili ve ilişkili kuruluşların faali­yetlerini, işlemlerini ve hesaplarını denetlemekle görevli ve yetkilidir. (1 numaralı CBK md. 503)

İl ve ilçelerde temsil ile ilgili olarak (İ- İl Genel İdaresi kısmına bakınız.)

Yetki devri

Bakan ve her kademedeki Bakanlık yöneticileri sınırlarını açıkça belirtmek ve yazı­lı olmak kaydıyla, yetkilerinden bir kısmını alt kademelere devredebilir. Yetki devri, uygun araçlarla ilgililere duyurulur. (1 numaralı CBK md. 506)

ÇANAKKALE SAVAŞLARI GELİBOLU TARİHİ ALAN BAŞKANLIĞI

Mevzuat

4 sayılı Bakanlıklara Bağlı, İlgili, İlişkili Kurum ve Kuruluşlar ile Diğer Kurum ve Kuru­luşların Teşkilatı Hakkında Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi (93 - 103’üncü maddeleri ara­sında yer verilmiştir.)

Tüzel kişilik

Çanakkale Savaşları Gelibolu Tarihi Alan Başkanlığı, Kültür ve Turizm Bakanlığı ile il­gili ve merkezi Çanakkale’de bulunan tüzel kişiliğe sahip bir kuruluştur. (4 s. CBK md. 95)

Teşkilat

Çanakkale Savaşları Gelibolu Tarihi Alan Başkanlığı, Koordinasyon Kurulu ve hizmet birimlerinden oluşur. (4 s. CBK md. 95)

Başkanlığın en üst yöneticisi olan Başkan, Başkanlığın genel yönetiminden sorumlu­dur. (4 s. CBK md. 97)

Temsil

Başkan, Başkanlığın temsilinden sorumludur. (4 s. CBK md. 97)

Yetki devri

Bağlı, ilgili, ilişkili ve diğer kurum ve kuruluşların her kademedeki yöneticileri sınırlarını açıkça belirtmek ve yazılı olmak kaydıyla, yetkilerinden bir kısmını alt kademelere devredebi­lir. Yetki devri, uygun araçlarla ilgililere duyurulur. (4 s. CBK Ortak hükümler md. 794)

ÇEVRE, ŞEHİRCİLİK VE İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ BAKAN­LIĞI

Mevzuat

Cumhurbaşkanlığı Teşkilatı Hakkında 1 numaralı Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi (Md. 97 - 126)

Teşkilatı

Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı; merkez ve yurtdışı teşkilatından olu­şur. (1 numaralı CBK md.98)

Temsil

Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığını Bakan temsil eder. Bakan, Bakanlık kuruluşunun en üst amiri olup, bakanlık icraatından ve emri altındakilerin faaliyet ve işlemle­rinden sorumlu, bakanlık merkez, taşra ve yurtdışı teşkilatı ile bağlı, ilgili ve ilişkili kuruluşların faaliyetlerini, işlemlerini ve hesaplarını denetlemekle görevli ve yetkilidir. (1 numaralı CBK md. 503)

İl ve ilçelerde temsil ile ilgili olarak (İ- İl Genel İdaresi kısmına bakınız.)

Yetki devri

Bakan ve her kademedeki Bakanlık yöneticileri sınırlarını açıkça belirtmek ve yazı­lı olmak kaydıyla, yetkilerinden bir kısmını alt kademelere devredebilir. Yetki devri, uygun araçlarla ilgililere duyurulur. (1 numaralı CBK md. 506)

ÇELTİK KOMİSYONU

Mevzuat

3039 sayılı Çeltik Ekimi Kanunu

Tüzel kişilik

Kanunda bu Komisyonun tüzel kişiliğinin bulunduğuna dair bir kayıt yer almamaktadır.

Kuruluş

3039 sayılı Çeltik Ekimi Kanununun 1’inci maddesi gereğince, çeltik ekimi yapılan ve­ya yapılmak istenilen vilayetlerde valiler ve kazalarda kaymakamlar bir Çeltik Komisyonu kurmakla görevlidirler. Kurulan Çeltik Komisyonlarının başkanları o yerdeki vali ve kay­makamdır.

Sözü edilen Kanunun 30 ve 31’inci maddeleri gereğince bu Kanunda yazılı idarî para cezalarına çeltik komisyonlarınca karar verilmekte ve bu cezalar 5326 sayılı Kabahatler Ka­nunu hükümlerine göre tahsil olunarak ilgili il özel idaresinin hesabına aktarılmaktadır. Az da olsa bu Komisyonlar tarafından noterliklere başvurularak işlem yaptırılmak istenmektedir.

Temsil

Kanunda temsil ile ilgili bir hüküm bulunmamaktadır.

5442 sayılı İl İdaresi Kanunu’nun 4’üncü maddesinde “İl genel idaresinin başı ve mer­cii validir”, 27’nci maddesinde “İlçe genel idaresinin başı ve mercii kaymakamdır.”, 9’uncu maddesinin ikinci fıkrasının (C) bendinde de “C) Vali, kanun, Cumhurbaşkanlığı kararnamesi ve diğer mevzuatın neşir ve ilanını ve uygulanmasını sağlamak ve talimat ve emirleri yürüt­mekle ödevlidir. Bu işlerin gerçekleştirilmesi için gereken bütün tedbirleri almaya yetkilidir” hükümleri yer almaktadır.

Bu hükümler doğrultusunda Çeltik Komisyonlarının işlerinde temsil görevi illerde vali­nin, ilçelerde ise kaymakamın görevi içinde bulunmaktadır.

ÇİFTÇİ MALLARI KORUMA MECLİSİ (BAŞKANLIĞI)

Mevzuat

4081 sayılı Çiftçi Mallarının Korunması Hakkında Kanun

Tüzel kişilik

Kanunda Koruma Meclisinin tüzel kişiliğinin bulunduğuna dair bir kayıt yer almamak­tadır.

Kuruluş

4081 sayılı Çiftçi Mallarının Korunması Hakkında Kanunun;

3’üncü maddesi gereğince;

a)Bu kanunda yazılı işlerden köylere ilişkin olanlar ihtiyar meclisi,

b)Şehir ve kasaba haricinde olup, belediye hududu içinde veya dışında bulunsun, zi­rai mahsulat istihsal edilen sahalara ait olanlar ise koruma meclisi,

Tarafından yerine getirilir.

KORUMA MECLİSİ

c)üncü maddesi gereğince;

Koruma meclisi üyeleri ticaret ve sanayi ve ziraat odaları bulunan yerlerde bunların da iştirakiyle toplanan belediye meclisi tarafından gizli oyla ve dört sene müddetle seçilirler.

Koruma meclisi üyeleri aralarından gizli oyla bir reis ve bir reis vekili seçerler

KÖY İHTİYAR HEYETİ

442 sayılı Köy Kanunu’nun 20’nci maddesinde “Köy muhtarı ihtiyar meclisinin ba­şıdır” hükmüne yer verildiğinden, ihtiyar heyeti başkanı olan muhtar koruma meclisi reisi­nin bu Kanuna göre yapacağı işleri yerine getirir.

Temsil

Kanunda temsil ile ilgili bir hüküm bulunmamaktadır.

Çiftçi Mallarını Koruma Kanunu gereği kurulan ve tüzel kişiliği bulunmayan Çift­çi Malları Koruma Meclisinin, başkan tarafından davalarda temsil edileceği Yargıtay kararla­rında yer almaktadır.

Köylerde İhtiyar Meclisinin, diğer yerlerde Koruma Meclisinin alacağı kararlar doğrul­tusunda 4081 sayılı Çiftçi Mallarının Korunması Hakkında Kanun’da yer alan işler BAŞKAN tarafından yapılır.

Tüzel kişiliği olamamasına rağmen Çiftçi Malları Koruma Meclisi davalara taraf ola­bilmekte ve Başkanı tarafından temsil edilebilmektedir.

Belirtilen sebeple Başkan, dayanak belgelerini ibraz etmek suretiyle bu Kanun nedeniyle çıkan ihtilaflarla ilgili olarak noterliklerde dava vekâletnamesi verebilir.

YARGITAY KARARLARI

10. Hukuk Dairesi 10.12.2018 T. 2018/2969 E. , 2018/10394 K.

Mahkemesi: Asliye Hukuk (İş) Mahkemesi

Dava, hizmet tespiti istemine ilişkindir.

Mahkemece ilâmında belirtildiği şekilde davanın kısmen kabul kısmen reddine karar verilmiştir.

3- Öte yandan mahkemenin, Çiftçi Malları Koruma Başkanlığının ayrı bir tüzel kişiliği olmadığı yönündeki tes­piti yerinde olmayıp, davacının da Çiftçi Malları Koruma Başkanlığına karşı husumet yönelttiği dikkate alına­rak, Çiftçi Malları Koruma Başkanlığı karar başlığında davalı olarak gösterilip hakkında olumlu veya olumsuz bir karar verilmelidir.

Mahkemenin, yukarıda belirtilen yanılgılı değerlendirmelere dayalı olarak, yazılı şekilde karar vermesi, usul ve yasaya aykırı olup, bozma nedenidir.

O hâlde, Fer'i Müdahil kurum vekilinin bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve hüküm yukarıdaki 2 ve 3 nolu bentlerdeki gerekçelerle bozulmalıdır

S O N U Ç : Temyiz edilen hükmün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, 10.12.2018 gününde oybirliğiyle karar verildi.

9. Hukuk Dairesi        2017/3887 E. , 2017/6041 K.

MAHKEMESİ: ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ (İŞ)

(4) Dava dilekçesinde tarafın yanlış veya eksik gösterilmesi kabul edilebilir bir yanılgıya dayanıyorsa, hakim karşı tara­fın rızasını aramaksızın taraf değişikliği talebini kabul edebilir. Bu durumda hakim, davanın tarafı olmaktan çıkarılan ve aleyhine dava açılmasına sebebiyet vermeyen kişi lehine yargılama giderlerine hükmeder." düzenlemesini içermektedir. Kaymakamlık ilçelerde devleti temsil etse de hukuken tüzel kişiliği yoktur. Dolayısıyla temsil yetkisinin bulunduğundan da bahsetmek mümkün değildir. Açılacak davalarda husumet kaymakamlıklara değil T.C. İçişleri Bakanlığı’na yönelti­lir. Çiftçi Mallarını Koruma Kanunu gereği ilçelerde Çiftçi Mallarının Koruma Başkanlığı kurulur. Başkanlık, atanan başkan tarafından davalarda temsil edilir. Temsilci kaymakam değil başkandır.

Somut uyuşmazlıkta, husumet yöneltilen ...Kaymakamlığının tüzel kişiliği, yani davada taraf ehliyeti yoktur. Bu durum­da, yukarıda sözü edilen HMK'nın 124. maddesinin 3. ve 4. fıkraları göz önünde tutulduğunda, eldeki dava­nın Çiftçi Mallarının Koruma Başkanlığına yöneltmesi yerine ...Kaymakamlığına yöneltmesinin kabul edilebilir bir yanılgıdan kaynaklandığı sonucuna varılmaktadır. Davalının muvafakati aranmaksızın HMK'nın 124. maddesinin 3. ve 4. fıkraları uyarınca işlem yapılması gerekirken, yanılgılı değerlendirme ile yazılı biçimde husumet yönünden davanın reddine karar verilmesi isabet­siz olup, bozmayı gerektirmiştir.

F) Sonuç:

Temyiz olunan kararın, yukarıda yazılı sebepten dolayı BOZULMASINA, bozma sebebine göre sair temyiz itirazlarının incelenmesine yer olmadığına ve peşin alınan temyiz harcının istek halinde ilgiliye iadesine 06/04/2017 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.

DERNEKLER

Mevzuat

4721 sayılı Türk Medeni Kanunu,

5253 sayılı Dernekler Kanunu,

Dernekler Yönetmeliği (Resmî Gazete 31.03.2005-25772),

Tüzel kişilik

Dernekler, tüzel kişiliğe sahip kişi topluluklarıdır. (4721 s. TMK. Md. 56)

Derneğin organları

Derneğin üç zorunlu organı bulunmaktadır. Bunlardan ikisi;

Genel kurul,

Yönetim kuruludur. (4721 s. TMK. Md. 56)

Genel kurul

Genel kurul, derneğin en yetkili karar organıdır.

Olağan genel kurul toplantılarının en geç üç yılda bir yapılması zorunludur.

(4721 s. TMK. Md. 73, 74)

Dernek yönetim kurulunu seçmek (4721 s. TMK. Md. 80),

Taşınmaz mal satın almak veya taşınmaz mallarını satmak hususunda yönetim kuru­luna yetki vermek (5253 s. K. Md. 22)

Genel kurulun görev ve yetkileri içindedir.

Yönetim kurulu

Yönetim kurulu, beş asıl ve beş yedek üyeden az olmamak üzere dernek tüzüğünde belirtilen sayıda üyeden oluşur. (4721 s. TMK. Md. 84)

Yönetim kurulu, derneğin yürütme ve temsil organıdır; bu görevini kanuna ve dernek tüzüğüne uygun olarak yerine getirir. (4721 s. TMK. Md. 85)

Dernek tüzüğünde derneğin geçici yönetim kurulunun gösterilmesi zorunludur. (4721 s. TMK. Md. 58)

Temsil

Derneği yönetim kurulu temsil eder.

Temsil görevi, yönetim kurulunca, üyelerden birine veya bir üçüncü kişiye verilebilir.

(4721 s. TMK. Md. 85)

Şubeler - T emsilcilikler

5253 sayılı Dernekler Kanunu’nun 2’nci maddesinde tanımı yapılan şubeler, organla­rının bulunmasına karşın tüzel kişiliklerinin olmaması nedeniyle fiil ehliyetine de sahip değil­lerdir. Bu sebeple kural olarak, şubeler derneği temsil edemezler ve onlar adına borç yükle­nemezler. Ancak, TMK’nin 95 inci maddesi uyarınca, şube yönetim kurulunun görev ve yetki­leri konusunda da bu Kanun hükümleri uygulanacağından şube temsilcileri şube işlemleriyle, keza temsilciler de temsilcilik işlemleriyle sınırlı kalmak kaydı ile dernek tüzüğünde gösterilen şekilde işlemler yapabilirler.

DERNEK FEDERASYONLARI

Mevzuat

4721 sayılı Türk Medeni Kanunu,

5253 sayılı Dernekler Kanunu,

Dernekler Yönetmeliği (Resmî Gazete 31.03.2005-25772),

Tanım ve tüzel kişilik

Federasyonlar, kuruluş amaçları aynı olan en az beş derneğin, amaçlarını gerçekleş­tirmek üzere üye sıfatıyla bir araya gelmeleri suretiyle kurulur.

Dernek federasyonları, tüzel kişiliğe sahiptirler.

(4721 s. TMK. Md. 96)

Organlar ve temsil

Federasyonlar hakkında bu Yönetmeliğin derneklerle ilgili hükümleri uygulanır. (Der­nekler Yönetmeliği md. 9)

Federasyonun organları ile temsili hususlarında yukarıda DERNEKLER kısmında yer verilen açıklamalara göre işlem yapılacaktır.

DERNEK KONFEDERASYONLARI

Mevzuat

4721 sayılı Türk Medeni Kanunu,

5253 sayılı Dernekler Kanunu,

Dernekler Yönetmeliği (Resmî Gazete 31.03.2005-25772),

Tanım ve tüzel kişilik

Konfederasyonlar, kuruluş amaçları aynı olan en az üç federasyonun, amaçlarını ger­çekleştirmek üzere üye sıfatıyla bir araya gelmeleri suretiyle kurulur.

Dernek konfederasyonları, tüzel kişiliğe sahiptirler.

(4721 s. TMK. Md. 97)

Organlar ve temsil

Konfederasyonlar hakkında bu Yönetmeliğin derneklerle ilgili hükümleri uygulanır. (Dernekler Yönetmeliği md. 9)

Konfederasyonun organları ile temsili hususlarında yukarıda DERNEKLER kısmında yer verilen açıklamalara göre işlem yapılacaktır.

DEVLET OPERA VE BALESİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ

Mevzuat

4 sayılı Bakanlıklara Bağlı, İlgili, İlişkili Kurum ve Kuruluşlar ile Diğer Kurum ve Kuru­luşların Teşkilatı Hakkında Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi (327 - 332 maddeleri arasında yer verilmiştir.)

Devlet Opera ve Balesi Genel Müdürlüğü Yönetmeliği (Resmî Gazete 23.09.1971 - 13965)

Tüzel kişilik

Devlet Opera ve Balesi Genel Müdürlüğü, Kültür ve Turizm Bakanlığına bağlı, özel bütçeli ve tüzel kişiliğe sahip, bir Genel Müdür tarafından temsil ve idare edilen bir kamu ku­ruluşudur. (4 s. CBK md. 328; Yön. Md. 1)

Teşkilatı

Bu Genel Müdürlük, bir Genel Müdür tarafından yönetilir. (4 s. Yön. Md. 1)

Temsil

Devlet Opera ve Balesi Genel Müdürlüğü, Genel Müdür tarafından temsil edilir. (Yön. Md. 1)

Yetki devri:

Bağlı, ilgili, ilişkili ve diğer kurum ve kuruluşların her kademedeki yöneticileri sınırlarını açıkça belirtmek ve yazılı olmak kaydıyla, yetkilerinden bir kısmını alt kademelere devredebi­lir. Yetki devri, uygun araçlarla ilgililere duyurulur. (4 s. CBK Ortak hükümler md. 794)

DEVLET SU İŞLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ (DSİ)

Mevzuat

4 sayılı Bakanlıklara Bağlı, İlgili, İlişkili Kurum ve Kuruluşlar ile Diğer Kurum ve Kuru­luşların Teşkilatı Hakkında Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi (119 - 126’ncı maddeleri arasın­da yer verilmiştir.)

Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğüne Ait Taşınmaz Mal Satışı ve Kiraya Verilmesine Ait Yönetmelik (Resmî Gazete 28.06.1991-20913)

Tüzel kişilik

Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü, özel bütçeli ve kamu tüzel kişiliğini haiz bir kuru­luştur. (4 s. CBK md. 120)

Teşkilatı

Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü (DSİ) bir Genel Müdürün idaresi altında merkez teşkilatı ile merkez dışında bölge müdürlüklerinden ve kurulacak işletmelerden teşekkül eder. (4 s. CBK md. 122)

Temsil

Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü (DSİ), Genel Müdürün yönetimi altında olduğundan temsil yetkisi de Genel Müdüre aittir. (4 s. CBK md. 122)

Bölge müdürleri kendilerine bağlı teşkilatın amiri ve Genel Müdürlüğün temsilcisi olup bölgelerindeki uygulamalardan Genel Müdürlüğe karşı sorumludur. Bölge Müdürlüğünün işlemlerinde temsil yetkisi Bölge Müdürüne aittir (4 s. CBK md. 122/4)

Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğüne Ait Taşınmaz Mal Satışı ve Kiraya Verilmesine Ait Yönetmelik kapsamında bulunan ihale işlemlerinde ihale yetkilisi olarak Bölge Müdürleri yetkilidir. (Yön. Md. 2, 3)

Kira ihalelerinde sözleşme düzenlenir. Sözleşme, idare adına ihale yetkilisi olarak Bölge Müdürü tarafından imzalanır. (Yön. Md. 44)

Yetki devri:

Bağlı, ilgili, ilişkili ve diğer kurum ve kuruluşların her kademedeki yöneticileri sınırlarını açıkça belirtmek ve yazılı olmak kaydıyla, yetkilerinden bir kısmını alt kademelere devredebi­lir. Yetki devri, uygun araçlarla ilgililere duyurulur. (4 s. CBK Ortak hükümler md. 794)

DEVLET TİYATROLARI GENEL MÜDÜRLÜĞÜ

Mevzuat

4 sayılı Bakanlıklara Bağlı, İlgili, İlişkili Kurum ve Kuruluşlar ile Diğer Kurum ve Kuru­luşların Teşkilatı Hakkında Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi (127 - 133/B maddeleri arasında yer verilmiştir.)

Tüzel kişilik

Devlet Tiyatroları Genel Müdürlüğü, Kültür ve Turizm Bakanlığına bağlı, özel bütçeli ve tüzel kişiliğe sahip bir kuruluştur. (4 s. CBK md. 128)

Teşkilatı

Devlet Tiyatroları bir Genel Müdür tarafından yönetilir. (4 s. CBK md. 128)

Temsil

Devlet Tiyatroları Genel Müdürlüğü, Genel Müdür tarafından yönetildiğinden temsil yetkisi de Genel Müdüre aittir. (4 s. CBK md. 128)

Yetki devri:

Bağlı, ilgili, ilişkili ve diğer kurum ve kuruluşların her kademedeki yöneticileri sınırlarını açıkça belirtmek ve yazılı olmak kaydıyla, yetkilerinden bir kısmını alt kademelere devredebi­lir. Yetki devri, uygun araçlarla ilgililere duyurulur. (4 s. CBK Ortak hükümler md. 794)

DIŞİŞLERİ BAKANLIĞI

Mevzuat

Cumhurbaşkanlığı Teşkilatı Hakkında 1 numaralı Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi (Md. 127 - 165)

Teşkilatı

Dışişleri Bakanlığı; merkez ve yurtdışı teşkilatından oluşur. (1 numaralı CBK md. 129)

Temsil

Dışişleri Bakanlığını Bakan temsil eder. Bakan, bakanlık kuruluşunun en üst amiri olup, bakanlık icraatından ve emri altındakilerin faaliyet ve işlemlerinden sorumlu, bakanlık merkez, taşra ve yurtdışı teşkilatı ile bağlı, ilgili ve ilişkili kuruluşların faaliyetlerini, işlemlerini ve hesaplarını denetlemekle görevli ve yetkilidir. (1 numaralı CBK md. 503)

Yetki devri

Bakan ve her kademedeki Bakanlık yöneticileri sınırlarını açıkça belirtmek ve yazı­lı olmak kaydıyla, yetkilerinden bir kısmını alt kademelere devredebilir. Yetki devri, uygun araçlarla ilgililere duyurulur. (1 numaralı CBK md. 506)

DİYANET İŞLERİ BAŞKANLIĞI

Mevzuat

633 sayılı Diyanet İşleri Başkanlığının Kuruluş ve Görevleri Hakkında Kanunu

1sayılı Cumhurbaşkanlığı Teşkilatı Hakkında Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi

Kuruluş

633 sayılı Diyanet İşleri Başkanlığının Kuruluş ve Görevleri Hakkında Kanunun 1 ile 1 sayılı Cumhurbaşkanlığı Teşkilatı Hakkında Cumhurbaşkanlığı Kararnamesinin 37’nci maddesi gereğince Diyanet İşleri Başkanlığı Cumhurbaşkanlığına bağlı bir kuruluştur.

Başkanlık, merkez teşkilatı, taşra teşkilatı ve yurt dışı teşkilatından oluşur. (Md. 2)

Başkanlığın en üst amiri Diyanet İşleri Başkanıdır. (Md. 3)

İl ve ilçe müftülükleri Başkanlığın taşra teşkilatıdır. İl ve ilçe kuruluşlarının başında bi­rer müftü bulunur. İl müftüleri Diyanet İşleri Başkanlığına, ilçe müftüleri ise il müftülüklerine bağlıdır. 10/6/1949 tarihli ve 5442 sayılı İl İdaresi Kanunu hükümleri saklıdır.

Temsil

633 sayılı Kanunun 3’üncü madde gereğince, Başkanlığı, Diyanet İşleri Başkanı temsil eder.

İl ve ilçe müftüleri, bölgelerinde Diyanet İşleri Başkanlığını temsil eder. (633 sayılı k. Md. 8)

YETKİ DEVRİ

15 inci madde gereğince, Başkan ve diğer üst düzey yöneticiler sınırlarını açıkça belirtmek ve yazılı olmak şartıyla yetkilerinden bir kısmını astlarına devredebilir. Yetki devri uygun araçlarla ilgililere duyurulur.

Diyanet İşleri Başkanlığı adına noterlik işlemi yaptırılması halinde:

-Merkezde Diyanet İşleri Başkanının ya da yetkilendireceği görevlinin,

-İl ve ilçelerde işlem için yetki devri yapılmış müftülerin veya astlarının işleme katıl­ması gerekir.

İl ve ilçelerde Diyanet İşleri Başkanlığı adına yapılmayan işlemlerde 5442 sayılı İl İda­resi Kanunu hükümleri uygulanır.

DONATMA İŞTİRAKİ VE GEMİ MÜDÜRÜ

Mevzuat

6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu madde 1064 ve devamı

Temsil

Donatma iştiraki: Birden çok kişinin paylı mülkiyet şeklinde malik oldukları bir geminin, menfaat sağlamak amacıyla aralarında yapmış oldukları sözleşme gereğince, hepsi adına ve hesabına suda kullanılması durumudur. (Tek başına bir geminin maliki veya işletme hakkına sahip olan ticaret şirketleri veya diğer tüzel kişiler hakkında donatma iştirakine ilişkin hükümler uygulanmaz.) Donatma iştirakinin yapılmasını izleyen onbeş gün içinde iştirak, ticaret ve gemi sicillerine tescil edilir. (Md. 1064, 1065)

Donatma iştirakinin temsili ve paydaş donatanlar arasındaki ilişkiler:

1-Sözleşmede hüküm bulunması durumunda

Donatma iştirakinin temsili ile paydaş donatanlar arasındaki hukuki ilişkiler, paydaşlar arasındaki sözleşme hükümlerine tabi olduğundan bu hususların belirlenmesi için öncelikle sözleşmeye bakılmalı ve burada yer alan hükümlere göre işlem yapılmalıdır. (Md. 1066)

2-Sözleşmede hüküm bulunmaması durumunda

a) İştirakin işlerinin paydaş donatanların kararları ile yürütülmesi

İştirakin işleri paydaş donatanların oy çoğunluğu ile verecekleri kararlara göre yürütü­lür. Donatma iştiraki sözleşmesinin değiştirilmesine ilişkin veya bu sözleşmeye aykırı ya da iştirakin amacına yabancı kararlar oybirliği ile alınır. (Md. 1067)

a) İştirakin işlerinin gemi müdürü ile yürütülmesi ve gemi müdürünün temsil yetkisi

Donatma iştirakinin işlerinin görülmesi için oy çoğunluğu ile bir gemi müdürü atanabi­lir. Paydaş donatanlardan olmayan bir gemi müdürünün atanması için oybirliği şarttır. Gemi müdürünün atanması ve görevden alınması ticaret ve gemi sicillerine tescil olunur. (Md. 1067)

GEMİ MÜDÜRÜNÜN YÖNETİM YETKİSİ

Gemi müdürünün yönetim yetkisine ilişkin hükümlere TTK’nin 1069’uncu maddesinde yer verilmiştir.

GEMİ MÜDÜRÜNÜN TEMSİL YETKİSİ

Gemi müdürü, bu sıfatla iştirakin olağan işlerinin gerektirdiği bütün işlemleri ve hukuki tasarrufları üçüncü kişilerle yapmaya ve bu işler dolayısıyla ödenen paraları toplamaya yetki­lidir. Gemi müdürünün temsil yetkisine, özellikle geminin donatılmasına ve bakımına ilişkin işlem ve tasarruflar ile navlun sözleşmelerinin yapılması ve geminin, navlunun, donatma gi­derlerinin ve müşterek avaryadan doğan alacakların sigorta ettirilmesi dâhildir.

Gemi müdürü bu madde uyarınca yapmaya yetkili olduğu işlerden doğan uyuşmazlıklar dolayısıyla açılan davalarda ve girişilen takiplerde iştiraki temsile de yetkilidir.

Gemi müdürü, kendisine özel bir yetki verilmedikçe, iştirak veya paydaş donatanlar­dan birinin veya birkaçının adına kambiyo taahhüdünde bulunamayacağı veya ödünç para alamayacağı gibi gemi veya gemi payları üzerinde bunları satmak veya rehnetmek suretiyle tasarrufta da bulunamaz. (Md. 1070)

DÖNER SERMAYELİ İŞLETMELER

Mevzuat

Döner Sermayeli İşletmeler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliği (Resmî Gazete: 01.05.2007-26509)

Açıklama

Döner Sermaye: Genel yönetim kapsamındaki kamu idarelerine kanunlarla verilen as­li ve sürekli kamu görevlerine bağlı olarak ortaya çıkan ve genel idare esaslarına göre yürü­tülmesi mümkün olmayan mal ve hizmet üretimine ilişkin faaliyetlerin sürdürülebilmesi için, kamu idaresine bağlı olarak kurulmuş işletmelere tahsis edilen sermayeyi,

Döner Sermaye İşletmesi: Yukarıda tanımı yapılan sermayenin tahsis amacını ger­çekleştirmek üzere kurulan işletmeleri,

Harcama Yetkilisi: Bütçe ile ödenek tahsis edilen her bir işletmenin en üst yöneticisini veya anılan görevi yürütmekle görevlendirilen kişiyi,

İlgili İdare: Döner sermayeli işletmelerin bağlı oldukları, genel yönetim kapsamındaki kamu idarelerini,

Üst Yönetici: 5018 sayılı Kamu Malî Yönetimi ve Kontrol Kanununun 11 inci maddesinde tanımlanan üst yöneticiyi,

İfade eder. (Yön. Md. 3)

(Harcama yetkilisi ve üst yöneticiler için “Genel Açıklama” kısmında bulunan İHALE YETKİLİSİ, HARCAMA YETKİLİSİ kısmına bakınız.)

YÜKLENME

Yüklenme, usulüne uygun olarak düzenlenmiş sözleşme esaslarına veya kanun veya Cumhurbaşkanlığı kararnamesi hükmüne dayanılarak iş yaptırılması, mal veya hizmet alın­ması karşılığında geleceğe yönelik bir ödeme yükümlülüğüne girilmesidir.

Harcama yetkilileri, tahsis edilen ödenekler dahilinde yüklenmeye girebilirler.

(5018 sayılı Kamu Malî Yönetimi ve Kontrol Kanunu md. 26)

HARCAMA YETKİLİSİNİN AYNI ZAMANDA İHALE YETKİLİSİ OLDUĞU

4734 sayılı Kamu İhale Kanunu kapsamındaki işlerde, ihale yetkilisi harcama yetkisi olan görevli olduğundan, harcama yetkilisi olan görevli, ihale ile ilgili yüklen­melere girebilir.

Temsil

Döner sermayeli işletmenin, bir işin yaptırılması, mal veya hizmet alınması karşılığında geleceğe yönelik bir ödeme yükümlülüğüne girmesini gerektiren işlemlerinde, işletmeyi harcama yetkilisi veya yetki devri yapılan görevlileri temsil eder.

Yetki devri

Harcama yetkilileri harcama yetkisini; yardımcılarına, yardımcısı olmayanlar ise hiyerarşik olarak bir alt kademedeki yöneticilere, kısmen veya tamamen devredebilirler. (Yön. Md. 9)

ECZACI ODALARI

Mevzuat

6643 sayılı Türk Eczacıları Birliği Kanunu

Türk Eczacıları Birliği Yönetmeliği

Tüzel kişilik

Tüzelkişilikleri vardır. (6643 S. K. Md. 5)

Organları

Umumi Heyet (Genel Kurul) ve İdare Heyeti (Yönetim Kurulu) Eczacı Odalarının or­ganlarından ikisidir. (6643 S. K. Md. 6)

UMUMİ HEYET (GENEL KURUL): Görevlerinden birisi de iki yılda bir İdare Heyetini (Yönetim Kurulunu) seçmektir. (6643 S. K. Md. 7, 12, 15)

İDARE HEYETİ (YÖNETİM KURULU): Çalışma süresi iki yıldır. Yönetim Kurulu ilk toplantısında kendi aralarından bir başkan seçer. (6643 S. K. Md. 14, 15, Yönetmelik Md. 16)

Temsil

Yönetim Kurulu Başkanı eczacı odası başkanıdır ve dolayısıyla eczacı odasını kişiliğinde ve imzası ile her hususta temsil ve ilzam eder. Başkanın bulunmadığı zaman­larda eczacı odalarını umumi kâtipler temsil eder. (6643 S. K. Md. 17, Yönetmelik Md. 19)

ENERJİ VE TABİİ KAYNAKLAR BAKANLIĞI

Mevzuat

Cumhurbaşkanlığı Teşkilatı Hakkında 1 numaralı Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi (Md. 166 - 183)

Teşkilatı

Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı; merkez ve yurtdışı teşkilatından oluşur. (1 numa­ralı CBK md.167)

Temsil

Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığını Bakan temsil eder. Bakan, bakanlık kuruluşu­nun en üst amiri olup, bakanlık icraatından ve emri altındakilerin faaliyet ve işlemlerinden sorumlu, bakanlık merkez, taşra ve yurtdışı teşkilatı ile bağlı, ilgili ve ilişkili kuruluşların faali­yetlerini, işlemlerini ve hesaplarını denetlemekle görevli ve yetkilidir. (1 numaralı CBK md. 503)

İl ve ilçelerde temsil ile ilgili olarak (İ- İl Genel İdaresi kısmına bakınız.)

Yetki devri

Bakan ve her kademedeki Bakanlık yöneticileri sınırlarını açıkça belirtmek ve yazı­lı olmak kaydıyla, yetkilerinden bir kısmını alt kademelere devredebilir. Yetki devri, uygun araçlarla ilgililere duyurulur. (1 numaralı CBK md. 506)

ESNAF VE SANATKÂRLAR ODALARI

Mevzuat

5362 sayılı Esnaf ve Sanatkârlar Meslek Kuruluşları Kanunu

Tüzel kişilik

Esnaf ve Sanatkârlar Odaları tüzelkişiliğe sahip kamu kurumu niteliğinde bir mes­lek kuruluşudur. (5362 S. K. Md. 1)

Organları

Genel Kurul ve Yönetim Kurulu Esnaf ve Sanatkârlar Odalarının organlarından ikisi­dir.

Genel Kurul

Odalara kayıtlı üyelerin dört yılda bir (ocak, şubat ve mart aylarında) toplanmasıyla oluşur ve görevlerinden birisi de dört yıl görev yapmak üzere Oda Başkanı ile Yönetim Ku­rulunu seçmektir. (5362 S. K. Md. 9/a, b, 42)

Aynı Kanunun 10’uncu maddesinin;

(j)bendi gereğince, bağlı olduğu birliğin muvafakati alınmak şartıyla kuruluş amacını gerçekleştirmeye yönelik gayrimenkul ve her türlü taşıt alım ve satımına, gayri­menkul karşılığında ödünç para alınmasına karar vermek.

(k)bendi gereğince de bağlı olduğu Birliğin muvafakati alınmak kaydıyla ...kurulmuş veya kurulacak şirketlere ve kooperatiflere iştirak etmek, amaçlarına uygun olarak eğitim ve öğretim kurumları kurmak üzere vakıf kurmaya karar ve bu konudaki işlemleri yürütmek üze­re yönetim kuruluna yetki vermek,

Görev ve yetkisi de Oda Genel Kuruluna aittir.

Oda Başkanı

5362 sayılı Kanunun 54’üncü maddesinde açıklandığı üzere, Oda Başkanı genel ku­rul tarafından seçilir ve Başkan aynı zamanda Oda Yönetim Kurulunun üyesidir.

Genel Sekreter

Genel sekreterin atanması, terfi, cezalandırılması ve görevine son verilmesi Yönetim Kurulu kararı ile yapılır.

Temsil

5362 sayılı Kanunun 54’üncü maddesi gereğince, Esnaf ve Sanatkârlar Odalarını temsil ve ilzama başkan yetkilidir. Başkanın bulunmadığı zamanlarda, Yönetim Kurulunca yetkilendirilmiş olan başkan vekili temsil ve ilzam görevini ifa eder.

Ancak, Esnaf ve Sanatkârlar Odalarını başkan veya başkan vekili ile genel sek­reterin müşterek imzaları bağlar.

ESNAF VE SANATKÂRLAR ODALARI BİRLİKLERİ

Mevzuat

5362 sayılı Esnaf ve Sanatkârlar Meslek Kuruluşları Kanunu

Tüzel kişilik

Esnaf ve Sanatkârlar Odaları Birliği, Tüzelkişiliğe sahip kamu kurumu niteliğinde meslek kuruluşlarıdır. (5362 S. K. Md. 1)

Organları

Her il merkezinde bir Esnaf ve Sanatkârlar Odaları Birliği kurulur. (5362 S. K. Md. 16)

Genel Kurul ve Yönetim Kurulu Esnaf ve Sanatkârlar Odaları Birliğinin organlarından ikisidir.

GENEL KURUL

5362 sayılı Kanunun 20’nci maddesinin;

(a) bendi gereğince, Birlik Başkanını, Yönetim Kurulu üyelerini seçmek,

(h) bendi gereğince, kuruluş amacını gerçekleştirmeye yönelik gayrimenkul ve her türlü taşıt alım ve satımına, gayrimenkul karşılığında ödünç para alınmasına karar ver­mek,

(ı) bendi gereğince de kurulmuş veya kurulacak şirketlere ve kooperatiflere işti­rak etmek, amaçlarına uygun olarak eğitim ve öğretim kurumları kurmak üzere vakıf kurmaya karar vermek ve bu konuda işlemleri yürütmek üzere yönetim kuruluna yetki vermek,

Birlik Genel Kurulunun görev ve yetkileri içinde bulunmaktadır.

YÖNETİM KURULU

Genel kurul üyeleri arasından dört yıl süreyle görev yapmak üzere seçilir. (5362 S.

K. Md. 19/c)

5362 sayılı Kanunun 22’nci maddesinin;

(h) bendi gereğince Odaların, kuruluş amacını gerçekleştirmeye yönelik gayrimenkul ve her türlü taşıt alım ve satımı ile ödünç para alınması; şirket, vakıf ve kooperatif kurma ve kurulu bulunanlara katılma yönündeki taleplerini incelemek ve karar vermek,

(j) bendi gereğince de Genel Sekreteri atamak,

Birlik yönetim kurulunun görev ve yetkileri içindedir.

BAŞKAN

Birlik Başkanı, 5362 sayılı Kanunun 20’nci maddesinin (a) bendi gereğince Genel Ku­rul tarafından seçilir.

Temsil

5362 sayılı Kanunun 54’üncü maddesi gereğince, Esnaf ve Sanatkârlar Odaları Birlik­lerini temsil ve ilzama başkan yetkilidir. Başkanın bulunmadığı zamanlarda, Yönetim Kuru­lunca yetkilendirilmiş olan başkan vekili temsil ve ilzam görevini ifa eder.

Ancak, Esnaf ve Sanatkârlar Odaları Birliklerini başkan veya başkan vekili ile genel sekreterin müşterek imzaları bağlar.

ESNAF VE SANATKÂRLAR FEDERASYONU

Mevzuat

5362 sayılı Esnaf ve Sanatkârlar Meslek Kuruluşları Kanunu

Tüzel kişilik

Esnaf ve Sanatkârlar Federasyonu, Tüzelkişiliğe sahip kamu kurumu niteliğinde meslek kuruluşlarıdır. (5362- Md. 1)

Organları

Genel Kurul ve Yönetim Kurulu Esnaf ve Sanatkârlar Federasyonunun organlarından ikisidir.

GENEL KURUL

5362 sayılı Kanunun 29’uncu maddesinin;

(a) bendi gereğince, Federasyon Başkanını, Yönetim Kurulu üyelerini seçmek,

(ı) bendi gereğince, kuruluş amacını gerçekleştirmeye yönelik gayrimenkul ve her türlü taşıt alım ve satımına, gayrimenkul karşılığında ödünç para alınmasına karar ver­mek,

(j) bendi gereğince de kurulmuş veya kurulacak şirketlere ve kooperatiflere işti­rak etmek, amaçlarına uygun olarak eğitim ve öğretim kurumları kurmak üzere vakıf kurmaya karar vermek ve bu konuda işlemleri yürütmek üzere yönetim kuruluna yetki vermek,

Esnaf ve Sanatkârlar Federasyonunun görev ve yetkileri içinde bulunmaktadır.

YÖNETİM KURULU

5362 sayılı Kanunun 30’uncu maddesinin (g) bendi gereğince Genel Sekreteri ata­mak yönetim kurulunun görev ve yetkileri içindedir.

BAŞKAN

Federasyon Başkanı, 5362 sayılı Kanunun 29’uncu maddesinin (a) bendi gereğince Genel Kurul tarafından seçilir.

Temsil

5362 sayılı Kanunun 54’üncü maddesi gereğince, Esnaf ve Sanatkârlar Federasyo­nunu temsil ve ilzama başkan yetkilidir. Başkanın bulunmadığı zamanlarda, Yönetim Kuru­lunca yetkilendirilmiş olan başkan vekili temsil ve ilzam görevini ifa eder.

Ancak, Esnaf ve Sanatkârlar Federasyonunu başkan veya başkan vekili ile ge­nel sekreterin müşterek imzaları bağlar.

ESNAF VE SANATKÂRLAR KONFEDERASYONU (TESK)

Mevzuat

5362 sayılı Esnaf ve Sanatkârlar Meslek Kuruluşları Kanunu

Tüzel kişilik

Esnaf ve Sanatkârlar Konfederasyonu (TESK), Tüzelkişiliğe sahip kamu kurumu niteliğinde meslek kuruluşlarıdır. (5362- Md. 1)

Organları

Genel Kurul ve Yönetim Kurulu Esnaf ve Sanatkârlar Konfederasyonunun organların­dan ikisidir.

GENEL KURUL

5362 sayılı Kanunun 37’nci maddesinin;

(a) bendi gereğince, Konfederasyon Başkanını, Yönetim Kurulu üyelerini seç­mek,

(j)bendi gereğince, kuruluş amacını gerçekleştirmeye yönelik gayrimenkul ve her türlü taşıt alım ve satımına, gayrimenkul karşılığında ödünç para alınmasına karar ver­mek,

(k)bendi gereğince de kurulmuş veya kurulacak şirketlere ve kooperatiflere işti­rak etmek, amaçlarına uygun olarak eğitim ve öğretim kurumları kurmak üzere vakıf kurmaya karar vermek ve bu konuda işlemleri yürütmek üzere yönetim kuruluna yetki vermek,

Esnaf ve Sanatkârlar Konfederasyonunun görev ve yetkileri içinde bulunmaktadır.

YÖNETİM KURULU

5362 sayılı Kanunun 39’uncu maddesinin (h) bendi gereğince Genel Sekreteri ata­mak Konfederasyon yönetim kurulunun görev ve yetkileri içindedir.

BAŞKAN

Konfederasyon Başkanı, 5362 sayılı Kanunun 29’uncu maddesinin (a) bendi gereğin­ce Genel Kurul tarafından seçilir.

Temsil

5362 sayılı Kanunun 54’üncü maddesi gereğince, Esnaf ve Sanatkârlar Konfederas­yonunu temsil ve ilzama başkan yetkilidir. Başkanın bulunmadığı zamanlarda, Yönetim Kuru­lunca yetkilendirilmiş olan başkan vekili temsil ve ilzam görevini ifa eder.

Ancak, Esnaf ve Sanatkârlar Konfederasyonunu başkan veya başkan vekili ile genel sekreterin müşterek imzaları bağlar.

ESNAF VE SANATKÂRLAR KREDİ VE KEFALET KOO­PERATİFİ

Mevzuat

Esnaf ve Sanatkârlar Kredi ve Kefalet Kooperatifleri 1163 sayılı Kooperatifler Kanunu hükümlerine tabidirler.

Tüzel kişilik

1163 sayılı Kooperatifler Kanunu’nun 7’nci maddesi hükmü gereğince, kooperatif tica­ret siciline tescil ile tüzel kişilik kazanır.

Organları

Genel Kurul ve Yönetim Kurulu Esnaf ve Sanatkârlar Kredi ve Kefalet Kooperatifleri­nin organlarından ikisidir.

GENEL KURUL

1163 sayılı Kanun’un 42’nci maddesinin 6’ncı bendi gereğince, gayrimenkul alımında ve satımında takip edilecek usul ile alınacak gayrimenkulün niteliğini, yerine ve azami fiyatını, satılacak gayrimenkulün asgari fiyatını belirlemek genel kurulun görevi içindedir.

Gerektiğinde noterliklerde işlem yaptıracak Esnaf ve Sanatkârlar Kredi ve Kefalet Ko­operatiflerinin genel kurullarının görevleri için ana sözleşmelerine bakılması gerekmektedir.

YÖNETİM KURULU

1163 sayılı Kanun’un;

55’inci maddesi gereğince, Yönetim Kurulu en az üç üyeden kurulur. Yönetim Kurulu üyeliğine seçilen tüzel kişiler, temsilcilerinin isimlerini kooperatife bildirir.

57’nnci maddesi gereğince de Yönetim Kurulu üyeleri en çok 4 yıl için seçilebilirler.

Üye sayısı, yetkiler ve süre yönünden kooperatifin anasözleşmesine de bakılması gerekir.

Temsil

1163 sayılı Kanun’un;

55’inci maddesi gereğince, Yönetim Kurulu, kanun ve anasözleşme hükümleri içinde kooperatifin faaliyetini yöneten ve onu temsil eden icra organıdır.

58’inci maddesi gereğince, anasözleşme, Genel Kurula veya Yönetim Kuruluna, koo­peratifin yönetimini ve temsilini kısmen veya tamamen kooperatif ortağı bulunmaları şart ol­mayan bir veya birkaç müdüre veya Yönetim Kurulu üyesine tevdi etmek yetkisini verebilir.

59’uncu maddesi gereğince de temsile yetkili şahıslar kooperatif namına onun ama­cının gerektirdiği bütün hukuki işlemleri yapabilir.

ETİ MADEN İŞLETMELERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ

Mevzuat

233 sayılı Kamu İktisadi Teşebbüsleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname

3 sayılı Üst Kademe Kamu Yöneticileri ile Kamu Kurum ve Kuruluşlarında Atama Usullerine Dair Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi

Eti Maden İşletmeleri Genel Müdürlüğü Ana Statüsü (28.10.2021 tarihli ve 31642 sa­yılı Resmî Gazete)

Tüzel kişilik

Eti Maden İşletmeleri Genel Müdürlüğü; tüzel kişiliğe sahip, faaliyetlerinde özerk ve sorumluluğu sermayesi ile sınırlı bir iktisadi devlet teşekkülüdür. (233 s. KHK md. 4), (Ana Statü md. 4)

Organları

Eti Maden İşletmeleri Genel Müdürlüğünün Yönetim Kurulu ve Genel Müdürlük ol­mak üzere iki organı bulunmaktadır. (233 s. KHK md. 5), (Ana Statü md. 6)

YÖNETİM KURULU

Teşebbüs yönetim kurulu üyeliklerine, 3 sayılı “Üst Kademe Kamu Yöneticileri ile Kamu Kurum ve Kuruluşlarında Atama Usullerine Dair Cumhurbaşkanlığı Kararnamesinin” 2’nci maddesinin ikinci fıkrası gereğince Cumhurbaşkanı onayı ile atama yapılır. (3 s. CBK)

Yönetim Kurulu, Eti Maden’in amaç ve faaliyetlerini gerçekleştirmesi ve yönetimi ile il­gili gerekli her türlü kararı alır. Genel Müdür, Yönetim Kurulunun başkanıdır. (Ana Statü md. 7), (233 s. KHK md. 6)

Ana Statü’ nün 9’uncu maddesinin;

Birinci fıkrasının (ı) bendi gereğince, Eti Maden’in ihtiyaç duyduğu mal ve hizmet alımı ile yapım işlerinin satın alma yetki limitlerini belirlemek.

Birinci fıkrasının (i) bendi gereğince de Eti Maden’in ihtiyaçları için taşınmaz alınması, satılması, takas edilmesi, kamulaştırılması, kendisine veya başkasına ait taşınmazlar üzerinde ipotek tesis edilmesi veya kaldırılması, kiralanması veya kiraya verilmesi, ayni ve fikri hakların alınması ve satılması, yazılım ve diğer ürünlerin satın alınması ve kiralanması ile hizmet alımına karar vermek.

Yönetim Kurulunun görev ve yetkileri içindedir.

Yönetim Kurulu gerekli gördüğü takdirde yetkilerinin bir bölümünü sınırlarını açıkça belirterek Genel Müdüre devredebilir. (Ana Statü md. 9/2)

GENEL MÜDÜRLÜK

Eti Maden Genel Müdürü, Eti Maden’i ilgili mevzuat hükümleri ile Yönetim Kurulu ka­rarlan çerçevesinde yönetir. (Ana Statü md. 11)

Genel Müdür, Yönetim Kurulunun başkanıdır. (Ana Statü md. 7)

Eti Maden Genel Müdürü, Eti Maden Yönetim Kurulunun alt mercilere devredilemeye­ceğini belirterek verdiği yetkiler hariç, sınırlarını açıkça belirlemek şartıyla, yetkilerinden bir kısmını astlarına devredebilir. (Ana Statü md. 11)

Temsil

Eti Maden Genel Müdürü, Eti Maden’i üçüncü kişilere karşı temsil eder. (Ana Statü md. 11). Genel Müdür temsil yetkisini gerektiğinde devreder. (233 s. KHK md. 13)

ETİ MADEN İŞLETMELERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ İŞLETMELERİ (MÜESSESELERİ)

1)Bigadiç Bor İşletmesi

2)Kırka Bor İşletmesi

3)Bandırma Bor ve Asit Fabrikaları İşletmesi

4)Emet Bor İşletmesi

5)Beylikova Florit Barit ve Nadir Toprak Elementleri İşletmesi

Mevzuat

233 sayılı Kamu İktisadi Teşebbüsleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname

Eti Maden İşletmeleri Genel Müdürlüğü Ana Statüsü (28.10.2021 tarihli ve 31642 sa­yılı Resmî Gazete)

Tanım ve tüzel kişilik

Eti Maden, işletmelerini sermayesinin tamamı kendisine ait olmak üzere müessese şeklinde teşkilatlandırabilir. Müesseselerin kurulması ve nitelikleri hakkında 233 sayılı Kanun Hükmünde Kararname hükümleri uygulanır. (Ana Statü md. 11)

Müesseseler, statülerinin ticaret sicillerine kayıt ve ilanı ile tüzel kişilik kazanır. (233 s. KHK md. 15, 16)

Organları

Eti Maden İşletmeleri Genel Müdürlüğü müesseselerinin (işletmelerinin) yönetim ko­mitesi ve müessese müdürlüğü olmak üzere iki organı bulunmaktadır. (Ana Statü md. 16)

Yönetim Komitesi

Bir başkan ve dört üyeden oluşan yönetim komitesi, müessesenin en yüksek seviye­de karar organı olup, Teşebbüsün yönetim kurulunca atanır. Yönetim komitesinin başkanı müessese müdürüdür. (233 s. KHK md. 17, 18), (Ana Statü md. 17)

Müessese Müdürü

Müessese müdürü, müessesenin yetkili ve sorumlu yürütme organı olup, yönetim komitesinin de başkanıdır. (233 s. KHK md. 17, 18), (Ana Statü md. 19)

Müessese Müdürü; müesseseyi, mevzuat hükümleri ile yönetim kurulu ve yönetim komitesi kararları doğrultusunda yönetir. (233 s. KHK md. 21), (Ana Statü md. 19)

Temsil

Müessese müdürü, idare ve yargı mercilerinde ve üçüncü kişilere karşı müesseseyi temsil eder. Temsil yetkisini gerektiğinde devredebilir. (233 s. KHK md. 21), (Ana Statü md. 19).

Ticari işletme olmaları nedeniyle temsilcilerinin de ticaret sicil müdürlüğüne tescillerinin yapılması gerekir.

FEDERASYONLAR (Bağımsız spor federasyonları)

Mevzuat

3289 sayılı Gençlik ve Spor Hizmetleri Kanunu

Bağımsız spor federasyonlarına ait ana statüler

Tüzel kişilik

Bağımsız spor federasyonları Cumhurbaşkanı kararı ile özel hukuk hükümlerine tabi olarak kurulur ve kararın Resmî Gazetede yayımlanması ile tüzel kişilik kazanır. (3289 Sayılı Gençlik ve Spor Hizmetleri Kanunu Ek Madde 9)

Organlar ve temsil

Bağımsız spor federasyonlarının organları ile temsilleri konusunda her federasyonun statülerine bakılması gerekmektedir. (Aşağıda yer verilen örneklerde olduğu gibi)

Türkiye Futbol Federasyonu Statüsü

Mevzuat

3289 sayılı Gençlik ve Spor Hizmetleri Kanunu

5894 sayılı Türkiye Futbol Federasyonu Kuruluş ve Görevleri Hakkında Kanun

Türkiye Futbol Federasyonu Statüsü (3 Haziran 2008 tarihinde Ankara'da yapılan Genel Kurul’da kabul edilmiştir.)

Tüzel kişilik

TFF, özel hukuk hükümlerine tabi, bağımsız statüye ve tüzel kişiliğe haizdir.

Organları

Genel Kurul, Başkan ve Yönetim Kurulu Statünün 20’nci maddesinde sayılan TFF’nin organlarından üçüdür. (Türkiye Futbol Federasyonu Statüsü md. 20)

Genel Kurul

Genel Kurul, TFF’nin en yetkili karar organı olup,

Başkanı ve Yönetim Kurulu asıl ve yedek üyelerini seçmek,

Yönetim Kurulu’na taşınmaz alım satımı ve ayni haklar tesisi için yetki vermek,

Yetkileri içindedir. (Türkiye Futbol Federasyonu Statüsü md. 21, 23)

Başkan

TFF’nin yasal temsilcisi olan Başkan, Genel Kurul tarafından dört yıl için seçilir. (Tür­kiye Futbol Federasyonu Statüsü md. 26, 37)

Temsil

Başkan TFF’nin yasal temsilcisidir ve TFF adına imza atabilir.

TFF Yönetim Kurulu, teşkilat yapısını dikkate alarak imza yetkisine sahip olacak Yö­netim Kurulu üyeleri ile diğer görevlilerini belirler. (Türkiye Futbol Federasyonu Statüsü md. 39)

Türkiye Tenis Federasyonu Ana Statüsü

Mevzuat

3289 sayılı Gençlik ve Spor Hizmetleri Kanunu

Tüzel kişilik

TTF, özel hukuk hükümlerine tabi, bağımsız statüye ve tüzel kişiliğe haizdir.

Organları

TTF’nin Genel Kurul ve Yönetim Kurulu, Ana Statünün 5’inci maddesinde sayılan or­ganlarından ikisidir. (TTF Ana Statüsü md. 5)

Genel Kurul

Genel kurul, Federasyonun en üst organı olup,

Başkan ile yönetim kurulu üyelerini seçmek,

Yönetim kuruluna, taşınmaz mal alımı ve satımı ile uluslararası federasyonlara karşı mali taahhütlerde bulunmak için yetki vermek,

Görev ve yetkileri içindedir. (TTF Ana Statüsü md. 7, 8)

Başkan

TTF’nin yasal temsilcisi olan Başkan, Genel Kurul tarafından dört yıl için seçilir. (TTF Ana Statüsü md. 10)

Temsil

Başkan TTF’nin yasal temsilcisidir.

Başkanın görevlerinden birisi de Yönetim Kurulunda yapılacak görev dağılımına göre görev alacak üyelere sorumlu oldukları bölümler için yetki kullanma iznini vermek ve sorumlu yönetim kurulu üyesi kişi ile birlikte sorumluluk alanında müştereken kararlar almaktır.

FİKİR VE SANAT ESERLERİ KANUNU (5846 sayılı) UYARINCA KURULAN MESLEK BİRLİKLERİ VE FEDERAS­YONLAR

Mevzuat

5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu

Fikir ve Sanat Eseri Sahipleri ile Bağlantılı Hak Sahipleri Meslek Birlikleri ve Federas­yonları Hakkında Tüzük (Resmî Gazete: 1/4/1999 - 23653)

Tüzel kişilik

Fikir ve Sanat Eseri Sahipleri ile Bağlantılı Hak Sahipleri Meslek Birlikleri ve Federas­yonları, meslek birlikleri ve federasyon özel hukuka tabi tüzelkişilerdir. (5846 sayılı Kanun md. 42; Tüzük md. 3)

I-Meslek Birlikleri

(Fikir ve Sanat Eseri Sahipleri ile Bağlantılı Hak Sahipleri Meslek Birlikleri)

Meslek Birlikleri, fikir ve sanat eseri sahipleri ile bağlantılı hak sahiplerinin ortak çıkar­larını korumak, Kanun ile tanınmış hakların idaresini ve takibini, alınacak ücretlerin tahsilini ve hak sahiplerine dağıtımını sağlamak üzere Kanun ve Tüzük hükümlerine göre kurulmuş birliklerdir. (Tüzük md. 3)

Organları

Meslek Birliklerinin genel kurulu ile yönetim kurulu, Tüzüğün 20’nci maddesinde sayı­lan organlarından ikisidir. (Tüzük md. 20)

Genel kurul

Genel kurulun olağan toplantısı iki yılda bir, en geç mart ayının sonuna kadar yapılır. (Tüzük md. 23)

Yönetim kurulu asıl ve yedek üyelerini seçmek,

Taşınmaz mal alınması ve satılması, bunlar üzerinde ayni haklar tesis edilmesi için yönetim kuruluna yetki vermek,

Genel Kurulun görev ve yetkileri içindedir. (Tüzük md. 22)

Yönetim kurulu

Yönetim kurulu, genel kurulca asıl üyeler arasından iki yıl için seçilen en az beş üye­den oluşur. Yönetim kurulu, seçimi izleyen üç gün içinde asıl üyeler arasından bir baş­kan, bir başkan yardımcısı ve bir sayman üye seçer. (Tüzük md. 26)

Temsil

Birlikler yönetim kurulu başkanı tarafından temsil edilir.

Temsil yetkisi, gerektiğinde yönetim kurulu kararıyla üyelerden bir veya birkaçına dev­redilebilir. (Tüzük md. 26)

T.C. , KÜLTÜR VE TURİZM BAKANLIĞI

TELİF HAKLARI GENEL MÜDÜRLÜĞÜ SİTESİNDE YER ALAN MESLEK BİRLİKLERİ

GÜZEL SANATLAR

Türkiye Güzel Sanat Eseri Sahipleri Meslek Birliği (GESAM)

İLİM-EDEBİYAT

Bilim ve Edebiyat Eseri Sahipleri Meslek Birliği (BESAM)

Bilişim ve Yazılım Eser Sahipleri Meslek Birliği (BİYESAM)

Çevirmenler Meslek Birliği (ÇEVBİR)

Ders ve Kültür Kitapları Yayıncıları Meslek Birliği (DEKMEB)

Eğitim Yayıncıları Meslek Birliği (EĞİTİMYAYBİR)

Türkiye Basım Yayın Meslek Birliği (TBYM)

Türkiye İlim ve Edebiyat Eseri Sahipleri Meslek Birliği (İLESAM)

Yayıncılar Telif Hakları ve Lisanslama Meslek Birliği (YAYBİR)

MÜZİK

Bağlantılı Hak Sahibi Fonogram Yapımcıları Meslek Birliği (MÜZİKBİR)

Bağlantılı Hak Sahibi Fonogram Yapımcıları Meslek Birliği (müYA-BİR)

İcracı Sanatçılar ve Müzisyenler Meslek Birliği (TSMB)

Musiki Eseri Sahipleri Grubu Meslek Birliği (MSG)

Mü-Yap Bağlantılı Hak Sahibi Fonogram Yapımcıları Meslek Birliği (MÜ-YAP)

Müzik Yorumcuları Meslek Birliği (MÜYOR-BİR)

Türkiye Musiki Eseri Sahipleri Meslek Birliği (MESAM)

RADYO-TELEVİZYON

Radyo Televizyon Yayıncıları Meslek Birliği (RATEM)

SİNEMA

Anadolu Sinema ve Televizyon Eseri Sahipleri Meslek Birliği (ASİTEM)

BSB Sinema Eseri Sahipleri Meslek Birliği (BSB)

Film Yapımcıları Meslek Birliği (FİYAB)

Senaryo ve Diyalog Yazarı Sinema Eseri Sahipleri Meslek Birliği (SENARİSTBİR)

Sinema Eseri Sahipleri Meslek Birliği (SİNEBİR)

Sinema Eseri Yapımcıları Meslek Birliği (SE-YAP)

Sinema Oyuncuları Meslek Birliği (BİRoY)

Sinema ve Televizyon Eseri Sahipleri Meslek Birliği (SETEM)

Televizyon ve Sinema Filmi Yapımcıları Meslek Birliği (TESİYAP)

Türkiye Sinema Eseri Sahipleri Meslek Birliği (SESAM)

TİYATRO

Tiyatro Oyuncuları Meslek Birliği (TOMEB)

II-Meslek Birlikleri Federasyonları

(Fikir ve Sanat Eseri Sahipleri ile Bağlantılı Hak Sahipleri Federasyonları)

Federasyonlar, aynı alanda faaliyet gösteren en az iki meslek birliği tarafından kuru­labilen üst kuruluştur.

Organları

Federasyonların genel kurulu ile yönetim kurulu, Tüzüğün 54’üncü maddesinde sayı­lan organlarından ikisidir. (Tüzük md. 54)

Genel kurul

Genel kurulun olağan toplantısı iki yılda bir mayıs ayının ilk haftası içinde yapılır. (Tü­zük md. 57)

Yönetim kurulu asıl ve yedek üyelerini seçmek,

Taşınmaz mal alınması ve satılması, bunlar üzerinde ayni haklar tesis edilmesi için yönetim kuruluna yetki vermek,

Genel Kurulun görev ve yetkileri içindedir. (Tüzük md. 56)

Yönetim kurulu

Yönetim kurulu, genel kurulca asıl üyeler arasından iki yıl için seçilen en az beş üye­den oluşur. Yönetim kurulu, seçimi izleyen üç gün içinde asıl üyeler arasından bir baş­kan, bir başkan yardımcısı ve bir sayman üye seçer. (Tüzük md. 58)

Temsil

Federasyonlar yönetim kurulu başkanı tarafından temsil edilir.

Birlikler yönetim kurulu başkanı tarafından temsil edilir.

Temsil yetkisi, gerektiğinde yönetim kurulu kararıyla üyelerden bir veya birkaçına dev­redilebilir. (Tüzük md. 61)

FİNANSAL KURUMLAR BİRLİĞİ

Mevzuat

6361 sayılı Finansal Kiralama, Faktoring, Finansman ve Tasarruf Finansman Şirketle­ri Kanunu

25.07.2013 tarihli ve 28718 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Finansal Kurumlar Birliği Statüsü

Tüzel kişilik

Finansal Kurumlar Birliği tüzelkişiliğe sahip kamu kurumu niteliğinde bir meslek kuruluşudur. (6361 S. K. Md. 40)

Organları

Birliğin organları, Genel Kurul ve Yönetim Kurulundan oluşur. Birliğin karar organı Genel Kurul, yürütme organı Yönetim Kuruludur. Birlik organları dışında, Birlikte ayrıca Sek­tör Temsil Kurulları ve Genel Sekreterlik bulunur. (Finansal Kurumlar Birliği Statüsü md. 6)

Genel Kurul

Birlik Genel Kurulu şirketlerin temsilcilerinden oluşur. Genel Kurul aşağıda belirtilen görevleri yapar:

b) Yönetim Kurulu üyelerini seçmek.

e) Birliğin amaçlarını gerçekleştirmesi için taşınmaz alınmasına ve satılmasına karar vermek.

(Finansal Kurumlar Birliği Statüsü md. 7)

Yönetim Kurulu

Yönetim Kurulu Birliğin yürütme organıdır. Yönetim Kurulu aşağıda belirtilen görevleri yapar:

b) Yönetim Kurulu başkan ve başkan vekillerini seçmek.

Yönetim Kurulu başkanı, Yönetim Kurulu üyeleri arasından Yönetim Kurulunca ismen belirlenerek seçilir.

Yönetim Kurulu üyeleri iki yıl için seçilir.

(Finansal Kurumlar Birliği Statüsü md. 12, 13, 15, 17)

Temsil

Yönetim Kurulu başkanı Birliği temsil eder ve Genel Kurul ile Yönetim Kurulu ka­rarlarının uygulanmasından sorumludur. (Finansal Kurumlar Birliği Statüsü md. 14)

GEMİ KAPTANI

Mevzuat

6102 sayılı TTK’NİN (Beşinci Kitabının -Deniz Ticareti- Üçüncü Kısmında -Kaptan-) 1088 ve devamı maddelerinde kaptana ilişkin hükümlere yer verilmiştir.

Temsil

Kaptanın, donatanın temsilcisi sıfatıyla kanundan doğan temsil yetkisi 6102 sayılı TTK’nin 1103, 1104 ve 1105 maddelerinde üç ayrı durum için düzenlenmiştir.

a)Geminin bağlama limanında bulunması sırasında

Gemi henüz bağlama limanında bulunduğu sırada kaptanın yapmış olduğu hukuki iş­lemler donatanı bağlamaz; meğerki, kaptan kendisine ayrıca verilmiş özel bir yetkiye dayana­rak hareket etmiş veya borç, diğer bir özel borçlandırıcı sebepten doğmuş olsun.

Kaptan bağlama limanında da gemi adamı tutmaya yetkilidir. (Md. 1103)

b)Geminin bağlama limanı dışında bulunması sırasında

Gemi bağlama limanı dışında bulunduğu sırada kaptan, bu sıfatla, geminin donatıl­masına, yakıt ve kumanyasına, gemi adamlarına, geminin denize, yola ve yüke elverişli bir hâlde tutulmasına ve genel olarak yolculuğun güvenli bir şekilde sürdürülmesine ilişkin her türlü işlem ve tasarrufları üçüncü kişilerle donatan adına yapmaya yetkilidir.

Taşıma sözleşmeleri yapmak ve görevlerine giren hususlarda dava açmak da kaptanın yetkisi kapsamındadır.

Yabancı bayraklı gemilerde, geminin malikine veya kiracısına açılacak her türlü dava veya takip, onlar hakkında geçerli olmak üzere kaptana da yöneltilebilir. (Md. 1104)

c)Kredi işlemlerinde

Kaptan, ancak gemiyi korumak veya yolculuğu yapmak için zorunluluk bulunması hâlinde ve bu ihtiyaçların karşılanabilmesi için gerekli olan miktarda ödünç para veya vere­siye mal almaya ve benzeri kredi işlemlerini yapmaya yetkilidir.

Kaptanın kambiyo taahhütlerinden dolayı donatanın şahsen sorumlu tutulması, ona donatan tarafından açık bir temsil yetkisi verilmiş bulunmasına bağlıdır. (Md. 1105)

GENÇLİK VE SPOR BAKANLIĞI

Mevzuat

Cumhurbaşkanlığı Teşkilatı Hakkında 1 numaralı Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi (Md. 184 - 216/A)

Teşkilatı

Gençlik ve Spor Bakanlığı; merkez, taşra ve yurtdışı teşkilatından oluşur. (1 numaralı CBK md.185)

Taşra teşkilatı gençlik ve spor il müdürlükleri ile gençlik ve spor ilçe müdürlüklerinden oluşur. (1 numaralı CBK md. 202)

Temsil

Gençlik ve Spor Bakanlığını Bakan temsil eder. Bakan, Bakanlık kuruluşunun en üst amiri olup, bakanlık icraatından ve emri altındakilerin faaliyet ve işlemlerinden sorumlu, ba­kanlık merkez, taşra ve yurtdışı teşkilatı ile bağlı, ilgili ve ilişkili kuruluşların faaliyetlerini, iş­lemlerini ve hesaplarını denetlemekle görevli ve yetkilidir. (1 numaralı CBK md. 503)

İl ve ilçelerde temsil ile ilgili olarak (İ- İl Genel İdaresi kısmına bakınız.)

Yetki devri

Bakan ve her kademedeki Bakanlık yöneticileri sınırlarını açıkça belirtmek ve yazı­lı olmak kaydıyla, yetkilerinden bir kısmını alt kademelere devredebilir. Yetki devri, uygun araçlarla ilgililere duyurulur. (1 numaralı CBK md. 506)

HAZİNE VE MALİYE BAKANLIĞI

Mevzuat

Cumhurbaşkanlığı Teşkilatı Hakkında 1 numaralı Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi (Md. 217 - 253)

Teşkilatı

Hazine ve Maliye Bakanlığı; merkez, taşra ve yurtdışı teşkilatından oluşur. (1 numara­lı CBK md. 218)

Temsil

Hazine ve Maliye Bakanlığını Bakan temsil eder. Bakan, Bakanlık kuruluşunun en üst amiri olup, bakanlık icraatından ve emri altındakilerin faaliyet ve işlemlerinden sorumlu, ba­kanlık merkez, taşra ve yurtdışı teşkilatı ile bağlı, ilgili ve ilişkili kuruluşların faaliyetlerini, iş­lemlerini ve hesaplarını denetlemekle görevli ve yetkilidir. (1 numaralı CBK md. 503)

İl ve ilçelerde temsil ile ilgili olarak (İ- İl Genel İdaresi kısmına bakınız.)

Yetki devri

Bakan ve her kademedeki Bakanlık yöneticileri sınırlarını açıkça belirtmek ve yazı­lı olmak kaydıyla, yetkilerinden bir kısmını alt kademelere devredebilir. Yetki devri, uygun araçlarla ilgililere duyurulur. (1 numaralı CBK md. 506)

HELAL AKREDİTASYON KURUMU (HAK)

Mevzuat

4sayılı Bakanlıklara Bağlı, İlgili, İlişkili Kurum ve Kuruluşlar ile Diğer Kurum ve Kuru­luşların Teşkilatı Hakkında Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi (174 - 183’üncü maddeleri ara­sında yer verilmiştir.)

Tüzel kişilik

Helal Akreditasyon Kurumu, özel bütçeli, Ticaret Bakanlığı ile ilgili ve tüzel kişiliğe sahip bir kuruluştur. (4 s. CBK md. 174, 176)

Organları

Helal Akreditasyon Kurumunun üç organı bulunmaktadır. Bunlar;

Yönetim Kurulu,

Danışma Kurulu,

Genel Sekreterliktir.

(4 s. CBK md. 177)

Yönetim Kurulu

Yönetim Kurulu, Kurumun karar organıdır. Yönetim Kurulu, Başkan ve dört üye olmak üzere toplam beş üyeden oluşur. Başkan hariç Yönetim Kurulu üyelerinin görev süreleri üç yıldır. Başkan, tam zamanlı sözleşmeli olarak istihdam edilir. (4 s. CBK md. 178)

Temsil

Kurumu Başkan temsil eder. (4 s. CBK md. 178)

Yetki devri:

Bağlı, ilgili, ilişkili ve diğer kurum ve kuruluşların her kademedeki yöneticileri sınırlarını açıkça belirtmek ve yazılı olmak kaydıyla, yetkilerinden bir kısmını alt kademelere devredebi­lir. Yetki devri, uygun araçlarla ilgililere duyurulur. (4 s. CBK Ortak hükümler md. 794)

 

ISLAH AMAÇLI YETİŞTİRİCİ BİRLİKLERİ

Mevzuat

5996 sayılı Veteriner Hizmetleri, Bitki Sağlığı, Gıda ve Yem Kanunu

56.08.2016 tarihli ve 29813 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Islah Amaçlı Hayvan Yetiştirici Birliklerinin Kurulması ve Hizmetleri Hakkında Yönetmelik

Tüzel kişilik

Islah amaçlı yetiştirici birlikleri, hayvan gen kaynaklarının korunması, araştırılması, tespiti, ıslahı, geliştirilmesi, yaygınlaştırılması ve pazarlanması konularında faaliyet göster­mek amacıyla gerçek veya tüzel kişi yetiştiriciler tarafından kurulur.

Bu birlikler, tüzel kişiliği haiz olup, özel hukuk hükümlerine tabidirler.

Birlik, ticaret siciline tescil ile tüzel kişilik kazanır. (5996 s. K. Md. 10/A)

Organları

Genel kurul ve yönetim kurulu birliğin organlarından ikisidir.

Genel Kurul

Olağan genel kurul toplantısının dört yılda bir yapılması zorunludur.

Genel Kurul aşağıda belirtilen görevleri yapar:

-Yönetim kurulu üyeleriyle gerektiğinde tasfiye kurulunu seçmek

-Alım, satım ve kiralama hizmetlerinde takip edilecek usul ile alınacak ürünün niteli­ğini, azami fiyatını, satılacak ya da kiralanacak ürün ve hizmetlerin asgari fiyatını belirlemek. (5996 s. K. Md. 10/B)

Yönetim Kurulu

Yönetim kurulu, genel kurul tarafından en az beş en fazla yedi asıl ve aynı sayıda ye­dek üyeden oluşmak üzere, dört yıl için seçilir. Yönetim kurulu üyeliğine seçilen tüzel kişiler, temsilcilerinin isimlerini birliğe bildirir. (5996 s. K. Md. 10/B)

Temsil

Yönetim kurulu, birliği temsil ve birlik adına imza atmaya yetkili şahısları, kararla tespit eder ve bu kararın noterlikçe onaylanmış bir sureti, imzalarla birlikte tescil edilmek üzere Ti­caret Sicili Müdürlüğüne verilir. Gerektiğinde aynı usule göre hareket edilerek imza yetkisine sahip kişiler değiştirilebilir. Mali ve birliği taahhüt altına alan konularda, ...yönetim kurulu başkanı ve birliği temsile yetki verilen yönetim kurulu üyelerinden en az birisinin im­zası gereklidir. Yönetim kurulu kararıyla, başkanın temsil yetkisi il birliklerinde sorumlu mü­düre, merkez birliklerinde ise genel sekretere devredilebilir. (5996 s. K. Md. 10/B)

İlk toplantıda biri başkan ve biri üye olmak üzere en az iki kişi, birliği temsile ve birlik adına imza atmaya yönetim kurulu kararı ile yetkili kılınır. Yönetim kurulu, temsi­le yetkili kişileri ve bunların temsil şeklini gösterir kararın noterce onaylanmış bir sure­tini tescil ve ilan edilmek üzere ticaret sicili müdürlüğüne verir. Temsile yetkili kılınan kişilerin noter onaylı imzaları da ticaret sicili müdürlüğüne verilir. (Yön. Md. 29/2)

ISLAH AMAÇLI YETİŞTİRİCİ BİRLİKLERİ

ARI YETİŞTİRİCİLERİ BİRLİĞİ

DAMIZLIK KOYUN KEÇİ YETİŞTİRİCİLERİ BİRLİĞİ

DAMIZLIK MANDA YETİŞTİRİCİLERİ BİRLİĞİ

DAMIZLIK SIĞIR YETİŞTİRİCİLERİ BİRLİĞİ

KOYUN-KEÇİ YETİŞTİRİCİLERİ BİRLİĞİ

TAVUK YETİŞTİRİCİLERİ BİRLİĞİ

İÇİŞLERİ BAKANLIĞI

Mevzuat

Cumhurbaşkanlığı Teşkilatı Hakkında 1 numaralı Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi (Md. 254 - 276)

Teşkilatı

İçişleri Bakanlığı; merkez, taşra ve yurtdışı teşkilatından oluşur. (1 numaralı CBK md. 255)

Temsil

İçişleri Bakanlığını Bakan temsil eder. Bakan, Bakanlık kuruluşunun en üst amiri olup, bakanlık icraatından ve emri altındakilerin faaliyet ve işlemlerinden sorumlu, bakanlık mer­kez, taşra ve yurtdışı teşkilatı ile bağlı, ilgili ve ilişkili kuruluşların faaliyetlerini, işlemlerini ve hesaplarını denetlemekle görevli ve yetkilidir. (1 numaralı CBK md. 503)

İl ve ilçelerde temsil ile ilgili olarak (İ- İl Genel İdaresi kısmına bakınız.)

Yetki devri

Bakan ve her kademedeki Bakanlık yöneticileri sınırlarını açıkça belirtmek ve yazı­lı olmak kaydıyla, yetkilerinden bir kısmını alt kademelere devredebilir. Yetki devri, uygun araçlarla ilgililere duyurulur. (1 numaralı CBK md. 506)

İFLAS İDARESİ

Mevzuat

2004 sayılı İcra ve İflas Kanunu

6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu

İflas masası - İflas idaresi

İflas masası: İflasın açılması ile birlikte müflisin hangi yerde bulunursa bulunsun haczi kabil bütün malları iflas masasını oluşturur. (2004 s. İİK Md. 184)

İflas idaresi: Tasfiyeyi yapan kurul olup, iflas masasının organıdır. Üç kişiden olu­şan iflas idaresi üyeleri icra mahkemesince seçilir. Tasfiye, iflas dairesince, icra mahke­mesince teşkil edilen iflas idaresine havale olunur. (2004 s. İİK Md. 223)

Ticaret şirketlerinin iflası hâlinde tasfiye, iflas idaresi tarafından İcra ve İflas Kanunu hükümlerine göre yapılır. Şirket organları temsil yetkilerini, ancak şirketin iflas idaresi tarafın­dan temsil edilmediği hususlar için korurlar. (6102 s. TTK Md. 534)

Temsil

İflas masasının kanuni mümessili iflas idaresidir. İdare masanın menfaatleri­ni gözetmek ve tasfiyeyi yapmakla mükellef olup, bunlar için bütün işlemlerde iflas masasını temsil eder. (2004 s. İİK Md. 226) İflas idaresi üyeleri, iflas masasını birlikte (müştereken) temsil ederler. Birine yetki verilebilir. *

* “Masanın idare ve tasfiyesi için gerekli bütün işlemlerde (mesela dava takip etmek, yeni da­valar açmak, sözleşme yapmakta) masayı iflas idaresi temsil eder. Bütün alacaklılar anlaşsalar dahi, iflas masasını dışarıya (üçüncü kişilere) karşı temsil edemezler.

İflas idaresi üyeleri, iflas masasını birlikte (müştereken) temsil ederler. Birine yetki verilebilir.

İflas idaresi üyeleri (veya kendisine yetki verilen bir iflas idaresi üyesi) iflas idaresi üyesi sıfa­tıyla, davaları bizzat takip edebilir.

İflas idaresinin, bir davanın takibi için avukat tutması ve ona vekâletname vermesi mümkün­dür.” (Baki Kuru - İcra ve İflas Hukuku sh. 1103 vd.)

“... iflasın açılmasıyla tasfiyeye giren hükmi şahısların hak ve yetkileri, iflas idaresine geçmek­tedir. Olayda da 30.5.2002 tarihinde iflasına karar verilen borçlu şirketi temsil yetkisi iflas idaresine geçtiğinden, Şirketin tasfiyesinden önceki temsilcinin şirketi temsil yetkisi de sonra ermiştir. Bu sebep­le, şirketi temsil yetkisi kalmayan yöneticinin vermiş olduğu vekaletname ile vekil tayin edilen Avukatın, şirket adına dava açma ehliyeti olmadığı gibi, verilen kararı temyiz etme ehliyetinden de söz edilemez. DANIŞTAY 7. Daire T. 08.03.2004 E. 2004/351, K. 2004/631)

İL GENEL İDARESİ

Mevzuat

5442 sayılı İl İdaresi Kanunu

Mülki İdare Bölümleri

Türkiye, merkezi idare kuruluşu bakımından coğrafya durumuna, iktisadi şartlara ve kamu hizmetlerinin gereklerine göre illere; iller ilçelere ve ilçeler de bucaklara bölünmüştür. (5442 s. K. Md. 1)

İl genel idaresinde temsil

İl genel idaresinin başı ve mercii validir. Vali, ilde Cumhurbaşkanının temsilcisi ve ida­ri yürütme vasıtasıdır.

Bakanlıkların kuruluş mevzuatına göre illerde lüzumu kadar teşkilat bulunur.

Bu teşkilatın her birinin başında bulunanlar il idare şube başkanlarıdır. Bunların emri altında çalışanlar ilin ikinci derecede memurlarıdır.

Bu teşkilat valinin emri altındadır. (5442 s. K. Md. 4, 9)

İlçe genel idaresinde temsil

İlçe genel idaresinin başı ve mercii kaymakamdır.

Kaymakam, ilçede Cumhurbaşkanının idari yürütme vasıtasıdır İlçenin genel idare­sinden kaymakam sorumludur. Bakanlıkların kuruluş mevzuatına göre ilçede lüzumu kadar teşkilatı bulunur. Bu teşkilat (Dördüncü maddenin son fıkrasında belirtilen adli ve askeri teşki­lat hariç) kaymakamın emri altındadır. (5442 s. K. Md. 27)

Yetki devri

Vali, yetkilerinin tamamını veya bir kısmını görevlendirdiği mülki idare amirine devre­debilir. (5442 s. K. Ek Md. 1)

Bakan ve her kademedeki Bakanlık yöneticileri sınırlarını açıkça belirtmek ve yazılı olmak kaydıyla, yetkilerinden bir kısmını alt kademelere devredebilir. Yetki devri, uygun araç­larla ilgililere duyurulur.

(Cumhurbaşkanlığı Teşkilatı Hakkında 1 numaralı Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi Md. 506 - Resmî Gazete 10/7/2018 - 30474)

5442 sayılı İl İdaresi Kanunu'nun 4. maddesi uyarınca ili vali temsil eder.

Öte yandan, 3152 sayılı İçişleri Bakanlığı Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanunu'nun 28/a maddesinde düzenlenen ..., Valiliğe bağlı olup, ayrı bir tüzel kişiliği bulunmamaktadır.

12. Hukuk Dairesi T. 06.07.2015, E. 2015/8358, K. 2015/19124

5442 sayılı İl İdaresi Kanunu'nun 4. maddesi gereğince il teşkilatı başında valinin bulunduğu il idare şube başkanlarından meydana gelmektedir. Söz konusu Yasa'nın 9. maddesinde ise Vali, ilde Devletin ve Hükümetin temsilcisi ve ayrı ayrı her Bakanın mümessili ve bunların idari ve siyasi yürütme vasıtasıdır. Bu bakım­dan Vali Devlet Tüzel kişiliğini temsil yetkisine sahiptir.

17. Hukuk Dairesi T. 11.12.2014, E. 2013/12115, K. 2014/18241

HUKUK HİZMETLERİNİN YÜRÜTÜLMESİ

Mevzuat

1.11.2011 tarihli ve 28103 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan 659 sayılı Genel Bütçe Kapsamındaki Kamu İdareleri ve Özel Bütçeli İdarelerde Hukuk Hizmetlerinin Yürütülmesine İlişkin Kanun Hükmünde Kararname.

Açıklama

Belirtilen KHK’nin 1’inci maddesi hükmü gereğince, genel bütçe kapsamındaki kamu idareleri (Türkiye Büyük Millet Meclisi, Cumhurbaşkanlığı, Anayasa Mahkemesi, Yargıtay, Danıştay, Hâkimler ve Savcılar Yüksek Kurulu ve Sayıştay dâhil) ve özel bütçeli idarelerin hukuk hizmetlerinin etkili, verimli ve usul ekonomisine uygun şekilde yerine getirilmesi ve bu hizmetlerin yürütülmesi bu Kanun Hükmünde Kararname hükümlerine göre yerine getirilir.

Temsil

İdareler, kendi iş ve işlemleriyle ilgili olarak açılacak adli ve idari davalar ile tahkim yargılaması ve icra işlemlerinde taraf sıfatını haizdir.

İdareleri adli ve idari yargıda, icra mercileri ve hakemler nezdinde vekil sıfatıyla doğ­rudan temsil yetkisi; hukuk birimi amirleri, hukuk müşavirleri, muhakemat müdürleri ve avu­katlara aittir.

5inci maddenin birinci ve ikinci fıkralarında belirtilen usullere göre muhakemat hizme­ti temin edilemeyen hallerde adli ve idari davalar ile icra takiplerini yürütmek üzere merkez ve taşra birim amirlerine üst yönetici tarafından temsil yetkisi verilebilir. * Üst yönetici bu yetkisini hukuk birimi amirine devredebilir. (659 sayılı KHK. md. 6)

*Not: İdareleri vekil sıfatıyla temsile yetkili olanların listesini içeren ve Cumhuriyet başsavcılıklarına hita­ben yazılan yazıların ibrazının noterlikte işlem yaptırmak için yeterli olmadığı, kurumları adına noterlikte vekil sıfatıyla işlem yaptırmak isteyenlerin, sıfat ve yetkilerini ve işlemi yapmaya izinli bulunduklarını gösterir belge göstermekle yükümlü olduklarına ilişkin 13 numaralı birleştirilmiş genelgenin 29’uncu maddesine bakınız.

İHALE YETKİLİSİ (KAMU KURUMLARINDA)

Mevzuat

4734 sayılı Kamu İhale Kanunu

Tanım

4734 sayılı Kamu İhale Kanunu hükümlerine göre;

İhale yetkilisi: İdarenin, ihale ve harcama yapma yetki ve sorumluluğuna sahip kişi veya kurulları ile usulüne uygun olarak yetki devri yapılmış görevlisini,

İhale: Bu Kanunda yazılı usul ve şartlarla mal veya hizmet alımları ile yapım işlerinin istekliler arasından seçilecek birisi üzerine bırakıldığını gösteren ve ihale yetkilisinin onayını müteakip sözleşmenin imzalanması ile tamamlanan işlemleri,

İfade eder. (4734 s. K. Md. 4)

Temsil

Yapılan bütün ihaleler bir sözleşmeye bağlanır. Sözleşmeler idarece hazırlanır ve ihale yetkilisi ile yüklenici tarafından imzalanır. (4734 s. K. Md. 46)

NOT: İhale yetkilisi olduğunu ifade eden iş sahibi bu sıfat ve yetkisini gösteren belgeyi ibraz etmelidir.

“İta amirliği tanımının düzenlendiği 1050 sayılı Kanun yürürlükten kalkmış olmakla bir­likte, üst yöneticilerin ihale yetkilisi sıfatını kaldıran veya başka bir kişiye veren bir düzenleme olmadığından, 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu’na tabi işlerin ihalesinde bu idarelerin üst yöneticileri (vali ve belediye başkanı) ihale yetkilisi sıfatını kullanmaya devam edeceklerdir." (Mahalli İdareler Genel Müdürlüğünün 24.02.2006 tarihli ve 45181 sayılı genelgesi)

İL ÖZEL İDARESİ

Mevzuat

5302 sayılı İl Özel İdaresi Kanunu

Tanım ve tüzel kişilik

İl özel idaresi: İl halkının mahallî müşterek nitelikteki ihtiyaçlarını karşılamak üzere ku­rulan ve karar organı seçmenler tarafından seçilerek oluşturulan, idarî ve malî özerkliğe sa­hip kamu tüzel kişisidir. (5302 s. K. Md. 3)

Organları

İl özel idaresinin organları, il genel meclisi, il encümeni ve validen oluşur. (5302 s. K. Md. 3)

İl genel meclisi

İl genel meclisi, il özel idaresinin karar organıdır. (5302 s. K. Md. 9)

İl genel meclisinin görev ve yetkileri şunlardır:

d)Borçlanmaya karar vermek.

e)Bütçe içi işletmeler ile Türk Ticaret Kanunu’na tâbi ortaklıklar kurulmasına veya bu ortaklıklardan ayrılmaya, sermaye artışına ve gayrimenkul yatırım ortaklığı kurulmasına karar vermek.

f)Taşınmaz mal alımına, satımına, trampa edilmesine, tahsisine, tahsis şeklinin de­ğiştirilmesine veya tahsisli bir taşınmazın akar haline getirilmesine izin; üç yıldan fazla kira­lanmasına ve süresi yirmibeş yılı geçmemek kaydıyla bunlar üzerinde sınırlı aynî hak tesisine karar vermek.

g)Şartlı bağışları kabul etmek. (5302 s. K. Md. 10)

İl encümeni

İl encümeninin görev ve yetkileri şunlardır:

f)Vergi, resim ve harçlar dışında kalan ve miktarı beş milyar Türk Lirasına kadar olan ihtilafların sulhen halline karar vermek.

g)Taşınmaz mal satımına, trampa edilmesine ve tahsisine ilişkin kararları uygulamak, süresi üç yılı geçmemek üzere kiralanmasına karar vermek. (5302 s. K. Md. 25)

Vali

İl özel idaresi teşkilâtının en üst amiri olarak il özel idaresi teşkilâtını sevk ve idare eden valinin görev ve yetkileri şunlardır:

h)İl özel idaresini davacı veya davalı olarak da yargı yerlerinde temsil etmek veya ve­kil tayin etmek.

i)Yetkili organların kararını almak şartıyla sözleşme yapmak.

l) Şartsız bağışları kabul etmek. (5302 s. K. Md. 29, 30)

Temsil

5302 sayılı Kanunun 3’üncü maddesinde organ olarak sayılan vali, il özel idaresi tü­zelkişiliğinin temsilcisidir.

Yetki devri

Vali, görev ve yetkilerinden bir kısmını uygun gördüğü takdirde, vali yardımcılarına, yöneticilik sıfatı bulunan il özel idaresi görevlileri ile ilçelerde kaymakamlara devredebi­lir. (5302 s. K. Md. 32)

KALKINMA AJANSLARI

Mevzuat

5449 sayılı Kalkınma Ajanslarının Hizmetlerine İlişkin Kanun

4 sayılı Bakanlıklara Bağlı, İlgili, İlişkili Kurum ve Kuruluşlar ile Diğer Kurum ve Kuru­luşların Teşkilatı Hakkında Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi (184 - 207’nci maddeleri arasın­da yer verilmiştir.)

Tüzel kişilik

Bölgeler esas alınarak Cumhurbaşkanı kararı ile kurulan Ajanslar, tüzel kişiliği haiz ve özel hukuk hükümlerine tâbidir. (4 s. CBK md. 186)

Teşkilat yapısı

Ajansın teşkilat yapısında yer alan birimlerden ikisi;

b)Yönetim kurulu,

c)Genel sekreterliktir. (4 s. CBK md. 190)

Yönetim kurulu

-Yönetim kurulu, ajansın karar organıdır. Yönetim kurulunun başkanı validir. (4 s. CBK md. 193)

Ajans yönetim kurulunun görevleri:

-Taşınır ve taşınmaz mal alımı, satımı ve kiralanması ile hizmet alımına karar ver­mek.

-Ajansa yapılacak bağış ve hibeleri kabul etmek.

-Taşıt dışındaki taşınır malların alımı, satımı ve kiralanması ile hizmet alımı konula­rında genel sekreterin yetkili olacağı sınırları tespit etmek.

-Yönetim kurulu gerekli gördüğü hallerde (...) yetkilerinden bir kısmını, sınırlarını açıkça belirlemek şartıyla genel sekretere devredebilir.

-4 s. CBK md. 194)

Genel sekreterlik

Genel sekreterlik ajansın icra organıdır. (4 s. CBK md. 195)

Temsil

-jansı, yönetim kurulu başkanı temsil eder. Yönetim kurulunun başkanı validir. (4 s. CBK md. 193)

Yetki devri:

Bağlı, ilgili, ilişkili ve diğer kurum ve kuruluşların her kademedeki yöneticileri sınırlarını açıkça belirtmek ve yazılı olmak kaydıyla, yetkilerinden bir kısmını alt kademelere devredebi­lir. Yetki devri, uygun araçlarla ilgililere duyurulur. (4 s. CBK Ortak hükümler md. 794)

KAMU İKTİSADİ TEŞEBBÜSLERİ

Mevzuat

-33 sayılı Kamu İktisadi Teşebbüsleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname

-sayılı Üst Kademe Kamu Yöneticileri ile Kamu Kurum ve Kuruluşlarında Atama Usullerine Dair Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi

Tanımlar ve tüzel kişilik

Kamu iktisadi teşebbüsü "Teşebbüs"; iktisadi devlet teşekkülü ile kamu iktisadi kuruluşunun ortak adıdır.

İktisadi devlet teşekkülü "Teşekkül"; sermayesinin tamamı devlete ait, iktisadi alanda ticari esaslara göre faaliyet göstermek üzere kurulan, kamu iktisadi teşebbüsüdür.

Kamu iktisadi kuruluşu "Kuruluş"; sermayesinin tamamı Devlete ait olup tekel niteliğindeki mal ve hizmetleri kamu yararı gözeterek üretmek ve pazarlamak üzere kurulan ve gördüğü bu kamu hizmeti dolayısıyla ürettiği mal ve hizmetler imtiyaz sayılan kamu iktisadi teşebbüsüdür.

Müessese; sermayesinin tamamı bir iktisadi devlet teşekkülüne veya kamu iktisadi kuruluşuna ait olup, ona bağlı işletme veya işletmeler topluluğudur.

(233 s. KHK md. 2)

Teşebbüsler tüzelkişiliğe sahip olup, bu Kanun Hükmünde Kararname ile saklı tutulan hususlar dışında özel hukuk hükümlerine tabidir. (233 s. KHK md. 4)

Teşebbüsler, anonim şirket şeklinde de kurulabilir. Anonim şirket şeklinde kurulan teşebbüslerde genel kurul bulunmaz. (233 s. KHK md. 3)

Teşebbüslerin organları

Teşebbüs organları, yönetim kurulu ve genel müdürlüktür.

Yönetim Kurulu

Teşebbüs yönetim kurulu üyeliklerine, 3 sayılı “Üst Kademe Kamu Yöneticileri ile Kamu Kurum ve Kuruluşlarında Atama Usullerine Dair Cumhurbaşkanlığı Kararnamesinin” 2’nci maddesinin ikinci fıkrası gereğince Cumhurbaşkanı onayı ile atama yapılır. (3 s. CBK)

Genel müdür yönetim kurulunun da başkanıdır. (233 s. KHK md. 5, 6)

Genel Müdürlük

Genel Müdürlük, teşebbüsün yetkili ve sorumlu yürütme organıdır.

Genel müdür yönetim kurulunun da başkanıdır. (233 s. KHK md. 5, 6)

Temsil

Teşebbüsü, idare ve yargı mercilerinde ve üçüncü kişilere karşı Genel Müdür temsil eder. Genel Müdür temsil yetkisini gerektiğinde devreder. (233 s. KHK md. 13)

KAMU İKTİSADİ DEVLET TEŞEBBÜSLERİ (TEŞEKKÜLLERİ)

Aşağıda yer alan kuruluşların iktisadi teşebbüs (teşekkül) olmaları nedeniyle, organlarının teşkili, görev ve yetkileri ile atanmaları, nitelik ve şartları, görev süreleri, görevden alınmaları hakkında ve ilgili diğer hususlarda yukarıda belirtilen hükümler uygula­nır.

-BORU HATLARI İLE PETROL TAŞIMA ANONİM ŞİRKETİ (BOTAŞ)

-ÇAY İŞLETMELERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ (ÇAYKUR)

-DEVLET HAVA MEYDANLARI İŞLETMESİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ (DHMİ)

-DEVLET MALZEME OFİSİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ (DMO)

-ELEKTRİK ÜRETİM ANONİM ŞİRKETİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ (EÜAŞ)

-ET VE SÜT KURUMU GENEL MÜDÜRLÜĞÜ

-ETİ MADEN İŞLETMELERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ

(E - Eti Maden İşletmeleri Genel Müdürlüğü kısmında da yer verilmiştir.)

-KIYI EMNİYETİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ

-TARIM İŞLETMELERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ (TİGEM)

-TOPRAK MAHSULLERİ OFİSİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ (TMO)

-TÜRKİYE ELEKTRİK İLETİM A.Ş. GENEL MÜDÜRLÜĞÜ (TEİAŞ)

-TÜRKİYE ELEKTROMEKANİK SANAYİ ANONİM ŞİRKETİ (TEMSAN)

-TÜRKİYE KÖMÜR İŞLETMELERİ KURUMU GENEL MÜDÜRLÜĞÜ (TKİ)

-TÜRKİYE PETROLLERİ ANONİM ORTAKLIĞI GENEL MÜDÜRLÜĞÜ (TPAO)

-TÜRKİYE RAYLI SİSTEM ARAÇLARI SANAYİİ ANONİM ŞİRKETİ (TÜRASAŞ)

-TÜRKİYE TAŞKÖMÜRÜ KURUMU GENEL MÜDÜRLÜĞÜ (TTK)

KAMU İKTİSADİ TEŞEBBÜSLERİ MÜESSESELERİ (İŞLETMELERİ)

Mevzuat

233 sayılı Kamu İktisadi Teşebbüsleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname

Tanım ve tüzel kişilik

Sermayesinin tamamı Devlete ait teşebbüsler, işletmelerini müessese halinde teşkilatlandırabilirler. Müesseseler, statülerinin ticaret sicillerine kayıt ve ilanı ile tüzel kişilik kazanır. (233 s. KHK md. 15, 16)

Müesseselerin organları:

Müessesenin organları, yönetim komitesi ve müessese müdürlüğüdür. (233 s. KHK md. 17)

Yönetim Komitesi

Bir başkan ve dört üyeden oluşan Yönetim Komitesi, müessesenin en yüksek seviye­de karar organı olup, Teşebbüsün yönetim kurulunca atanır. Yönetim komitesinin başkanı müessese müdürüdür. (233 s. KHK md. 17, 18)

Müessese müdürü

Müessese müdürü, müessesenin yetkili ve sorumlu yürütme organı olup, yönetim komitesinin de başkanıdır. (233 s. KHK md. 17, 18)

Müessese Müdürü; müesseseyi, mevzuat hükümleri ile yönetim kurulu ve yönetim komitesi kararları doğrultusunda yönetir. (233 s. KHK md. 21)

Temsil

Müessese müdürü, idare ve yargı mercilerinde ve üçüncü kişilere karşı müesseseyi temsil eder. Temsil yetkisini gerektiğinde devredebilir. (233 s. KHK md. 21)

KARADENİZ EKONOMİK İŞBİRLİĞİ ÖRGÜTÜ İŞ KON­SEYİ ULUSLARARASI SEKRETARYASI (KEİ)

Mevzuat

5657 sayılı Karadeniz Ekonomik İşbirliği Örgütü İş Konseyi Uluslararası Sekretaryasının Türkiye'de Yararlanacağı Ayrıcalıklar, Bağışıklıklar ve Kolaylıklara Dair Kanun

Karadeniz Ekonomik İşbirliği Örgütü İş Konseyi Uluslar Arası Sekretarya Ve Görevlilerinin Türkiye'de Yararlanacağı Ayrıcalıklar, Bağışıklıklar Ve Kolaylıklara İlişkin Yönetmelik

Tüzel kişilik

20/4/2005 tarihinde imzalanan "Karadeniz Ekonomik İşbirliği Örgütü İş Konseyi Tüzüğü ve Usul Kuralları" ile İstanbul'da oluşturulması kararlaştırılan Karadeniz Ekonomik İşbirliği Örgütü İş Konseyi Uluslararası Sekretaryası Türkiye Cumhuriyeti'nde tüzel kişiliğe sahiptir. (5657 s. Kanun md. 1)

Sekretarya, sözleşmeler yapmaya, dava açmaya, taşınır ve taşınmaz malları almaya ve satmaya yetkilidir. (Yönetmelik md. 5)

Uluslararası Sekretarya Görevlileri

Ülke adlarına göre alfabetik sıraya göre seçilen ve altı ayda bir değişen Dönem Başkanı bulunmaktadır.

Uluslararası Sekretarya Görevlileri: Karadeniz Ekonomik İşbirliği Örgütü İş Konseyi Uluslararası Sekretaryasında çalışanlar, Genel Sekreter, Genel Sekreter Yardımcıları, Direktör, Direktör Yardımcıları, Uzman ve Uzman Yardımcıları ile idari ve teknik personelden oluşur. (5657 s. Kanun md. 2; Yönetmelik md. 4)

Temsil

Kanun ve Yönetmelikte temsil ile ilgili bir hüküm bulunmamaktadır.

4721 sayılı TMK’nin 50’nci maddesi gereğince tüzel kişinin iradesi organları aracılığıy­la açıklanır.

Kanun ve Yönetmelikte organlar açıklanmadığı için Başkan ya da Genel Sekreter bu Sekretarya’yı temsil eder.

KARAYOLLARI GENEL MÜDÜRLÜĞÜ

Mevzuat

4 sayılı Bakanlıklara Bağlı, İlgili, İlişkili Kurum ve Kuruluşlar ile Diğer Kurum ve Kuru­luşların Teşkilatı Hakkında Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi (208 - 223’üncü maddeleri ara­sında yer verilmiştir.)

Tüzel kişilik

Karayolları Genel Müdürlüğü, Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığına bağlı, özel bütçeli ve kamu tüzel kişiliğine sahip bir kuruluştur. (4 s. CBK md. 210)

Teşkilat yapısı

Genel Müdürlük, merkez ve taşra teşkilatından meydana gelir. (4 s. CBK md. 212)

Temsil

Karayolları Genel Müdürlüğünü, en üst amir durumunda olan Genel Müdür temsil eder. (4 s. CBK md. 213)

Yetki devri:

Bağlı, ilgili, ilişkili ve diğer kurum ve kuruluşların her kademedeki yöneticileri sınırlarını açıkça belirtmek ve yazılı olmak kaydıyla, yetkilerinden bir kısmını alt kademelere devredebi­lir. Yetki devri, uygun araçlarla ilgililere duyurulur. (4 s. CBK Ortak hükümler md. 794)

KOOPERATİFLER

(1163 SAYILI KOOPERATİFLER KANUNUNA TABİ OLANLAR)

TARIMSAL AMAÇLI KOOPERATİFLER:

1-Tarımsal Kalkınma Kooperatifi

2-Sulama Kooperatifi

3-Su Ürünleri Kooperatifi

4-Pancar Ekicileri Kooperatifi’dir.

Bu kooperatiflerin kuruluşları da 1163 sayılı Kooperatifler Kanuna göre yapıldı­ğından aşağıda yer alan açıklamalar bu kooperatifler için de geçerlidir.

(Kendi Kanunlarına tabi olan Tarım Kredi Kooperatifleri ve Birlikleri ile Tarım sa­tış Kooperatifleri ve Birliklerine -T- maddesinde yer verilmiştir.)

Mevzuat

1163 sayılı Kooperatifler Kanunu

Kooperatif Ana sözleşmeleri.

Tüzel kişilik

Kooperatifler tüzel kişiliği haiz olup, ticaret siciline tescil ile tüzel kişilik kazanırlar.

(1163 s. K. Md. 1, 7)

Kooperatif Organları

Kooperatifin üç organı bulunmaktadır. Bunlardan ikisi;

Genel kurul,

Yönetim kuruludur. (1163 s. K. Md. 42, 55, 65)

Genel kurul

Olağan toplantının her hesap devresi sonundan itibaren 6 ay içinde ve en az yılda bir defa yapılması zorunludur. (1163 s. K. Md. 45)

Yönetim Kurulu üyeleriyle gerektiğinde tasfiye kurulunu seçmek,

Gayrimenkul alımında ve satımında takip edilecek usul ile alınacak gayrimenkulün niteliğini, yerine ve azami fiyatını, satılacak gayrimenkulün asgari fiyatını belirlemek.

İmalat ve inşaat işlerinin yaptırılma yöntemini belirlemek.

Yapı kooperatiflerinde; kooperatifin ortak sayısı ile yapılacak konut veya işyeri sayısını tespit etmek.

Genel kurulun yetkileri içindedir. (1163 s. K. Md. 42)

Yönetim kurulu

Yönetim Kurulu üyeleri, genel kurul tarafından en çok 4 yıl için seçilebilirler. (1163 s. K. Md. 57)

(Yönetim kurulu, genel kurulca en az bir, en çok dört yıl için seçilir ve en az üç üyeden oluşur. Genel kurulca böyle bir süre tespiti yapılmaması halinde bir yıl için seçilmiş sayılır. - Örnek ana sözleşme md. 42)

(Kooperatifi resmi dairelerde mahkemelerde ve üçüncü şahıslara karşı temsil etmek,

İbra etmek, dava açmak, sulh olmak veya davadan vazgeçmek,

Genel kuruldan karar almak şartı ile kooperatifin taşınır ve taşınmaz mallarını satmak, rehine koymak veya mülkiyetlerini aktarmak,

Yönetim kurulunun yetki ve görevleri içindedir. - Örnek ana sözleşme md. 44)

Temsil

Anasözleşme, Genel Kurula veya Yönetim Kuruluna, kooperatifin yönetimini ve temsilini kısmen veya tamamen kooperatif ortağı bulunmaları şart olmayan bir veya birkaç müdüre veya Yönetim Kurulu üyesine tevdi etmek yetkisini verebilir. (1163 s. K. Md. 58)

Kooperatif yönetim kurulu, kooperatifi temsile yetkili kılınan kimselerin isimlerini ve imzalarını ticaret siciline bildirir ve bu yetkiye dayanak olan kararları ticaret sicili müdürlüğünde yetkilendirilmiş personele tasdik ettirir. (1163 s. K. Md. 61)

KÖYLER

Mevzuat

442 sayılı Köy Kanunu

Tüzel kişilik

Köyler tüzel kişiliğe sahiptir. (442 sayılı K. Md. 33/8, Ek madde 12, 13)

31/12/2009 tarihinden önce belediye haline dönüşen veya başka bir belediyenin sınır­larına dâhil olan köyler tüzel kişiliğini kaybeder. (Geçici Madde 1, 5)

Organları

Köyün organları;

1-Köy Derneği,

2-Köy Muhtarı,

3-İhtiyar Meclisi’nden oluşur.

Köy Derneği

Köy muhtarını ve ihtiyar meclisi azalarını seçmeğe hakkı olan kadın ve erkek köylüle­rin toplamına (toplanmasına) köy derneği denir. (442 s. K. Md. 20)

Köy muhtarı ve ihtiyar meclisi azaları doğrudan doğruya köy derneği tarafından ve köylü kadın ve erkekler arasından seçilir. (442 s. K. Md. 20)

Köy Muhtarı

Köy muhtarı, köyün ve ihtiyar meclisinin başı olup, Devlet memuru konumundadır. (442 s. K. Md. 10, 20)

Köy muhtarının yapmakla görevli olduğu Devlet işleri ile köy işleri Kanunun 36 ve 37’nci maddelerinde sayılmıştır.

Köy muhtarının köylü faydasına olmayan kararlarını kaymakam bozabilir. Fakat, onun yerine kaymakam kendiliğinden karar veremez. Karar, gene köylü tarafından verilir. (442 s. K. Md. 40)

İhtiyar Meclisi

İhtiyar meclisi üyeleri Köy Derneği tarafından seçilir. İhtiyar meclisinin başı köy muh­tarıdır. (442 s. K. Md. 20)

İhtiyar meclisinin göreceği işler 442 sayılı Kanunun 44’üncü maddesinde sayılmıştır.

Temsil

Köy tüzel kişiliğini, köyün ve ihtiyar meclisinin başı olan köy muhtarı temsil eder.

442 sayılı Köy Kanununun 33’üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendinde gösteri­len ayrık durum dışında, köy işlerinde hem davacı hem hasım olarak mahkemede bulunmak ve isterse mahkemeye diğer birini yerine (vekil) göndermek muhtarın görev ve yetkisi içinde­dir. (442 s. K. Md. 10, 20, 37/7)

Köy muhtarı ya da ihtiyar meclisi üyeleri köy tüzel kişiliği ile davacı ve davalı konu­munda ise köy muhtarı köy tüzel kişiliğini temsil edemez. Bu durumda yetkili temsilciyi köy derneği seçer. (442 s. K. Md. 33/1-b)

“Köy tüzel kişiliğini temsil eden köy muhtarı ve vekilin davadan feragat veya davayı kabul yet­kisi bulunmamaktadır. Davadan feragat veya kabul gibi usûl işlemlerinin geçerli olabilmesi için köy derneğinin bu yönde alınmış bir kararının bulunması ve bu kararın Mülki Amirlikçe usûlen tasdik edilmek suretiyle belgelenmesi gerekir.” (Yargıtay 20. HD T. 11/05/2015, E. 2015/4812, K. 2015/4031; 7. HD T. 07.07.2011, E.2011/4184, K. 2011/4687; 16. HD T. 27.2.2007, E. 2007/29, K. 2007/388; 14. HD T. 17.2.2004, E. 2003/8340, K. 2004/894)

NOT: Bu kararlar doğrultusunda, köy muhtarı tarafından verilecek dava vekaletnamelerine “Köy Derneğinin kararını almak kaydıyla sulh ile tasfiyeye, kabul ve feragate” ibaresinin yazılmasının uygun olacağı düşünülmektedir.

KÖYLERE HİZMET GÖTÜRME BİRLİKLERİ

Mevzuat

5355 sayılı Mahalli İdare Birlikleri Kanunu

Tüzük (Her ilçe Birliğinin kendi tüzüğü bulunmaktadır.)

Tanım ve tüzel kişilik

İlçelerde, tarım ürünlerinin pazarlanması hariç olmak üzere, yol, su, kanalizasyon ve benzeri altyapı tesisleri ile köylere ait diğer hizmetlerin yürütülmesine yardımcı olmak, bizzat yapmak, yaptırmak ve kırsal kalkınmayı sağlamak üzere, tüm köylerin iştiraki ile o ilçenin adını taşıyan, köylere hizmet götürme birliği kurulabilir. (5355 s. K. Md. 18)

Mahalli idare birlikleri çeşitlerinden biri olan köylere hizmet götürme birlikleri kamu tü­zel kişiliğine sahiptir. (5355 s. K. Md. 3) (İlçelere ait Tüzük)

Köylere hizmet götürme birliğinin organları

Birliğin organları; birlik meclisi, birlik encümeni ve birlik başkanıdır. (5355 s. K. Md. 18)

Birlik meclisi

Köylere hizmet götürme birliğinin meclisi, birlik başkanı başkanlığında, birliğe üye köylerin muhtarları ve o ilçeden seçilen il genel meclisi üyelerinden oluşur. (5355 s. K. Md. 18)

Birlik encümeni

Köylere hizmet götürme birliğinin encümeni birlik başkanının başkanlığında, meclisin kendi üyeleri arasından gizli oyla seçeceği iki il genel meclisi üyesi ve iki köy muhtarı olmak üzere beş kişiden oluşur. (5355 s. K. Md. 18)

Birlik başkanı

Köylere hizmet götürme birliği başkanı merkez ilçelerde vali veya görevlendireceği va­li yardımcısı, diğer ilçelerde kaymakamdır. (5355 s. K. Md. 18)

Temsil

Birlik başkanı, birlik tüzel kişiliğinin temsilcisidir. (5355 s. K. Md. 14)

Yetki Devri

Yetki devri ile ilgili olarak Belediye Kanunu hükümleri uygulanır. (5355 s. K. Md. 22)

5393 sayılı Belediye Kanunu’nun 42’nci maddesinde yer alan “Belediye başkanı, gö­rev ve yetkilerinden bir kısmını uygun gördüğü takdirde, yöneticilik sıfatı bulunan belediye görevlilerine devredebilir” hükmü mahalli idare birliklerinde de uygulanır.

Harcama Yetkilisi

Birlik bütçesinin harcama yetkilisi birlik başkanıdır. Birlik başkanı bu yetkisini birlik ge­nel sekreterine veya birlik müdürüne devredebilir. (5355 s. K. Md. 14)

KÜÇÜK VE ORTA ÖLÇEKLİ İŞLETMELERİ GELİŞTİR­ME VE DESTEKLEME İDARESİ BAŞKANLIĞI (KOSGEB)

Mevzuat

3624 sayılı Küçük ve Orta Ölçekli İşletmeleri Geliştirme ve Destekleme İdaresi Baş­kanlığı Teşvik ve Muafiyetleri Kanunu

4sayılı Bakanlıklara Bağlı, İlgili, İlişkili Kurum ve Kuruluşlar ile Diğer Kurum ve Kuru­luşların Teşkilatı Hakkında Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi (224 - 236’ncı maddeleri arasın­da yer verilmiştir.)

Tüzel kişilik

KOSGEB, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı ile ilgili, tüzel kişiliği haiz, özel bütçeli bir ka­mu kuruluşu olup bütün işlemlerinde özel hukuk hükümlerine tabidir. (4 s. CBK md. 224)

Organlar

KOSGEB’in organlarından ikisi İcra Komitesi ve Başkanlıktır. (4 s. CBK md. 228)

İcra Komitesi

KOSGEB’in organlarından birisi olan İcra Komitesinin oluşumu 4 s. CBK’nin 231’inci maddesinde gösterilmiştir.

-Başkanlığın ihtiyacı olan taşınmazların edinilmesi, idaresi ve gerektiğinde Genel Ku­rulun tasvibinden sonra satılması hakkında kararlar vermek,

-Küçük ve orta ölçekli işletmelere hizmet vermek amacıyla yerli ve yabancı sermayeli şirketlerin kurulması, iştirak edilmesi ve gerektiğinde bu işletmelere katkı sağlayacak kaynak­ların temin edilmesi, yurtiçinden veya yurtdışından kaynak sağlanması konularında karar almak,

İcra Komitesinin görevleri içinde bulunmaktadır. (4 s. CBK md. 232)

Başkanlık

Başkanlık, Küçük ve Orta Ölçekli İşletmeleri Geliştirme ve Destekleme İdaresi Baş­kanlığının yürütme organıdır. (4 s. CBK md. 233)

KOSGEB Başkanı, 3 numaralı Üst Kademe Kamu Yöneticileri ile Kamu Kurum ve Ku­ruluşlarında Atama Usullerine Dair Cumhurbaşkanlığı Kararnamesinin 2’nci maddesi gere­ğince Cumhurbaşkanı kararıyla atanır. (I sayılı cetvel)

Temsil

Küçük ve Orta Ölçekli İşletmeleri Geliştirme ve Destekleme İdaresi Başkanlığını Baş­kan temsil eder. (4 s. CBK md. 233/2)

Yetki devri:

Bağlı, ilgili, ilişkili ve diğer kurum ve kuruluşların her kademedeki yöneticileri sınırlarını açıkça belirtmek ve yazılı olmak kaydıyla, yetkilerinden bir kısmını alt kademelere devredebi­lir. Yetki devri, uygun araçlarla ilgililere duyurulur. (4 s. CBK Ortak hükümler md. 794)

KÜLTÜR VE TURİZM BAKANLIĞI

Mevzuat

Cumhurbaşkanlığı Teşkilatı Hakkında 1 numaralı Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi (Md. 277 - 300)

Teşkilatı

Kültür ve Turizm Bakanlığı; merkez, taşra ve yurtdışı teşkilatından oluşur. (1 numaralı CBK md. 278)

Temsil

Kültür ve Turizm Bakanlığını Bakan temsil eder. Bakan, Bakanlık kuruluşunun en üst amiri olup, bakanlık icraatından ve emri altındakilerin faaliyet ve işlemlerinden sorumlu, ba­kanlık merkez, taşra ve yurtdışı teşkilatı ile bağlı, ilgili ve ilişkili kuruluşların faaliyetlerini, iş­lemlerini ve hesaplarını denetlemekle görevli ve yetkilidir. (1 numaralı CBK md. 503)

İl ve ilçelerde temsil ile ilgili olarak (İ- İl Genel İdaresi kısmına bakınız.)

Yetki devri

Bakan ve her kademedeki Bakanlık yöneticileri sınırlarını açıkça belirtmek ve yazı­lı olmak kaydıyla, yetkilerinden bir kısmını alt kademelere devredebilir. Yetki devri, uygun araçlarla ilgililere duyurulur. (1 numaralı CBK md. 506)

MADEN VE PETROL İŞLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ (MAPEG)

Mevzuat

5sayılı Bakanlıklara Bağlı, İlgili, İlişkili Kurum ve Kuruluşlar ile Diğer Kurum ve Kuru­luşların Teşkilatı Hakkında Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi. (763 - 784’üncü maddeleri ara­sında yer verilmiştir.)

Tüzel kişilik

Maden ve Petrol İşleri Genel Müdürlüğü, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığına bağlı, özel bütçeli ve kamu tüzel kişiliğine sahip bir kuruluştur. (4 s. CBK md. 766)

Teşkilat yapısı

Maden ve Petrol İşleri Genel Müdürlüğü, merkez ve taşra teşkilatından oluşur. (4 s. CBK md. 767)

Genel Müdür

Maden ve Petrol İşleri Genel Müdürü, MAPEG’ in en üst amiridir. (4 s. CBK md. 769)

Temsil

Maden ve Petrol İşleri Genel Müdürü, MAPEG’ i temsil eder. (4 s. CBK md. 769)

Yetki devri:

Bağlı, ilgili, ilişkili ve diğer kurum ve kuruluşların her kademedeki yöneticileri sınırlarını açıkça belirtmek ve yazılı olmak kaydıyla, yetkilerinden bir kısmını alt kademelere devredebi­lir. Yetki devri, uygun araçlarla ilgililere duyurulur. (4 s. CBK Ortak hükümler md. 794)

MAHALLE MUHTARLIĞI

Mevzuat

4541 sayılı Şehir ve Kasabalarda Mahalle Muhtar ve İhtiyar Heyetleri Teşkiline Dair Kanun

Tüzel kişilik

Tüzel kişiliği bulunmamaktadır. (4541 sayılı Kanun’da mahalle muhtarlıklarının tü­zel kişiliğinin bulunduğuna ilişkin bir hükme yer verilmemiştir.)

Temsil

Tüzel kişiliğinin olmaması nedeniyle mahalleyi temsil yetkileri de bulunmamaktadır. Temsil yetkisi bağlı olduğu belediyeye aittir.

“Bilindiği üzere 442 sayılı Köy Kanununun 36. maddesi hükmü gereği köy muhtarlıkları tüzel kişiliğe sa­hip olup tüzel kişiliği köy muhtarı temsil eder. Buna karşın 4541 Sayılı şehir ve kasabalarda mahalle muhtar ve ihtiyar heyetleri teşkiline dair Kanunun 1. maddesinde, şehir ve kasabalarda kurulu bulunan ve Belediye Kanunu­nun 8. maddesine göre kurulacak olan mahallerde bir muhtar ve muhtarın başkanlığında bir ihtiyar heyetinin bulu­nacağı belirtilmiştir.

Bu kanunla mahalle muhtarlıklarına bir tüzel kişilik verilmemiştir. Belirtilen nedenle mahalle muhtarlıkları­nın davada taraf olma ehliyetleri de yoktur.

Öyleyse davada mahallenin bağlı bulunduğu belediyenin hasım olması ve husumetin ona yöneltilmesi gereklidir.”

(YARGITAY 1. HD T. 16.9.2004, E. 2004/8380, K. 2004/9183)

MAHALLİ İDARE BİRLİKLERİ

Mevzuat

5355 sayılı Mahalli İdare Birlikleri Kanunu

Tanım ve tüzel kişilik

Mahallî idare: İl özel idaresi, belediye ve köylerdir.

Mahallî idare birliği: Birden fazla mahallî idarenin, yürütmekle görevli oldukları hizmet­lerden bazılarını birlikte görmek üzere kendi aralarında oluşturdukları kuruluştur.

Mahalli idare birlikleri kamu tüzel kişiliğine sahiptir. (5355 s. K. Md. 3)

Birliğin organları

Birliğin organları; birlik meclisi, birlik encümeni ve birlik başkanıdır. (5355 s. K. Md. 7)

Birlik meclisi

Birlik meclisi, birliğin karar organıdır. Birlik başkanı aynı zamanda birlik meclisinin de başkanıdır. (5355 s. K. Md. 8)

-Taşınmaz mal alımına, satımına, kiralanmasına ve takasına karar vermek,

-Şartlı bağışları kabul etmek,

-Dava konusu olan ve miktarı ikibin Yeni Türk Lirasından onbin Yeni Türk Lirasına kadar birlik alacaklarının sulhen halline karar vermek,

Meclisin görev ve yetkileri içindedir. (5355 s. K. Md. 9)

Birlik encümeni

Birlik encümeni, birlik başkanı ile sayısı yediyi geçmemek üzere birlik tüzüğünde gös­terilecek sayıda meclis üyesinden oluşur.

İkibin Yeni Türk Lirasına kadar olan davaların sulhen halline karar vermek encüme­nin görev ve yetkileri içindedir.

(5355 s. K. Md. 12, 13)

Birlik başkanı

Birlik başkanı, Birlik idaresinin başı ve Birlik meclisi ile birlik encümenin başkanıdır.

-Yetkili organların kararını almak şartıyla sözleşme yapmak

-Şartsız bağışları kabul etmek,

-Birliği temsil etmek veya vekil tayin etmek.

Birlik başkanının görev ve yetkileri içindedir. (5355 s. K. Md. 14)

Temsil

Birlik başkanı, birlik tüzel kişiliğinin temsilcisidir. (5355 s. K. Md. 14)

Yetki Devri

Yetki devri ile ilgili olarak Belediye Kanunu hükümleri uygulanır. (5355 s. K. Md. 22)

5393 sayılı Belediye Kanunu’nun 42’nci maddesinde yer alan “Belediye başkanı, gö­rev ve yetkilerinden bir kısmını uygun gördüğü takdirde, yöneticilik sıfatı bulunan belediye görevlilerine devredebilir” hükmü mahalli idare birliklerinde de uygulanır.

Harcama Yetkilisi

Birlik bütçesinin harcama yetkilisi birlik başkanıdır. Birlik başkanı bu yetkisini birlik ge­nel sekreterine veya birlik müdürüne devredebilir. (5355 s. K. Md. 14)

NOT:

Ülkemizde; 2’si ülke düzeyinde birlik, 40’ı belediye hizmet birliği, 10’u özel idare belediye hiz­met birliği, 5’i kalkınma birliği, 71’i çevre altyapı hizmet birliği, 41’i turizm altyapı hizmet birliği, 75’i içme suyu birliği, 451’i köylere hizmet götürme birliği (KHGB) ve 9’u diğer birlikler olmak üzere toplam birlik sayısı 704’tür.

8/3/2011 tarihli ve 6172 sayılı Sulama Birlikleri Kanunu ile sulama birlikleri, mahalli idare birlik­leri kapsamından çıkarılmıştır.

(2019 yılı Mahalli İdareler Genel Faaliyet Raporu)

KÖYLERE HİZMET GÖTÜRME BİRLİKLERİ

(K- Köylere Hizmet Götürme Birlikleri kısmında yer verilmiştir.)

TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ - (TBB)

(B- Belediyeler Birliği kısmında yer verilmiştir.)

VİLAYETLER BİRLİĞİ

(V- Vilayetler Birliği kısmında yer verilmiştir.)

MESLEKİ YETERLİLİK KURUMU (MYK)

Mevzuat

4 sayılı Bakanlıklara Bağlı, İlgili, İlişkili Kurum ve Kuruluşlar ile Diğer Kurum ve Kuru­luşların Teşkilatı Hakkında Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi. (237 - 260’ıncı maddeleri ara­sında yer verilmiştir.)

Tüzel kişilik

Mesleki Yeterlilik Kurumu, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı ile ilgili, idarî ve malî özerkliğe sahip, özel bütçeli ve kamu tüzel kişiliğine sahip bir kuruluştur. (4 s. CBK md. 239)

Kurumun organları

Kurum; Genel Kurul, Yönetim Kurulu ve hizmet birimlerinden oluşur. (4 s. CBK md. 241)

Genel Kurul

Genel Kurul, Kurumun en üst karar organıdır. (4 s. CBK md. 242).

Yönetim Kurulu üyelerini seçmek Genel Kurulun görevleri içindedir. (4 s. CBK md. 243).

Yönetim Kurulu

Yönetim Kurulu, Kurumun yürütme organıdır. Altı asıl üyesi bulunan Yönetim Kurulu, Genel Kurul tarafından seçilir. Yönetim Kurulu üyelerinin görev süresi üç yıl olup, üyeleri ara­sından bir başkan seçer. (4 s. CBK md. 244).

Temsil

Mesleki Yeterlilik Kurumu, aynı zamanda Kurum Başkanı olan Yönetim Kurulu Baş­kanı tarafından temsil edilir. (4 s. CBK md. 248, 249).

Yetki devri:

Bağlı, ilgili, ilişkili ve diğer kurum ve kuruluşların her kademedeki yöneticileri sınırlarını açıkça belirtmek ve yazılı olmak kaydıyla, yetkilerinden bir kısmını alt kademelere devredebi­lir. Yetki devri, uygun araçlarla ilgililere duyurulur. (4 s. CBK Ortak hükümler md. 794)

MİLLİ EĞİTİM BAKANLIĞI

Mevzuat

Cumhurbaşkanlığı Teşkilatı Hakkında 1 numaralı Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi (Md. 301 - 335)

Teşkilatı

Millî Eğitim Bakanlığı; merkez, taşra ve yurtdışı teşkilatından oluşur. (1 numaralı CBK md.302)

Her ilde ve ilçede bir millî eğitim müdürlüğü kurulur. (1 numaralı CBK md. 327/2)

Temsil

Millî Eğitim Bakanlığını Bakan temsil eder. Bakan, Bakanlık kuruluşunun en üst amiri olup, bakanlık icraatından ve emri altındakilerin faaliyet ve işlemlerinden sorumlu, bakanlık merkez, taşra ve yurtdışı teşkilatı ile bağlı, ilgili ve ilişkili kuruluşların faaliyetlerini, işlemlerini ve hesaplarını denetlemekle görevli ve yetkilidir. (1 numaralı CBK md. 503)

İl ve ilçelerde temsil ile ilgili olarak (İ- İl Genel İdaresi kısmına bakınız.)

Yetki devri

Bakan ve her kademedeki Bakanlık yöneticileri sınırlarını açıkça belirtmek ve yazı­lı olmak kaydıyla, yetkilerinden bir kısmını alt kademelere devredebilir. Yetki devri, uygun araçlarla ilgililere duyurulur. (1 numaralı CBK md. 506)

MİLLİ PİYANGO İDARESİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ

Mevzuat

4 sayılı Bakanlıklara Bağlı, İlgili, İlişkili Kurum ve Kuruluşlar ile Diğer Kurum ve Kuru­luşların Teşkilatı Hakkında Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi. (283 - 314’üncü maddeleri ara­sında yer verilmiştir.)

Tüzel kişilik

Milli Piyango İdaresi Genel Müdürlüğü, Hazine ve Maliye Bakanlığına bağlı, özel hu­kuk hükümlerine tabi ve her türlü tasarrufa ehil, tüzel kişiliği haiz, bir kamu kuruluşudur. (4 s. CBK md. 283, 286)

Organları

Yönetim Kurulu

Yönetim Kurulu, Milli Piyango İdaresi Genel Müdürlüğünün en üst düzeyde yetkili ve sorumlu karar organıdır. Altı üyesi bulunan ve üç yıl süre için atanan Yönetim Kurulunun başkanı Genel Müdürdür. (4 s. CBK md. 287).

Genel müdür

Genel Müdür İdarenin en üst amiri olup, Yönetim Kurulunun da başkanıdır. (4 s. CBK md. 290).

Temsil

Milli Piyango İdaresi Genel Müdürlüğü, aynı zamanda Yönetim Kurulu Başkanı olan Genel Müdür, idari ve adli yargı mercileri ile üçüncü kişilere karşı İdareyi temsil etmekle gö­revlidir. (4 s. CBK md. 290).

Yetki devri:

Bağlı, ilgili, ilişkili ve diğer kurum ve kuruluşların her kademedeki yöneticileri sınırlarını açıkça belirtmek ve yazılı olmak kaydıyla, yetkilerinden bir kısmını alt kademelere devredebi­lir. Yetki devri, uygun araçlarla ilgililere duyurulur. (4 s. CBK Ortak hükümler md. 794)

MİLLİ SAVUNMA BAKANLIĞI

Mevzuat

Cumhurbaşkanlığı Teşkilatı Hakkında 1 numaralı Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi (Md. 336 - 351)

Teşkilatı

Millî Savunma Bakanlığı; merkez, taşra ve yurtdışı teşkilatından oluşur. (1 numaralı CBK md.337)

Genelkurmay Başkanlığı ile Kara, Deniz ve Hava Kuvvetleri Komutanlıkları Milli Savunma Bakanına ayrı ayrı bağlı ve sorumludur. (1 numaralı CBK md. 338)

Temsil

Millî Savunma Bakanlığını Bakan temsil eder. Bakan, Bakanlık kuruluşunun en üst amiri olup, bakanlık icraatından ve emri altındakilerin faaliyet ve işlemlerinden sorumlu, ba­kanlık merkez, taşra ve yurtdışı teşkilatı ile bağlı, ilgili ve ilişkili kuruluşların faaliyetlerini, iş­lemlerini ve hesaplarını denetlemekle görevli ve yetkilidir. (1 numaralı CBK md. 503)

İl ve ilçelerde temsil ile ilgili olarak (İ- İl Genel İdaresi kısmına bakınız.)

Yetki devri

Bakan ve her kademedeki Bakanlık yöneticileri sınırlarını açıkça belirtmek ve yazı­lı olmak kaydıyla, yetkilerinden bir kısmını alt kademelere devredebilir. Yetki devri, uygun araçlarla ilgililere duyurulur. (1 numaralı CBK md. 506)

MİLLÎ SAVUNMA BAKANLIĞI AKARYAKIT İKMAL VE NATO POL TESİSLERİ İŞLETME BAŞKANLIĞI

Mevzuat

4 sayılı Bakanlıklara Bağlı, İlgili, İlişkili Kurum ve Kuruluşlar ile Diğer Kurum ve Kuru­luşların Teşkilatı Hakkında Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi. (315 - 326’ncı maddeleri ara­sında yer verilmiştir.)

Millî Savunma Bakanlığı Akaryakıt İkmal ve NATO POL Tesisleri İşletme Başkanlığı Merkez ve Taşra Teşkilatının Kuruluş, Görev, Yetki ve Sorumluluk Esasları Hakkında Yö­netmelik (Resmî Gazete 19.11.2015 - 29537)

Tüzel kişilik

Millî Savunma Bakanlığı Akaryakıt İkmal ve NATO POL Tesisleri İşletme Başkanlığı, Millî Savunma Bakanlığına bağlı, kamu tüzel kişiliğini haiz bir kuruluştur. (4 s. CBK md. 315)

Teşkilâtı

Başkanlık, merkez teşkilâtı ile taşra teşkilâtından oluşur. Başkanlığın merkez teşkilâtı; Yönetim Kurulu, bu Kurula bağlı Başkan, Başkan Yardımcısı ile daire başkanlıklarından olu­şur. (4 s. CBK md. 318)

Yönetim Kurulu

Yönetim Kurulu, en az biri Genelkurmay Başkanlığından olmak üzere Millî Savunma Bakanı tarafından üç yıllık süre için belirlenecek beş üyeden oluşur. (4 s. CBK md. 320)

Taşra teşkilâtı

Taşra teşkilâtı, bölge müdürlüklerinden oluşur. (4 s. CBK md. 321)

Temsil

Millî Savunma Bakanlığı Akaryakıt İkmal ve NATO POL Tesisleri İşletme Başkanlığı iş ve işlemleri Yönetim Kurulunun alacağı kararlar çerçevesinde Başkan tarafından yerine getirilir. Başkanlığın ihtiyacı olan iç ve dış alımları yapmak, NATO boru hattı sistemini kiraya vermek, Başkanlık faaliyetlerinin gerektirdiği sözleşme ve protokolleri yapmak Başkanlığın görevleri içindedir. (4 s. CBK md. 319; Yönetmelik md. 9)

Yetki devri:

Bağlı, ilgili, ilişkili ve diğer kurum ve kuruluşların her kademedeki yöneticileri sınırlarını açıkça belirtmek ve yazılı olmak kaydıyla, yetkilerinden bir kısmını alt kademelere devredebi­lir. Yetki devri, uygun araçlarla ilgililere duyurulur. (4 s. CBK Ortak hükümler md. 794)

NÜKLEER DÜZENLEME KURUMU

Mevzuat

4 sayılı Bakanlıklara Bağlı, İlgili, İlişkili Kurum ve Kuruluşlar ile Diğer Kurum ve Kuru­luşların Teşkilatı Hakkında Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi. (785 - 792’nci maddeleri arasın­da yer verilmiştir.)

Nükleer Düzenleme Kurumu Teşkilat Yönetmeliği (Resmî Gazete 25.04.2019-30755)

Tüzel kişilik

Nükleer Düzenleme Kurumu, idarî ve malî özerkliği bulunan ve kamu tüzel kişiliğine sahip bir kuruluştur. (Yönetmelik md. 4)

Teşkilat yapısı

Nükleer Düzenleme Kurumu, Kurul ve Başkanlıktan oluşur. (4 s. CBK md. 789, 790; Yönetmelik md. 4)

Kurul

Kurumun başkanı aynı zamanda Kurulun da başkanıdır. (Yönetmelik md. 7)

Kurumun üçüncü kişilerle olan alacak, hak ve borçları hakkında her türlü işleme, ge­rektiğinde sulha, ibraya, terkine ve tahkime karar vermek Kurulun görevleri içindedir. (4 s. CBK md. 789)

Başkan

Nükleer Düzenleme Kurumu Başkanı, Kurumun genel yönetim sorumludur. (4 s. CBK md. 790; Yönetmelik md. 7)

Temsil

Nükleer Düzenleme Kurumu Başkanı, Kurumu temsil eder. (4 s. CBK md. 790; Yö­netmelik md. 7)

Yetki devri:

Bağlı, ilgili, ilişkili ve diğer kurum ve kuruluşların her kademedeki yöneticileri sınırlarını açıkça belirtmek ve yazılı olmak kaydıyla, yetkilerinden bir kısmını alt kademelere devredebi­lir. Yetki devri, uygun araçlarla ilgililere duyurulur. (4 s. CBK Ortak hükümler md. 794)

OKUL AİLE BİRLİKLERİ

Mevzuat

Millî Eğitim Bakanlığı Okul-Aile Birliği Yönetmeliği (Resmî Gazete Tarihi: 09.02.2012 Sayısı: 28199)

Açıklama ve tüzel kişilik

Yönetmeliğin 5’inci maddesinde yazılı amaçlar için okullar bünyesinde ve o okulun adını alarak kurulan birlikler olup tüzel kişilikleri bulunmamaktadır. (Yön. Md. 8)

Birlik organları

Birliğin üç organı bulunmaktadır. Bunlardan ikisi;

Genel kurul,

Yönetim kuruludur. (Yön. Md. 8)

Genel kurul

Genel kurul, birlik yönetim kurulunun davetiyle her yıl en geç Ekim ayının sonuna ka­dar; yeni açılan okullarda ise okul müdürünün daveti üzerine okulun açıldığı tarihten itibaren en geç iki ay içinde okulda toplanır. (Yön. Md. 9)

-Yönetim kurulunu seçmek,

-İhtiyaçların giderilmesine yönelik yönetim kurulunu yetkilendirmek, (Resmî okullarda; ayni, nakdî, şartlı/şartsız bağış ve yardımların kabul edilmesi, kantin ve benzeri yerlerin biz­zat Birlik tarafından işletilmesi veya kiraya verilmesi)

Genel kurulun görevleri içindedir. (Yön. Md. 11, 17)

Yönetim kurulu

Yönetim kurulu, genel kurul tarafından seçilir ve beş üyeden oluşur ve görev süresi bir yıldır. Yönetim kurulu, seçimden sonraki ilk hafta içinde okulda toplanarak üyeleri arasından bir başkan, bir başkan yardımcısı, bir muhasip ve bir sekreter seçerek görev ve iş bölümü yapar. (Yön. Md. 12)

Birlik adına görev yapmak; genel kurulda alınan kararları okul yönetimiyle iş birliği ya­parak bir plan dâhilinde yürütmek,

Yönetim kurulu kararlarını, karar defterine el ile yazdırmak ve imzalatmak,

Tüm harcamaları, birlik yönetim kurulunun kararı ile yapmak,

Yönetim kurulunun görevleri içindedir. (Yön. Md. 13, 18)

Temsil

Yönetmelikte, bankadan para çekilmesi işlemiyle ilgili düzenleme dışında temsile iliş­kin bir hükme yer verilmemiştir.

Yönetmeliğin 18’inci maddesinin ikinci fıkrasında “Birliğin banka hesabındaki paralar, birlik başkanı ve muhasip üyenin müşterek imzasıyla çekilir. Birlik başkanının bulunmadığı durumlarda başkan yardımcısı yetkilidir” hükmüne verildiğinden sadece banka işlemlerinde birliğin müştereken temsili kabul edilmiştir.

Noterlikte yaptırılmak istenilen işlemin türüne göre temsil durumunun belirlenmesi ge­rekir. Buna göre;

1-İŞVEREN OLARAK:

İşveren olarak Birliğin taraf ehliyeti bulunduğundan kendilerine husumet yöneltilebile­ceği gibi, Yönetim Kurulunun kararı ve yetkilendireceği başkan tarafından da işveren olarak dava açabilirler. (Bu hususlarda avukata vekalet verebilirler.)

“Yargıtay 22. Hukuk Dairesinin kapatılması sonrasında Başkan ve Üyelerinin Yargıtay 9.Hukuk Dairesinde görevlendirilmesi üzerine her iki Daire kararlarında uyuşmazlık konusu hususlar görüşül­müş ve uygulamanın aşağıdaki gibi birleştirilmesine karar verilmiştir: (Eylül 2020)

11.Okul aile birliklerinde husumet ve sorumluluğun belirlenmesi:

Okul aile birliğinin tüzel kişiliği olmasa da İş Kanunu'nun 2. maddesine göre tüzel kişiliği olmayan kurum ve kuruluşlar da işveren niteliğindedir.

Okul aile birlikleri Millî Eğitim Bakanlığına ait okullarda okul yönetimi ile aynı amaç ve menfaat birliği içinde işçi çalıştırmaktadır. Buna göre, okul aile birlikleri ile Millî Eğitim Bakanlığının birlikte işverenlikleri söz konusudur. İşçinin okul aile birliği adına sigorta bildirimlerinin yapılmış olması varı­lan sonucu değiştirmez. Bu sebeple, işçi alacaklarından Millî Eğitim Bakanlığı da birlikte istihdam hü­kümlerine göre sorumludur. İşçi, her iki işverene ya da bunlardan sadece birine karşı dava açabi­lir.

Konusu bölünemeyen işe iade davalarının ise, husumetin her iki işverene birlikte yöneltilmesi gerekir. İş güvencesinin kapsamı yönünden otuz işçi ölçütünün mevcut olup olmadığı, birlikte istihdam kapsamında çalıştırılan işçi sayısına göre belirlenmelidir.”

2-YÖNETMELİKLE ÖZEL HUKUK ALANINDA HUKUKİ İŞLEM YAPMA YETKİSİ VERİLEN DURUMLARDA:

Yönetmelikte, okul aile birliğine özel hukuk alanında hukuki işlem yapma yetkisi veril­miş ise birliğin bunlarla ilgili işlemleri yapma yetkisi ve yargı mercilerinde de davacı veya da­valı sıfatıyla husumet ehliyeti bulunmaktadır. Yönetim Kurulunun kararı ve yetkilendireceği başkan tarafından işlem yapılabilir.

“Mahkemece davalının tüzel kişiliği ve dolayısıyla husumet ehliyeti bulunmadığı gerekçe gös­terilerek davanın reddine karar verilmiş, hüküm davacı tarafından temyiz edilmiştir.

Davacı ve okul aile birliği arasında düzenlenen sözleşmede, davalı okul aile birliğinin kiracı sı­fatıyla sözleşmeyi imzaladığı ve 7. maddede belirlenen yükümlülükleri üstlendiği anlaşılmaktadır.

Davalı okul aile birliği, Milli Eğitim Temel Kanunu'na göre ilgili yönetmelik hükümleri doğrultu­sunda kurulmuş olup, kamu tüzel kişiliği statüsü tanınmamıştır.

Buna karşın yönetmelik hükümleri okul aile birliğine özel hukuk alanında hukuki işlem (kira sözleşmesi yapma) yetkisi vermiştir.

Uyuşmazlık, yönetmelik uyarınca okul aile birliğinin diğer davalı ile kurduğu sözleşmeden do­ğan alacağa ilişkin olduğuna göre, davalı birliğin husumet ehliyetinin olduğunun kabulü gerekir.

O halde, mahkemece davalı okul aile birliği yönünden de işin esasının incelenmesi gerekirken, yanılgılı değerlendirme ile davanın husumet ehliyeti yokluğundan reddi doğru görülmemiş, bozmayı gerektirmiştir.” (Yargıtay 3. HD T. 7.5.2009 E. 2009/5232 K. 2009/8026)

ORGANİZE SANAYİ BÖLGELERİ (OSB)

Mevzuat

4562 sayılı Organize Sanayi Bölgeleri Kanunu,

Organize Sanayi Bölgeleri Uygulama Yönetmeliği.

Tüzel kişilik

Organize sanayi bölgeleri, kamulaştırma işlemleri yaptırabilen özel hukuk tüzel kişili­ğine sahip bir kuruluştur. (4562 s. K. Md. 5)

Organize sanayi bölgelerinin organları

OSB’nin dört organı bulunmaktadır. Bunlardan üçü;

Müteşebbis heyet (işletme aşamasında genel kurul),

Yönetim kurulu,

Bölge müdürlüğüdür. (4562 s. K. Md. 6)

Müteşebbis heyet

Müteşebbis heyette yer alan üyeler, vali hariç dört yıl için seçilir.

Müteşebbis heyet; OSB’nin kuruluş amacını gerçekleştirmek için gerekli kararları ve tedbirleri almak, yer seçimi raporunda belirtilen hususları yerine getirmek, kanun, yönetmelik, kuruluş protokolü ve benzeri düzenlemelerle verilen görevleri yapmak, yönetim ve denetim kurulu çalışmalarını ve hesaplarını ibra etmek, OSB’ye ait para ve diğer kaynakları kuruluş amacına uygun kullanmakla yükümlü ve görevlidir.

(4562 s. K. Md. 7)

Yönetim kurulu

Yönetim kurulu üyeleri kendi aralarında bir başkan ve bir başkanvekili seçerler.

Yönetim kurulu; kanun, yönetmelik, kuruluş protokolü ve benzeri düzenlemeler ile mü­teşebbis heyetin kararları çerçevesinde OSB’nin sevk ve idaresini yürütmekle görevlidir.

(4562 s. K. Md. 8)

Bölge müdürlüğü

Bölge müdürü, yönetim kurulu tarafından atanır.

Bölge müdürü, yönetim kurulunun kararları ve talimatları doğrultusunda OSB’nin sevk ve idaresini yürütmek ve verilen diğer görevleri yapmakla yükümlüdür.

(4562 s. K. Md. 10)

Temsil

Organize sanayi bölgeleri; yönetim kurulu başkanı veya başkanvekili tarafından temsil edilir.

OSB’yi ilzam edici yazılar yönetim kurulu başkanı veya vekili ile birlikte bir diğer yö­netim kurulu üyesi veya yetkilendirilmiş OSB bölge müdürü tarafından imzalanır ve böylece çift imzalı olarak tekemmül eder.

(4562 s. K. Md. 11)

ORGANİZE SANAYİ BÖLGELERİ ÜST KURULUŞU (OSBÜK)

Mevzuat

4562 sayılı Organize Sanayi Bölgeleri Kanunu

Organize Sanayi Bölgeleri Uygulama Yönetmeliği (Resmî Gazete 02.02.2019 - 30674)

Tüzel kişilik

Organize Sanayi Bölgeleri Üst Kuruluşu (OSBÜK), OSB’ler arası uygulama birlikteli­ğini sağlamak, Bakanlık ile OSB’ler arasında koordinasyonu sağlamak amacıyla kurulan özel hukuk tüzel kişiliğine sahip bir kuruluştur. (4562 s. K. Md. 3)

Organize sanayi bölgeleri üst kuruluşunun organları

Organize Sanayi Bölgeleri Üst Kuruluşunun dört organı bulunmaktadır. Bunlardan üçü;

Genel kurul,

Yönetim kurulu,

Genel sekreterlik. (4562 s. K. Md. 82)

Genel kurul

-Yönetim kurulu üyelerini seçmek,

-Taşınır ve taşınmaz mallar ile tesis alımı, satımı, kurulması, yaptırılması ve benzeri konularda karar almak, bu amaçla yönetim kuruluna yetki vermek, yönetim kurulunun bu ko­nulardaki yetkilerinin sınırlarını belirlemek,

Genel kurulun görevleri içindedir. (Yön. Md. 93)

Yönetim kurulu

Yönetim kurulu, genel kurul tarafından seçilir.

Yönetim kurulu gerekli hallerde yetkilerinden bir kısmını başkan veya başkan vekiline, üyelerinden birine, birkaçına veya genel sekreterliğe devredebilir.

Yönetim kurulu yapacağı ilk toplantıda, kendi içinden bir başkan ve iki başkan yar­dımcısı seçer. Başkan, görevi başında bulunmadığı sürelerde yardımcılardan birini vekil tayin eder. (Yön. Md. 94)

Genel sekreterlik

Genel sekreter; OSBÜK Yönetim Kurulu tarafından atanır. (Yön. Md. 96)

Temsil

OSBÜK, yönetim kurulu başkanı veya başkan vekili tarafından temsil edilir.

OSBÜK’ ü ilzam edici her türlü işlem ve yazılar yönetim kurulu başkanı veya baş­kan vekili ile birlikte bir yönetim kurulu üyesi veya genel sekreter tarafından imzalanır.

(4562 s. K. Md. 11; Yön. Md. 94)

ORMAN GENEL MÜDÜRLÜĞÜ

Mevzuat

4 sayılı Bakanlıklara Bağlı, İlgili, İlişkili Kurum ve Kuruluşlar ile Diğer Kurum ve Kuru­luşların Teşkilatı Hakkında Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi (333 - 344’üncü maddeleri ara­sında yer verilmiştir.)

Tüzel kişilik

Orman Genel Müdürlüğü, özel bütçeli ve tüzel kişiliğe sahip bir kuruluştur. (4 s. CBK md. 333)

Teşkilatı

Merkez teşkilatı

Genel Müdürlük merkez teşkilatı, Genel Müdür, Genel Müdür Yardımcıları ve hizmet birimlerinden teşekkül eder.

Taşra teşkilatı

Genel Müdürlük taşra teşkilatı; bölge seviyesinde kurulacak Orman Bölge Müdürlükle­ri ile müdürlükler ve şefliklerden oluşur.

(4 s. CBK md. 335 - 339)

Temsil

Genel Müdürlüğü, hukuki, idari ve mali konularda en üst amir durumunda olan Genel Müdür temsil eder. (4 s. CBK md. 336)

Yetki devri:

Bağlı, ilgili, ilişkili ve diğer kurum ve kuruluşların her kademedeki yöneticileri sınırlarını açıkça belirtmek ve yazılı olmak kaydıyla, yetkilerinden bir kısmını alt kademelere devredebi­lir. Yetki devri, uygun araçlarla ilgililere duyurulur. (4 s. CBK Ortak hükümler md. 794)

ÖLÇME, SEÇME VE YERLEŞTİRME MERKEZİ BAŞ­KANLIĞI (ÖSYM)

Mevzuat

4 sayılı Bakanlıklara Bağlı, İlgili, İlişkili Kurum ve Kuruluşlar ile Diğer Kurum ve Kuru­luşların Teşkilatı Hakkında Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi (345 - 351’inci maddeleri arasın­da yer verilmiştir.)

Tüzel kişilik

Ölçme, Seçme ve Yerleştirme Merkezi Başkanlığı, idari ve mali özerkliğe sahip, özel bütçeli, Yükseköğretim Kurulu ile ilgili ve kamu tüzel kişiliğine sahip bir kuruluştur. (4 s. CBK md. 347)

Teşkilatı

Yönetim Kurulu

Görev süresi dört yıl olan Yönetim Kurulu, ÖSYM’nin karar organı olup, Başkan, Yö­netim Kurulunun da başkanıdır.

Başkan

ÖSYM Başkanı, 3 numaralı Üst Kademe Kamu Yöneticileri ile Kamu Kurum ve Kuru­luşlarında Atama Usullerine Dair Cumhurbaşkanlığı Kararnamesinin 2’nci maddesi gereğince Cumhurbaşkanı kararıyla atanır. Başkanlığın en üst amiridir. (3 s. CBK md. 2; 4 s. CBK md. 348)

Temsil

ÖSYM’nin en üst amiri olan Başkan, hizmetlerin mevzuata, Yönetim Kurulu kararları­na, Başkanlığın amaçlarına, stratejik planına, performans ölçütlerine ve hizmet kalite stan­dartlarına uygun olarak düzenler, yürütür ve hizmet birimleri arasındaki koordinasyonu sağ­lar. (4 s. CBK md. 348)

Yetki devri:

Bağlı, ilgili, ilişkili ve diğer kurum ve kuruluşların her kademedeki yöneticileri sınırlarını açıkça belirtmek ve yazılı olmak kaydıyla, yetkilerinden bir kısmını alt kademelere devredebi­lir. Yetki devri, uygun araçlarla ilgililere duyurulur. (4 s. CBK Ortak hükümler md. 794)

ÖZELLEŞTİRME İDARESİ BAŞKANLIĞI

Mevzuat

4 sayılı Bakanlıklara Bağlı, İlgili, İlişkili Kurum ve Kuruluşlar ile Diğer Kurum ve Kuru­luşların Teşkilatı Hakkında Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi (352 - 357’nci maddeleri arasın­da yer verilmiştir.)

Özelleştirme İdaresi Başkanlığı Teşkilat ve Görev Yönetmeliği (Resmî Gazete 29.11.2003 - 25301)

Tüzel kişilik

Özelleştirme İdaresi Başkanlığı, özel bütçeli, Hazine ve Maliye Bakanlığına bağlı ve kamu tüzel kişiliğine sahip bir kuruluştur. (4 s. CBK md. 353)

İdare Teşkilatı

İdare teşkilatı Başkanlık, Başkan yardımcıları ve diğer birimlerden oluşur. (Yön. Md. 6)

Özelleştirme İdaresi Başkanı, 3 numaralı Üst Kademe Kamu Yöneticileri ile Kamu Ku­rum ve Kuruluşlarında Atama Usullerine Dair Cumhurbaşkanlığı Kararnamesinin 2’nci mad­desi gereğince Cumhurbaşkanı kararıyla atanır. İdarenin en yüksek amiridir. (3 s. CBK md. 2; Yön. Md. 6)

Temsil

Özelleştirme İdaresi Başkanlığının en üst amiri olan Başkan, İdarenin bütün işlerinin Kanun, ilgili yönetmelik hükümleri ve Özelleştirme Yüksek Kurulu kararları ile diğer mevzuat gereğince yönetimi ve İdarenin temsilinden ve Özelleştirme Fonunun idaresin­den sorumludur. (Yön. Md. 6)

Yetki devri:

Bağlı, ilgili, ilişkili ve diğer kurum ve kuruluşların her kademedeki yöneticileri sınırlarını açıkça belirtmek ve yazılı olmak kaydıyla, yetkilerinden bir kısmını alt kademelere devredebi­lir. Yetki devri, uygun araçlarla ilgililere duyurulur. (4 s. CBK Ortak hükümler md. 794)

PETROKİMYA HOLDİNG ANONİM ŞİRKETİ (PETKİM)

Mevzuat

6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu

Petrokimya Holding Anonim Şirketi Esas Sözleşmesi

Açıklama ve temsil

6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu ile Petrokimya Holding Anonim Şirketi Esas Sözleş­mesi hükümleri uygulanacaktır.

Şirketin üçüncü kişilere karşı temsili Yönetim Kurulu'na aittir. Yönetim Kurulu bu tem­sil yetkilerini kısmen veya tamamen başkalarına verebilir. En az bir Yönetim Kurulu üyesinin temsil yetkisini haiz olması şarttır. Şirket tarafından verilecek belgelerin ve akdolunacak mu­kavelelerin geçerli olması bunların Şirket unvanı altında ve Şirket adına imzaya yetkili olan- larca çift imza kullanılarak imza edilmiş bulunmasına bağlıdır. Temsile yetkili kişileri ve bunla­rın temsil şekillerini gösterir kararın noterce onaylanmış sureti ticaret sicilinde tescil ve ilan edilmedikçe, temsil yetkisinin devri geçerli olmaz. Temsil yetkisinin sınırlandırılması, iyiniyet sahibi üçüncü kişilere karşı hüküm ifade etmez, ancak temsil yetkisinin sadece merkezin ve­ya bir şubenin işlerine özgülendiğine veya birlikte kullanılmasına ilişkin tescil ve ilan edilen sınırlamalar geçerlidir. (Esas sözleşme md. 17)

Yönetim Kurulu üyeleri en fazla 3 (üç) yıl için seçilir. (Esas sözleşme md. 13)

POSTA VE TELGRAF TEŞKİLATI ANONİM ŞİRKETİ (PTT)

Mevzuat

4 sayılı Bakanlıklara Bağlı, İlgili, İlişkili Kurum ve Kuruluşlar ile Diğer Kurum ve Kuru­luşların Teşkilatı Hakkında Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi (384 - 391’inci maddeleri arasın­da yer verilmiştir.)

6475 sayılı Posta Hizmetleri Kanunu

Posta ve Telgraf Teşkilatı Anonim Şirketi Esas Sözleşmesi

Tüzel kişilik

Posta ve Telgraf Teşkilatı Anonim Şirketi, özel hukuk hükümlerine tabi bir anonim şir­kettir. PTT, 4 s. CBK’nin 384-391 maddeleri hükümleri ile kuruluş ve tescile ilişkin hükümleri hariç olmak üzere 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu’na tabidir. (4 s. CBK md. 385)

PTT, esas sözleşmesinin Genel Kurul tarafından onaylanmasını müteakip yapılacak tescil ve ilan ile faaliyete geçer. (6475 s. K. Md. 21)

6102 s. TTK’nin 355’inci maddesi gereğince de PTT ticaret siciline tescil ile tüzel kişi­lik kazanır.

PTT’nin organları (Teşkilatı)

Genel Kurul,

Yönetim Kurulu,

Genel Müdürlük,

PTT’nin organlarıdır. (4 s. CBK md. 385)

Genel Kurul

Yönetim kurulu başkan, başkanvekili ve üyeleri Genel Kurul tarafından atanır.

(4 s. CBK md. 388, 389; Esas Sözleşme md. 9)

Yönetim Kurulu

Genel Kurul tarafından atanan ve beş üyeden oluşan Yönetim Kurulu şirketin karar organıdır. Yönetim Kurulu üyelerinin görev süresi üç yıldır. (4 s. CBK md. 389; Esas Sözleş­me md. 15)

PTT’yi idare, ilzam ve idari ve adli merciler nezdinde temsil etmek,

Faaliyet ve hizmet alanlarına ilişkin olarak gerçek ve tüzel kişilerle sözleşmeler imza­lanması veya ortaklıklar kurulmasına, postaların ayrım ve dağıtım işleri için hizmet satın alınmasına karar vermek,

Yönetim kurulunun görev ve yetkileri içindedir. (4 s. CBK md. 389)

Genel Müdür

Genel Müdür, Genel Kurulca atanır. (4 s. CBK md. 390; Esas Sözleşme md. 20)

Şirketi yönetmek,

Yönetim kurulunca devredilmesi halinde, idare ve yargı mercilerinde ve üçüncü kişile­re karşı Şirketi temsil etmek ve temsil yetkisini gerektiğinde devretmek,

Genel Müdürün görevleri içindedir. (Esas Sözleşme md. 20)

Temsil

PTT’yi idare, ilzam ve idari ve adli merciler nezdinde temsil etmek yönetim kurulu­nun görev ve yetkisi içindedir. (4 s. CBK md. 389; Esas Sözleşme md. 15)

Yetki devri:

Yönetim kurulu, 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu’nda devredilemeyeceği belirtilen gö­rev ve yetkileri dışındaki görev ve yetkilerinden uygun gördüklerini düzenleyeceği iç yöner­ge ile üyelerinden birine veya birkaçına veya üye olmasalar dahi genel müdür, genel müdür yardımcısı veya daha alt kademe yöneticilerine bırakabilir. (4 s. CBK md. 389; Esas Sözleş­me md. 16)

Genel Müdür, Yönetim Kurulunun devredilemeyeceğini belirterek verdiği yetkiler ha­riç, sınırlarını açıkça belirlemek şartıyla yetkilerinden bir kısmını astlarına devredebilir. (4 s. CBK md. 390; Esas Sözleşme md. 20)

Bağlı, ilgili, ilişkili ve diğer kurum ve kuruluşların her kademedeki yöneticileri sınırlarını açıkça belirtmek ve yazılı olmak kaydıyla, yetkilerinden bir kısmını alt kademelere devredebi­lir. Yetki devri, uygun araçlarla ilgililere duyurulur. (4 s. CBK Ortak hükümler md. 794)

PTT ACENTELİKLERİ

Mevzuat

PTT Acentelikleri Yönetmeliği (Resmî Gazete: 16.06.2007-26554)

PTT Acentelikleri Yönetmeliğinin noterlik çalışmalarını ilgilendiren kısımları

Genel Müdürlükçe belirlenen örnek sözleşme, acente ile merkez müdürü tarafın­dan imzalanır, masrafları acente tarafından karşılanarak notere tasdik ettirilir. (Yönetmelik md. 13)

Acentelik sözleşmesi en az bir yıl süreli yapılır. (Yönetmelik md. 14)

Acenteler, acenteliği PTT’nin muvafakati olmaksızın üçüncü kişilere devredemezler. Acentelik faaliyetinden kaynaklanan bey’iye üçüncü kişilere devir ve temlik edilemez. (Yö­netmelik md. 15)

SAĞLIK BAKANLIĞI

Mevzuat

Cumhurbaşkanlığı Teşkilatı Hakkında 1 numaralı Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi (Md. 352 - 384)

Teşkilatı

Sağlık Bakanlığı; merkez, taşra ve yurtdışı teşkilatından oluşur. (1 numaralı CBK md.353)

Bakanlığın il ve ihtiyaca göre kurulacak ilçe yönetim birimleri il ve ilçe sağlık müdür­lükleridir. (1 numaralı CBK md.371)

Temsil

Sağlık Bakanlığını Bakan temsil eder. Bakan, Bakanlık kuruluşunun en üst amiri olup, bakanlık icraatından ve emri altındakilerin faaliyet ve işlemlerinden sorumlu, bakanlık mer­kez, taşra ve yurtdışı teşkilatı ile bağlı, ilgili ve ilişkili kuruluşların faaliyetlerini, işlemlerini ve hesaplarını denetlemekle görevli ve yetkilidir. (1 numaralı CBK md. 503)

İl ve ilçelerde temsil ile ilgili olarak (İ- İl Genel İdaresi kısmına bakınız.)

Yetki devri

Bakan ve her kademedeki Bakanlık yöneticileri sınırlarını açıkça belirtmek ve yazı­lı olmak kaydıyla, yetkilerinden bir kısmını alt kademelere devredebilir. Yetki devri, uygun araçlarla ilgililere duyurulur. (1 numaralı CBK md. 506)

SANAYİ VE TEKNOLOJİ BAKANLIĞI

Mevzuat

Cumhurbaşkanlığı Teşkilatı Hakkında 1 numaralı Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi (Md. 385 - 409/A)

Teşkilatı

Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı; merkez, taşra ve yurtdışı teşkilatından oluşur. (1 nu­maralı CBK md.386)

Temsil

Sanayi ve Teknoloji Bakanlığını Bakan temsil eder. Bakan, Bakanlık kuruluşunun en üst amiri olup, bakanlık icraatından ve emri altındakilerin faaliyet ve işlemlerinden sorumlu, bakanlık merkez, taşra ve yurtdışı teşkilatı ile bağlı, ilgili ve ilişkili kuruluşların faaliyetlerini, işlemlerini ve hesaplarını denetlemekle görevli ve yetkilidir. (1 numaralı CBK md. 503)

İl ve ilçelerde temsil ile ilgili olarak (İ- İl Genel İdaresi kısmına bakınız.)

Yetki devri

Bakan ve her kademedeki Bakanlık yöneticileri sınırlarını açıkça belirtmek ve yazı­lı olmak kaydıyla, yetkilerinden bir kısmını alt kademelere devredebilir. Yetki devri, uygun araçlarla ilgililere duyurulur. (1 numaralı CBK md. 506)

SERBEST MUHASEBECİ MALİ MÜŞAVİRLER VE YE­MİNLİ MALİ MÜŞAVİRLER ODALARI

Mevzuat

3568 sayılı Serbest Muhasebeci Mali Müşavirlik ve Yeminli Mali Müşavirlik Kanunu

Tüzel kişilik

Serbest muhasebeci mali müşavirler ve yeminli mali müşavirlerin odaları, tüzelkişiliğe sahip, kamu kurumu niteliğinde meslek kuruluşlarıdır. (3568 s. K. Md. 14)

Odaların organları

Serbest muhasebeci mali müşavirler ve yeminli mali müşavirlerin odalarının dört or­ganı bulunmaktadır. Bunlardan ikisi;

Genel kurul,

Yönetim kuruludur. (3568 s. K. Md. 17)

Genel kurul

Genel Kurul üç yılda bir toplanır. (3568 s. K. Md. 20)

Oda Yönetim Kurulu üyelerini seçmek,

Oda için gerekli taşınmazların satın alınması veya mevcut taşınmazların satılması hususunda Yönetim Kuruluna yetki vermek,

Genel kurulun görevleri içindedir. (3568 s. K. Md. 19)

Oda Yönetim Kurulu

Yönetim Kurulu, Genel Kurulca kendi üyeleri arasından üç yıl için seçilir.

Yönetim Kurulu kendi üyeleri arasında gizli oyla bir başkan, bir başkan yardımcısı, bir muhasip ile oda sekreterini seçer.

(3568 s. K. Md. 21)

Oda adına taşınır ve taşınmaz mal almak, satmak, ipotek etmek ve bunlar üzerinde her türlü ayni hak tesis etmek, kaldırmak gibi konularda Yönetim Kurulu Başkanına veya bir Yönetim Kurulu üyesine yetki vermek Oda Yönetim Kurulunun görevleri içindedir. (3568 s. K. Md. 23)

Temsil

Odanın hukuki temsilcisi Yönetim Kurulu Başkanıdır. (3568 s. K. Md. 21)

Oda adına taşınır ve taşınmaz mal alınması ve satılması konularında Yönetim Ku­rulu Başkanına veya bir Yönetim Kurulu üyesine yetki vermek Oda Yönetim Kurulunun görevi içindedir. (3568 s. K. Md. 23)

SENDİKALAR

I - İŞÇİ VE İŞVEREN SENDİKALARI İLE KONFEDE­RASYONLARI

Mevzuat

6356 sayılı Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu,

4721 sayılı Türk Medeni Kanunu,

5253 sayılı Dernekler Kanunu

Tüzel kişilik

İşçi ve işveren sendikaları ile konfederasyonları tüzel kişiliği haizdirler. (6356 s. K. Md. 2/ğ, 7)

İşçi ve işveren sendikaları ile konfederasyonların organları

İşçi ve işveren sendikalarının, konfederasyonların ve şubelerinin dört organı bulun­maktadır. Bunlardan ikisi;

Genel kurul,

Yönetim kuruludur. (6356 s. K. Md. 9 - Ortak hüküm)

Genel kurul

Olağan genel kurul en geç dört yılda bir toplanır. (6356 s. K. Md. 12)

Yönetim kurulunu seçmek

Taşınmaz satın alınması veya mevcut taşınmazların satılması hususunda yönetim ku­ruluna yetki vermek,

Genel kurulun görev ve yetkileri içindedir. (6356 s. K. Md. 11)

Yönetim kurulu

6356 sayılı Kanunda işçi ve işveren sendikaları ile konfederasyonların yönetim kurulu ile temsile ilişkin açıklamaya yer verilmemiştir. Kanunun 80’inci maddesinde “Bu Kanunda 62

hüküm bulunmayan hâllerde 4721 sayılı Kanun ile 4/11/2004 tarihli ve 5253 sayılı Dernekler Kanunu’nun bu Kanuna aykırı olmayan hükümleri uygulanır” denilmesi nedeniyle bu kuruluş­larda derneklerin yönetim kurulu ile ilgili hükümler uygulanır.

İşçi ve işveren sendikaları yönetim kurulları en az 3 - en fazla 9,

Konfederasyonlar yönetim kurulları en az 5 - en fazla 22,

Şube yönetim kurulları en az 3 - en fazla 5, Üyeden oluşur. (6356 s. K. Md. 9 - Ortak hüküm)

Organlarının oluşumuna kadar kuruluşun işlerini yürütmeye ve kuruluşu temsile yetkili geçici yönetim kurulu üyelerinin ad ve soyadları ile yerleşim yerleri kuruluş tüzüğünde göste­rilir. (6356 s. K. Md. 8/k)

Temsil

Yönetim kurulu, işçi ve işveren sendikaları ile konfederasyonların yürütme ve temsil organıdır. Temsil görevi, yönetim kurulunca, üyelerden birine veya bir üçüncü kişiye verilebi­lir. (6356 s. K. Md. 80, 4721 s. TMK md. 85)

Kanunun bu hükmü karşısında, işçi ve işveren sendikaları ile konfederasyonların temsili ile ilgili olarak yönetim kurulunca bir karar alınıp alınmadığının araştırılması ve buna göre temsil yetkisinin belirlenmesi gerekmektedir.

Tüzel kişilikleri bulunmayan şubelerle ilgili hükümlere tüzükte yer verilmektedir. (6356

s. K. Md. 8/g)

II - KAMU GÖREVLİLERİ SENDİKALARI VE KONFE­DERASYONLARI

Mevzuat

4688 sayılı Kamu Görevlileri Sendikaları ve Toplu Sözleşme Kanunu,

4721 sayılı Türk Medeni Kanunu,

5253 sayılı Dernekler Kanunu.

Tüzel kişilik

Kamu görevlileri sendikaları ve konfederasyonları tüzel kişiliği haizdirler. (4688 s. K. Md. 3/f-g, 6)

Kamu görevlileri sendikaları ile konfederasyonların organları

Kamu görevlileri sendikalarının, konfederasyonların ve şubelerinin dört organı bulun­maktadır. Bunlardan ikisi;

Genel kurul,

Yönetim kuruludur. (4688 s. K. Md. 8)

Genel kurul

Olağan genel kurul en geç dört yılda bir toplanır. (4688 s. K. Md. 10)

Yönetim kurulunu seçmek

Taşınmaz satın alınması veya mevcut taşınmazların satılması hususunda yönetim ku­ruluna yetki vermek,

Genel kurulun görev ve yetkileri içindedir. (4688 s. K. Md. 12)

Yönetim kurulu

4688 sayılı Kanunda kamu görevlileri sendikaları ile konfederasyonların yönetim kuru­lunun oluşumu ile görev yetkilerinin sendika veya konfederasyonların tüzüklerinde düzenle­neceği belirtilmiştir. (4688 s. K. Md. 13)

4688 sayılı Kanunun 43’üncü maddesinde “Bu Kanunda hüküm bulunmayan hâllerde 6356 sayılı Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu’nun, 5253 sayılı Dernekler Kanu- nu’nun ve 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu’nun ilgili hükümleri uygulanır” denilmesi nedeniy­le bu kuruluşlarda derneklerin yönetim kurulu ile ilgili hükümler uygulanır.

Kamu görevlileri sendikaları yönetim kurulları en az 3 - en fazla 7,

Konfederasyonlar yönetim kurulları en az 5 - en fazla 10,

Şube yönetim kurulları en az 3 - en fazla 7,

Üyeden oluşur. (4688 s. K. Md. 13)

Organlarının oluşumuna kadar kuruluşun işlerini yürütmeye ve kuruluşu temsile yetkili geçici yönetim kurulu üyelerinin ad ve soyadları ile yerleşim yerleri kuruluş tüzüğünde göste­rilir. (4688 s. K. Md. 7/p)

Temsil

Yönetim kurulu, kamu görevlileri sendikaları ile konfederasyonların yürütme ve temsil organıdır. Temsil görevi, yönetim kurulunca, üyelerden birine veya bir üçüncü kişiye verilebi­lir. (4688 s. K. Md. 43, 4721 s. TMK md. 85)

Kanunun bu hükmü karşısında, kamu görevlileri sendikaları ile konfederasyonların temsili ile ilgili olarak yönetim kurulunca bir karar alınıp alınmadığının araştırılması ve buna göre temsil yetkisinin belirlenmesi gerekmektedir.

Tüzel kişilikleri bulunmayan şubelerle ilgili hükümlere tüzükte yer verilmektedir. (4688 s. K. Md. 7/j)

SİVİL HAVACILIK GENEL MÜDÜRLÜĞÜ

Mevzuat

4 sayılı Bakanlıklara Bağlı, İlgili, İlişkili Kurum ve Kuruluşlar ile Diğer Kurum ve Kuru­luşların Teşkilatı Hakkında Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi. (434 - 447’nci maddeleri arasın­da yer verilmiştir.)

Tüzel kişilik

Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü, Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığına bağlı, özel bütçeli ve kamu tüzel kişiliğine sahip bir kuruluştur. (4 s. CBK md. 434)

Teşkilat yapısı

Genel Müdürlük, merkez teşkilatı ile doğrudan merkeze bağlı temsilciliklerinden mey­dana gelir. (4 s. CBK md. 436)

Genel Müdür, Genel Müdürlüğün en üst amiridir. (4 s. CBK md. 438)

Temsil

Genel Müdür, Genel Müdürlüğün en üst amiri olması nedeniyle Genel Müdürlüğü mevzuat hükümlerine uygun olarak yönetir. (4 s. CBK md. 438).

Yetki devri:

Bağlı, ilgili, ilişkili ve diğer kurum ve kuruluşların her kademedeki yöneticileri sınırlarını açıkça belirtmek ve yazılı olmak kaydıyla, yetkilerinden bir kısmını alt kademelere devredebi­lir. Yetki devri, uygun araçlarla ilgililere duyurulur. (4 s. CBK Ortak hükümler md. 794)

SİYASİ PARTİLER

Mevzuat

2820 sayılı Siyasi Partiler Kanunu

Tüzel kişilik

Siyasi partiler, tüzel kişiliğe sahip kuruluşlardır. (2820 s. K. Md. 3)

Siyasi partilerin teşkilatı

-Siyasi partilerin örgütleri aynı Kanunun 7 nci maddesinde sayılmıştır. Bunlardan üçü; merkez organları ile il ve ilçe örgütleridir.

-Merkez organları büyük kongre, genel başkan ile diğer karar, yönetim, icra ve disip­lin organlarından ibarettir. (Md. 13)

-İl örgütü; il kongresi, il başkanı, il yönetim kurulu ve il disiplin kurulundan oluşur. İl başkanı ile il yönetim kurulu il kongresince seçilir. İl başkanı en çok üç yıl için seçilir. (Md. 19)

-İlçe örgütü; ilçe kongresi, ilçe başkanı, ilçe yönetim kurulu ve kurulmuş ise belde teşkilatından meydana gelir. İlçe başkanı ile ilçe yönetim kurulu ilçe kongresince seçilir. İlçe başkanı en çok üç yıl için seçilir. (Md. 20)

Temsil

2820 sayılı Siyasi Partiler Kanunu’nun 15’nci maddesinde yer verildiği üzere;

-Siyasi partiyi temsil yetkisi, merkezin organı durumunda olan genel başkana aittir.

-Parti genel başkanı, en çok üç yıl için büyük kongrece seçilir.

-Kural olarak parti adına dava açma ve davada husumet yetkisi, genel başkana aittir.

-Ancak, parti adına dava açma ve davada husumet yetkisi genel başkana ait olmakla birlikte, parti tüzüğünün göstereceği parti mercileri de ona izafeten bu yetkileri kullanabilirler. Genel başkana izafeten bu yetkileri kullanan kişiler, yetkilerini kanıtlamak için bu hususu gös­teren belgeleri ibraz etmek zorundadırlar.

-Genel Başkanın yokluğunda kendisine kimin vekâlet edeceğine ilişkin düzenleme için parti tüzüğüne bakılması gerekmektedir.

İl ve ilçe örgütlerinin temsil yetkisi

-argıtay 4. Hukuk Dairesinin 14.03.2019 tarihli, E.2018/4299, K. 2019/1484; 21. Hu­kuk Dairesinin 22.11.2018 tarihli, E. 2017/3314, K. 2018/8619; 9. Hukuk Dairesinin 22.5.2006 tarihli E. 2005/36051, K. 2006/15141 ve 13. Hukuk Dairesinin 25.1.2005 tarihli, E. 2004/12525, K. 2005/824 sayılı kararlarında da açıklandığı üzere;

Siyasi parti il ve ilçe örgütlerinin tüzel kişiliklerinin bulunmaması nedeniyle siyasi parti il ve ilçe örgütleri tarafından siyasi parti adına dava açılamayacağı gibi, kendilerine husumet­te yönlendirilemez. Siyasi Partiler Kanununa göre siyasi partiyi, yukarıda yapılan açıklamalar doğrultusunda genel merkez (siyasi parti genel başkanı) temsil eder. Aşağıda açıklanan istisna dışında il ve ilçe örgütlerinin siyasi partiyi temsil yetkileri ise bulunmamaktadır.

Yargıtay 15. Hukuk Dairesinin 12.12.2019 tarihli, E. 2019/436 ve K. 2019/5146 sayılı kararında yer verildiği üzere; 2820 sayılı Siyasi Partiler Kanununun 71 inci maddesi hükmü uyarınca, siyasi partilerin il ve ilçelerdeki teşkilat kademeleri tarafından parti tüzelkişiliği adına sözleşme yapılmasına ve yükümlülük altına girilmesine ilişkin esaslar, merkez karar ve yönetim kurulunca tespit olunur. Siyasi partilerin tüzüklerine göre merkez karar ve yönetim kurulunca önceden yazılı yetki verilmediği veya sonradan bir kararla onaylanma­dığı takdirde, partinin teşkilat kademelerinin yaptıkları hizmet sözleşmeleri de dâhil her türlü sözleşme ve giriştikleri yükümlülüklerden dolayı, parti tüzelkişiliği hiçbir suretle sorumlu tutu­lamaz; merkez karar ve yönetim kurulu veya genel başkan veya parti tüzelkişiliği aleyhine takipte bulunulamaz. Bu takdirde sorumluluk, sözleşmeyi yapan veya yükümlülük altına giren kişi veya kişilere ait olur.

Bu nedenle, siyasi parti il ve ilçe örgütlerinin parti tüzelkişiliği adına sözleşme yapma­ları ve yükümlülük altına girmeleri ancak tüzüklerine göre merkez karar ve yönetim kurulunca kendilerine önceden yazılı yetki verilmesiyle mümkündür. Kural olarak siyasi parti adına iş­lem yapma yetkisi bulunmayan il ve ilçe görevlilerinin, noterliklerde parti tüzel kişiliği adına işlem yaptırmak istemeleri halinde, seçildiklerine dair belgeler ile bu işlemi yapmaya yetkili olduklarını gösteren merkez karar ve yönetim kurulunca kendilerine verilmiş yazılı yetki bel­gesini ibraz etmeleri gerekmektedir.

NOT:        “Siyasi        Partilerde Temsil ve İmza Sirküleri" konulu çalışmaya

https://portal.tnb.org.tr/Sayfalar/UzmanGorusleri.aspx sayfasında da yer verilmiştir.

SOSYAL GÜVENLİK KURUMU

Mevzuat

4 sayılı Bakanlıklara Bağlı, İlgili, İlişkili Kurum ve Kuruluşlar ile Diğer Kurum ve Kuru­luşların Teşkilatı Hakkında Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi (403 - 433’ncı maddeleri arasın­da yer verilmiştir.)

Tüzel kişilik

Sosyal Güvenlik Kurumu, özel hukuk hükümlerine tâbi ve kamu tüzel kişiliğini haiz bir kuruluştur. (4 s. CBK md. 403)

Kurumun organları

Kurumun üç organı bulunmaktadır. Bunlardan ikisi;

Yönetim Kurulu,

Başkanlıktır.

(4 s. CBK md. 406)

Yönetim Kurulu

Yönetim Kurulu bir karar organı olup Kurumun en yüksek karar, yetki ve sorumluluğu­nu taşır. Yönetim Kurulu 12 üyeden oluşur. Başkan ve başkan yardımcısı dışındaki Yönetim Kurulu üyelerinin görev süresi üç yıldır. (4 s. CBK md. 408)

Her türlü kiralama sözleşmesi hakkında karar vermek, 4/1/1961 tarihli ve 213 sayılı Vergi Usul Kanunu uyarınca belirlenen yeniden değerleme oranı kadar her yıl artırılmak üze­re bedeli beşyüz bin Türk Lirasından fazla olan her türlü kiraya verme, satış, alım, devir, ta­kas, inşaat, taşınmazların ferağı, yapım ve diğer işlere ilişkin karar vermek, ihale komisyonu kararlarını onaylamak.

Kurum tarafından veya Kuruma karşı açılan dava veya icra takiplerinin uzlaşma veya tahkim yoluyla çözümlenmesine, sulhe, kabule, feragate ve kanun yollarına başvurulmama- sına karar vermek.

Yönetim Kurulunun görevleri içindedir. (4 s. CBK md. 409)

Başkan (Başkanlık)

Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanı, 3 numaralı Üst Kademe Kamu Yöneticileri ile Ka­mu Kurum ve Kuruluşlarında Atama Usullerine Dair Cumhurbaşkanlığı Kararnamesinin 2’nci maddesi gereğince Cumhurbaşkanı kararıyla atanır. (I sayılı cetvel)

Yönetim Kurulu kararlarının uygulanmasını sağlamak,

Adlî ve idarî makamlara, gerçek ve tüzel kişilere karşı Kurumu temsil etmek,

213 sayılı Vergi Usul Kanunu uyarınca belirlenen yeniden değerleme oranı kadar her yıl artırılmak üzere bedeli 5502 sayılı Kanunun mülga 7 nci maddesine göre belirlenmiş olan ve yeniden değerleme oranına göre güncellenen miktara kadar olan; kiraya verme, satış, alım, devir, takas, inşaat, taşınmazların ferağı, yapım ve diğer işlere ilişkin sözleşmeler hak­kında karar vermek, ihale komisyonu kararlarını onaylamak, yukarıda belirtilen miktarın üze­rinde olanlar için Yönetim Kuruluna öneride bulunmak ve kendi limitleri dâhilinde merkez ve taşra teşkilâtının harcama sınırlarını belirlemek,

Başkanın görevleri içindedir. (4 s. CBK md. 411)

Taşra teşkilâtı

Başkanlığın taşra teşkilâtı; her ilde kurulan sosyal güvenlik il müdürlükleri ile sosyal güvenlik il müdürlüklerine bağlı olarak kurulacak sosyal güvenlik merkezlerinden oluşur. (4 s. CBK md. 427)

Temsil

Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanı, adlî ve idarî makamlara, gerçek ve tüzel kişilere karşı Kurumu temsil etmek görev ve yetkisine sahiptir. (4 s. CBK md. 411)

Yetki devri:

Bağlı, ilgili, ilişkili ve diğer kurum ve kuruluşların her kademedeki yöneticileri sınırlarını açıkça belirtmek ve yazılı olmak kaydıyla, yetkilerinden bir kısmını alt kademelere devredebi­lir. Yetki devri, uygun araçlarla ilgililere duyurulur. (4 s. CBK Ortak hükümler md. 794)

SPOR TOTO TEŞKİLAT BAŞKANLIĞI

Mevzuat

4 sayılı Bakanlıklara Bağlı, İlgili, İlişkili Kurum ve Kuruluşlar ile Diğer Kurum ve Kuru­luşların Teşkilatı Hakkında Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi. (448 - 468’inci maddeleri ara­sında yer verilmiştir.)

Tüzel kişilik

Spor Toto Teşkilat Başkanlığı, Gençlik ve Spor Bakanlığına bağlı ve kamu tüzel kişi­liğine sahip bir kuruluştur. (4 s. CBK md. 448)

Teşkilat yapısı

Spor Toto Teşkilatı Başkanlığının merkez teşkilatı; Teşkilat Başkanı, iki Başkan Yar­dımcısı, Teşkilat Müdürü, Yönetim Kurulu ile hizmet birimlerinden oluşur. (4 s. CBK md. 449)

Teşkilat Başkanı

Spor Toto Teşkilatı Başkanı, 3 numaralı Üst Kademe Kamu Yöneticileri ile Kamu Ku­rum ve Kuruluşlarında Atama Usullerine Dair Cumhurbaşkanlığı Kararnamesinin 2’nci mad­desi gereğince Cumhurbaşkanın onayı ile atanır. (II sayılı cetvel)

Temsil

Spor Toto Teşkilat Başkanı, 450’nci madde hükümleri uyarınca Başkanlığın hukuki iş­lemlerini yapma yetkisine sahip bulunduğundan temsil yetkisine sahip bulunmaktadır. (4 s. CBK md. 450)

Yetki devri:

Bağlı, ilgili, ilişkili ve diğer kurum ve kuruluşların her kademedeki yöneticileri sınırlarını açıkça belirtmek ve yazılı olmak kaydıyla, yetkilerinden bir kısmını alt kademelere devredebi­lir. Yetki devri, uygun araçlarla ilgililere duyurulur. (4 s. CBK Ortak hükümler md. 794)

SULAMA BİRLİKLERİ

Mevzuat

6172 sayılı Sulama Birlikleri Kanunu,

Tüzel kişilik

Sulama birlikleri kamu tüzel kişiliğine sahip olup, bu Kanunda hüküm bulunmayan hal­lerde özel hukuk hükümlerine tabidir. (6172 s. K. Md. 1)

Başkanlığın oluşumu ve başkanın görev ve yetkileri

Başkanlık, başkan ve başkanlık hizmetlerini yürüten diğer personelden oluşur.

Başkan, DSİ’nin teklifi üzerine Bakan tarafından kamu personeli arasından dört yıla kadar görevlendirilir.

Birliği yönetmek,

Birlik adına yapılacak sözleşme esaslarını tespit etmek, satın alma, işletme, bakım ve onarım hizmetleri ve yeni tesis ve rehabilitasyon ya da yenileme çalışmaları ile diğer işlerin bir komisyon marifetiyle ihaleyle üçüncü kişilere yaptırılmasına ve DSİ’nin onayıyla borç kul­lanımına karar vermek,

DSİ’nin onayını aldıktan sonra araç, gereç ve iş makinesi temin etmek,

Başkanın görev ve yetkileri içindedir.

(6172 s. K. Md. 9)

Birlik, 5/1/1961 tarihli ve 237 sayılı Taşıt Kanunu hükümlerine tabi değildir. (6172 s. K. Md. 21)

Temsil

Birliği temsil etmek Başkanın görev ve yetkileri içindedir. (6172 s. K. Md. 9)

TARIM KREDİ KOOPERATİFLERİ VE BİRLİKLERİ

I-TARIM KREDİ KOOPERATİFİ

Mevzuat

1581 sayılı Tarım Kredi Kooperatifleri ve Birlikleri Kanunu Tarım Kredi Kooperatifi Ana Sözleşmesi (5200 s. K. Md. 7)

Tanım ve tüzel kişilik

Tarım Kredi Kooperatifleri; Kanunun 1’inci maddesinde yazılı amaçlar için üreticiler ta­rafından kurulan kooperatiflerdir.

Tarım Kredi Kooperatifleri tüzel kişiliğe sahiptir.

(1581 s. K. Md. 1, 2; Ana Sözleşme md. 3)

1581 sayılı Tarım Kredi Kooperatifleri ve Birlikleri Kanunu’nun 21’inci maddesinin bi­rinci fıkrasının (C/b) bendi gereğince, (mülga 6762 sayılı Türk Ticaret Kanunu'nun 42’nci maddesi) 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu’nun 40’ncı maddesi (Tescil) Tarım Kredi Ko­operatiflerinde uygulanmaz. (Ana sözleşmenin 3’üncü maddesinde de ticaret siciline tescil öngörülmemiştir.)

Organlar

Tarım Kredi Kooperatiflerinin üç organı bulunmaktadır. Bunlardan ikisi

Genel kurul,

Yönetim kuruludur.

(Ana Sözleşme md. 21)

Genel Kurul

Olağan genel kurul toplantısı dört yılda bir yapılır. (Ana Sözleşme md. 24/b)

Yönetim kurulu üyelerini seçmek, genel kurulun görevleri içindedir. (Ana Sözleşme md. 23)

Yönetim Kurulu

Yönetim kurulu, genel kurulca dört yıl için seçilecek beş üyeden teşekkül eder. Yöne­tim kurulu üyeleri, ilk toplantıda kendi aralarından bir başkan ve bir de başkan vekili seçerler. (Ana Sözleşme md. 30, 32/a)

Merkez Birliği yönetim kurulunun müsaadesini almak suretiyle, taşınmaz mal satın almak, yaptırmak veya satmak konularında karar vermek,

Merkez Birliği Yönetim Kurulunun müsaadesi ile ortakların zaruri tüketim maddeleri ile üretim araçlarını imal edecek tesisleri kurmak, bu konularda yurt içinde ve yurt dışında ku­rulmuş veya kurulacak teşebbüslere iştirak etmek, yurt içinde ve yurt dışında şirket kurmak, gerektiğinde bunlardan çekilmek veya tasfiyesi konusunda karar vermek.

Yönetim kurulunun görevleri içindedir. (Ana Sözleşme md. 31)

Müdürlük

Kooperatif müdürlüğü; kooperatif müdürü veya müdür vekili ile diğer personelden te­şekkül eder. (Ana Sözleşme md. 42)

Temsil

Kooperatifi, idare ve yargı organları ile üçüncü şahıslara karşı müdür, bulunmaması hâlinde müdür vekili temsil eder. Ancak, kooperatifi taahhüt altına koyabilmek için tarım kredi kooperatifi unvanı altında;

-Müdür veya müdür vekili ile bir yetkili personelin,

-Müdür veya müdür vekilinden başka yetkili personelin bulunmaması hâlinde, müdür veya müdür vekili ile yönetim kurulu başkanı veya başkan vekili ile üyelerden birinin,

-Müdür veya müdür vekilinin de bulunmaması hâlinde, yönetim kurulu başkanı veya başkan vekili ile bir üyenin ya da yetkili bir personelin müşterek imzaları şarttır.

(Ana Sözleşme md. 43)

II-TARIM KREDİ KOOPERATİFLERİ BÖLGE BİRLİĞİ

Mevzuat

1581 sayılı Tarım Kredi Kooperatifleri ve Birlikleri Kanunu

Tarım Kredi Kooperatifleri Bölge Birliği Ana Sözleşmesi (5200 s. K. Md. 7)

Tanım ve tüzel kişilik

Tarım Kredi Kooperatifleri Bölge Birlikleri; bir veya birkaç il dahilindeki kooperatiflerin kurdukları birliklerdir.

Tarım Kredi Kooperatifleri Bölge Birlikleri tüzel kişiliğe sahiptirler.

(1581 s. K. Md. 1, 2; Ana Sözleşme md. 3)

1581 sayılı Tarım Kredi Kooperatifleri ve Birlikleri Kanunu’nun 21’inci maddesinin bi­rinci fıkrasının (C/b) bendi sadece kooperatiflerde uygulanmaktadır. Kooperatifler dışında kalan Bölge Birlikleri için 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu’nun 40’ncı maddesi uygulanır. (Bölge Birlikleri ticaret siciline tescil edilir. Ana Sözleşme md. 3)

Organlar

Tarım Kredi Kooperatifleri Bölge Birliğinin üç organı bulunmaktadır. Bunlardan ikisi

Genel kurul,

Yönetim kuruludur.

(Ana Sözleşme md. 18)

Genel Kurul

Olağan genel kurul toplantısı dört yılda bir yapılır. (Ana Sözleşme md. 21/b)

Yönetim kurulu üyelerini seçmek, genel kurulun görevleri içindedir. (Ana Sözleşme md. 20)

Yönetim Kurulu

Yönetim kurulu, genel kurulca dört yıl için seçilecek yedi üyeden teşekkül eder. Yöne­tim kurulu üyeleri, ilk toplantıda kendi aralarından bir başkan ve bir de başkan vekili seçerler. (Ana Sözleşme md. 27, 29/a)

Merkez Birliği yönetim kurulunun müsaadesini almak kaydıyla, taşınmaz mal satın almak, yaptırmak veya satmak hakkında karar vermek,

Merkez Birliği Yönetim Kurulunun müsaadesi ile ortakların ve kooperatiflerin zaruri tü­ketim maddeleri ile üretim araçlarını imal edecek tesisleri kurmak, bu konularda yurt içinde ve yurt dışında kurulmuş veya kurulacak teşebbüslere iştirak etmek, yurt içinde ve yurt dışında şirket kurmak, gerektiğinde bunlardan çekilmek veya tasfiyesi konusunda karar vermek.

Yönetim kurulunun görevleri içindedir. (Ana Sözleşme md. 28)

Bölge Birliği Müdürlüğü

Bölge birliği müdürlüğü, bölge müdürü ve yardımcıları ile diğer personelden teşekkül eder. (Ana Sözleşme md. 39)

Temsil

Bölge birliğini, idare ve yargı organları ile üçüncü şahıslara karşı yönetim kurulu tem­sil eder. Yönetim kurulu bu yetkilerinden uygun göreceklerini bölge müdürü ve astlarına dev­redebilir.

Bölge birliğini taahhüt altına koyabilmek için tarım kredi kooperatifleri bölge birliği un­vanı altında birisi birinci derecede olmak üzere yetkili iki personelin müşterek imzaları şarttır.

Bölge birliği adına imzaya yetkili kimselerin adları ve imza örnekleri notere tasdik, ti­caret siciline tescil ve ilân ettirilir.

(Ana Sözleşme md. 41)

III-TARIM KREDİ KOOPERATİFLERİ MERKEZ BİRLİĞİ

Mevzuat

1581 sayılı Tarım Kredi Kooperatifleri ve Birlikleri Kanunu

Tarım Kredi Kooperatifleri Merkez Birliği Ana Sözleşmesi (5200 s. K. Md. 7)

Tanım ve tüzel kişilik

Tarım Kredi Kooperatifleri Merkez Birliği; Tarım Kredi Kooperatifleri ve Bölge Birlikle­rinin bağlı bulundukları Merkez Birliğidir

Tarım Kredi Kooperatifleri Merkez Birliği tüzel kişiliğe sahiptirler.

(1581 s. K. Md. 1, 2; Ana Sözleşme md. 2)

1581 sayılı Tarım Kredi Kooperatifleri ve Birlikleri Kanunu’nun 21’inci maddesinin bi­rinci fıkrasının (C/b) bendi sadece kooperatiflerde uygulanmaktadır. Kooperatifler dışında kalan Merkez Birliği için 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu’nun 40’ncı maddesi uygulanır. (Merkez Birliği ticaret siciline tescil edilir. Ana Sözleşme md. 2)

Organlar

Tarım Kredi Kooperatifleri Merkez Birliğinin üç organı bulunmaktadır. Bunlardan ikisi

Genel kurul,

Yönetim kuruludur.

(Ana Sözleşme md. 15)

Genel Kurul

Olağan genel kurul toplantısı dört yılda bir yapılır. (Ana Sözleşme md. 18/a)

Yönetim kurulu üyelerini seçmek,

Kamu kurum ve kuruluşlarından hariç olmak üzere, gayrimenkul alımında ve satımın­da takip edilecek usul ile alınacak gayrimenkulün niteliğini, yerini ve azami fiyatını, satılacak gayrimenkulün asgari fiyatını, imalat ve inşaat işlerinin yaptırılma yöntemini belirlemek, yöne­tim kuruluna bu işlemleri tekemmül ettirmek üzere yetki vermek,

Genel kurulun görevleri içindedir. (Ana Sözleşme md. 17)

Yönetim Kurulu

Yönetim kurulu, genel kurulca dört yıl için seçilecek dokuz üyeden teşekkül eder. Yö­netim kurulu üyeleri, ilk toplantıda kendi aralarından bir başkan ve bir de başkan vekili seçer­ler. (Ana Sözleşme md. 23, 25/a)

Kooperatif ve bölge birliklerinin zaruri tüketim maddeleri ile üretim araçlarını imal ede­cek tesisleri kurmak, bu konularda yurt içinde ve yurt dışında kurulmuş veya kurulacak te­şebbüslere iştirak etmek, yurt içinde ve yurt dışında şirket kurmak, gerektiğinde bunlardan çekilmek veya tasfiyesi konusunda karar vermek,

İşletme ve iştiraklerde, yönetim kurulu üyelerini belirlemek,

Yönetim kurulunun görevleri içindedir. (Ana Sözleşme md. 24)

Genel Müdürlük

Merkez Birliği genel müdürlüğü; genel müdür, genel müdür yardımcıları ve bağlı bi­rimlerden teşekkül eder. (Ana Sözleşme md. 35)

Temsil

Merkez Birliğini, idare ve yargı organları ile üçüncü şahıslara karşı yönetim kurulu temsil eder. Yönetim kurulu bu yetkilerinden uygun göreceklerini genel müdür ve astlarına devredebilir.

Merkez Birliğini taahhüt altına koyabilmek için Türkiye Tarım Kredi Kooperatifleri Mer­kez Birliği unvanı altında birisi birinci derecede olmak üzere yetkili iki personelin müşterek imzaları şarttır.

Merkez Birliği adına imzaya yetkili kimselerin adları ve imza örnekleri notere tasdik, Ticaret Siciline tescil ve ilan ettirilir.

(Ana Sözleşme md. 36)

TARIM SATIŞ KOOPERATİF VE BİRLİKLERİ

IV-TARIM SATIŞ KOOPERATİFİ

Mevzuat

4572 sayılı Tarım Satış Kooperatif ve Birlikleri Hakkında Kanun

Tarım Satış Kooperatifi Ana Sözleşmesi (4572 s. K. Md. 7)

Tanım ve tüzel kişilik

Tarım Satış Kooperatifleri; Kanunun 1’inci maddesinde yazılı amaçlar için üreticiler ta­rafından kurulan kooperatiflerdir.

Tarım Satış Kooperatifleri tüzel kişiliğe sahiptir. Kooperatif, Ticaret Siciline tescil ile tüzel kişilik kazanır.

(4572 s. K. Md. 1; Ana Sözleşme md. 2)

Organlar

Tarım Satış Kooperatiflerinin iki organı bulunmaktadır. Bunlar;

Genel kurul,

Yönetim kuruludur.

(4572 s. K. Md. 4; Ana Sözleşme md. 22)

Genel Kurul

Olağan genel kurul toplantısının her hesap döneminin bitimini takip eden ilk altı ay içinde yapılması zorunludur. (Ana Sözleşme md. 25)

Yönetim kurulu üyelerini seçmek genel kurulun görevleri içindedir. (Ana Sözleşme md. 34)

Yönetim Kurulu

Yönetim kurulu, genel kurulca dört yıl için seçilir. Yönetim kurulu üyeleri, ilk toplantıda kendi aralarından bir başkan ve bir de başkan vekili seçerler. (Ana Sözleşme md. 43/1, 46/1)

Genel kurulca, kooperatif birliğe bağlı ise birlik genel kurulunca kabul edilen yönetme­lik hükümleri çerçevesinde ve yönetmelikle verilen yetkiler kapsamında, gayrimenkul alım ve satımı ile gayrimenkul üzerindeki diğer tasarruf ve işlemlere, kredi kullanımına, yatırımlara, imalat ve inşaat işlerine karar vermek ve uygulatmak

Dava açmaya, davadan vazgeçmeye, sulh ve feragate karar vermek ve alacak tahsi­linden vazgeçmek,

Yönetim kurulunun görevleri içindedir. (Ana Sözleşme md. 45)

Müdürlük

Kooperatiflerin işleri kanun, anasözleşme ve diğer mevzuat hükümleri ile genel kurul ve yönetim kurulu kararlarına uygun olarak müdür veya vekili tarafından yürütülür. (Ana Söz­leşme md. 53)

Temsil

Tarım Satış Kooperatifini resmi dairelerle, mahkemeler ve üçüncü şahıslara karşı müdür veya vekili ile yönetim kurulu temsil eder.

Kooperatifin taahhüt altına sokulabilmesi, kooperatif adına düzenlenecek evra­kın muteber olması veya kooperatifin ilzamı için, kooperatif unvanı altında imzaya yet­kili kişilerden en az ikisinin müşterek imzaları ve bu müşterek imzalardan birinin, mü­düre veya bulunmadığı durumlarda vekiline ait olması şarttır.

Yönetim kurulu, kooperatifi temsile ve kooperatif adına imza atmaya yetkili şahısları kararla tespit eder ve bu kararın noterlikçe onaylanmış bir sureti, imzalarla birlikte tescil edil­mek üzere Ticaret Sicili Müdürlüğüne verilir.

(Ana Sözleşme md. 54)

V-- TARIM SATIŞ KOOPERATİF BİRLİĞİ

Mevzuat

4572 sayılı Tarım Satış Kooperatif ve Birlikleri Hakkında Kanun

Tarım Satış Kooperatifi Birliği Ana Sözleşmesi (4572 s. K. Md. 7)

Tanım ve tüzel kişilik

Tarım Satış Kooperatifleri Birlikleri, en az üç tarım satış kooperatifinin bir araya gel­mesi ile kurulan birliklerdir.

Tarım Satış Kooperatifleri Birlikleri tüzel kişiliğe sahiptirler. Birlik, ticaret siciline tescil ile tüzel kişilik kazanır.

(4572 s. K. Md. 1; Ana Sözleşme md. 2)

Organlar

Tarım Satış Kooperatifleri Birliğinin iki organı bulunmaktadır. Bunlar;

Genel kurul,

Yönetim kuruludur.

(4572 s. K. Md. 4; Ana Sözleşme md. 21)

Genel Kurul

Olağan genel kurul toplantısının her hesap döneminin bitimini takip eden altı ay içinde yapılması zorunludur. (Ana Sözleşme md. 24)

Yönetim kurulu üyelerini seçmek genel kurulun görevleri içindedir. (Ana Sözleşme md. 34)

Yönetim Kurulu

Yönetim kurulu, genel kurulca dört yıl için seçilir. Yönetim kurulu üyeleri, ilk toplantıda kendi aralarından bir başkan ve bir de başkan vekili seçerler. (Ana Sözleşme md. 43, 47)

Birlik genel müdürlüğünce kiralanacak fabrika ve tesisler ile satın alınacak makine, ekipman, teçhizata, bakım ve onarım işlerine karar vermek,

Dava açmaya, davadan vazgeçmeye, sulh ve feragate karar vermek ve alacak tahsi­linden vazgeçmek,

Genel kurulca kabul edilen yönetmelik hükümleri çerçevesinde ve yönetmelikle veri­len yetkiler kapsamında, gayrimenkul alım ve satımı ile gayrimenkul üzerindeki diğer tasarruf ve işlemlere, kredi kullanımına, yatırımlara, imalat ve inşaat işlerine karar vermek ve bunları uygulatmak,

Yönetim kurulunun görevleri içindedir. (Ana Sözleşme md. 46)

Genel Müdürlük

Genel Müdürlük, birliğin genel müdürü veya vekili ile diğer personelden teşekkül eder. (Ana Sözleşme md. 54)

Temsil

Tarım Satış Kooperatifi Birliğini resmi dairelerle, mahkemelere ve üçüncü şahıslara karşı genel müdür veya vekili temsil eder.

Ancak Birliğin taahhüt altına sokulabilmesi için, genel müdür veya vekilinin ya­nı sıra yönetim kurulu başkanı, başkan vekili veya üyelerinden ya da Birlik adına imza­ya yetkili olanlardan birinin müşterek imzaları şarttır.

Birlik adına imzaya yetkili olanlar yönetim kurulu kararı ile tespit edilir.

Genel müdür, lüzumu halinde temsil yetkisini genel hükümlere göre devredebilir.

Birlik genel müdürü ile yönetim kurulu üyeleri, görevleri dolayısıyla imza yetkisi taşır. Bunların ve imza yetkili kadrolarda çalıştırılan diğer yetkililerin imza örnekleri notere tasdik ve ticaret siciline tescil ile ilân ettirilir.

(Ana Sözleşme md. 55)

TARIM VE KIRSAL KALKINMAYI DESTEKLEME KU­RUMU

Mevzuat

4 sayılı Bakanlıklara Bağlı, İlgili, İlişkili Kurum ve Kuruluşlar ile Diğer Kurum ve Kuru­luşların Teşkilatı Hakkında Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi (489 - 505’inci maddeleri arasın­da yer verilmiştir.)

Tüzel kişilik

Tarım ve Kırsal Kalkınmayı Destekleme Kurumu, özel hukuk hükümlerine tâbi ve ka­mu tüzel kişiliğini haiz bir kuruluştur. (4 s. CBK md. 491)

Kurum teşkilâtı

Kurum, merkez ve taşra teşkilâtından oluşur.

Merkez teşkilâtı hizmet birimlerinden, taşra teşkilâtı ise il koordinatörlüklerinden mey­dana gelir.

(4 s. CBK md. 493)

Başkan

Tarım ve Kırsal Kalkınmayı Destekleme Kurumu’nun en üst amiri olan Başkan, 3 nu­maralı Üst Kademe Kamu Yöneticileri ile Kamu Kurum ve Kuruluşlarında Atama Usullerine Dair Cumhurbaşkanlığı Kararnamesinin 2’nci maddesi gereğince Cumhurbaşkanı kararıyla atanır.

Kurumu yönetmek,

Desteklenecek kişi ve kuruluşlarla sözleşme imzalamak,

Başkan’ın görev yetkileri içindedir.

(4 s. CBK md. 494)

Temsil

Tarım ve Kırsal Kalkınmayı Destekleme Kurumu’nun temsiline ilişkin olarak 4 sayılı CBK’nin 494’üncü maddesinde açık bir hükme yer verilmemiştir. Ancak aynı maddede Baş- kan’ın, kurumun amiri ve yöneticisi olduğu ve sözleşmeleri imzalama yetkisinin bulunduğu belirtilmiş bulunduğundan, Kurum Başkanı’nın, adlî ve idarî makamlara, gerçek ve tüzel kişi­lere karşı Kurumu temsil etmek görev ve yetkisinin bulunduğu kabul edilmelidir. (4 s. CBK md. 494)

Yetki devri:

Bağlı, ilgili, ilişkili ve diğer kurum ve kuruluşların her kademedeki yöneticileri sınırlarını açıkça belirtmek ve yazılı olmak kaydıyla, yetkilerinden bir kısmını alt kademelere devredebi­lir. Yetki devri, uygun araçlarla ilgililere duyurulur. (4 s. CBK Ortak hükümler md. 794)

TARIM VE ORMAN BAKANLIĞI

Mevzuat

Cumhurbaşkanlığı Teşkilatı Hakkında 1 numaralı Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi (Md. 410 - 440)

Teşkilatı

Tarım ve Orman Bakanlığı; merkez, taşra ve yurtdışı teşkilatından oluşur. (1 numaralı CBK md.411)

Bu bölümün eki listelerde yer alan kuruluşlar doğrudan Bakanlığın merkeze bağlı taş­ra teşkilatı kuruluşlarıdır. (1 numaralı CBK md.434)

Temsil

Tarım ve Orman Bakanlığını Bakan temsil eder. Bakan, Bakanlık kuruluşunun en üst amiri olup, bakanlık icraatından ve emri altındakilerin faaliyet ve işlemlerinden sorumlu, ba­kanlık merkez, taşra ve yurtdışı teşkilatı ile bağlı, ilgili ve ilişkili kuruluşların faaliyetlerini, iş­lemlerini ve hesaplarını denetlemekle görevli ve yetkilidir. (1 numaralı CBK md. 503)

İl ve ilçelerde temsil ile ilgili olarak (İ- İl Genel İdaresi kısmına bakınız.)

Yetki devri

Bakan ve her kademedeki Bakanlık yöneticileri sınırlarını açıkça belirtmek ve yazı­lı olmak kaydıyla, yetkilerinden bir kısmını alt kademelere devredebilir. Yetki devri, uygun araçlarla ilgililere duyurulur. (1 numaralı CBK md. 506)

TARIMSAL ÜRETİCİ BİRLİKLERİ

Mevzuat

5200 sayılı Tarımsal Üretici Birlikleri Kanunu,

5253 sayılı Dernekler Kanunu.

Tanım ve tüzel kişilik

Tarım üreticilerinin, ürün veya ürün grubu bazında bir araya gelerek kurdukları birlik­lerdir. Tarımsal Üretici Birlikleri tüzel kişiliği haizdirler. (5200 s. K. Md. 1)

Birliğin organları

Tarımsal Üretici Birliklerinin üç organı bulunmaktadır. Bunlardan ikisi;

Genel kurul,

Yönetim kuruludur. (5200 s. K. Md. 6)

Genel kurul

Yönetim kurulu üyelerini seçmek

Taşınır ve taşınmaz mal alım veya satımı ile üyelik aidatlarının belirlenmesi hususun­da yönetim kuruluna yetki vermek.

Genel kurulun görev ve yetkileri içindedir. (5200 s. K. Md. 7)

Yönetim kurulu

Yönetim kurulu, genel kurulun dört yıl için kendi üyeleri arasından seçtiği en az beş, en çok yedi üyeden oluşur.

Genel kurulun verdiği yetki çerçevesinde birliğin taşınır ve taşınmaz mal alımı ve sa­tımını yapmak, birliğin mallarını yönetmek ve korumak,

Birliği yurt içinde ve yurt dışında temsil etmek,

Yönetim kurulunun görev ve yetkileri içindedir. (5200 s. K. Md. 8)

Temsil

Tarımsal Üretici Birliklerini yurt içinde ve yurt dışında temsil etmek görevi yönetim ku­ruluna aittir. (5200 s. K. Md. 8)

5200 sayılı Kanunun 20’nci maddesinde “Bu Kanunda hüküm bulunmayan hallerde, genel hükümler ile 6.10.1983 tarihli ve 2908 sayılı Dernekler Kanunu’nun ilgili hükümleri uy­gulanır.” denilmesi nedeniyle bu birliklerde derneklerin yönetim kurulu ile ilgili hükümler uygu­lanır.

Buna göre de temsil görevi, yönetim kurulunca, üyelerden birine veya bir üçüncü kişi­ye verilebilir. (5200 s. K. Md. 20, 4721 s. TMK md. 85)

TARIMSAL ÜRETİCİ BİRLİKLERİ

ANTEPFISTIĞI ÜRETİCİLERİ BİRLİĞİ

AVOKADO ÜRETİCİLERİ BİRLİĞİ

AYÇİÇEĞİ ÜRETİCİLERİ BİRLİĞİ

BADEM ÜRETİCİLERİ BİRLİĞİ

BAL ÜRETİCİLERİ BİRLİĞİ

BİBER ÜRETİCİLERİ BİRLİĞİ

BUĞDAY ÜRETİCİLERİ BİRLİĞİ

CEVİZ ÜRETİCİLERİ BİRLİĞİ

ÇAY ÜRETİCİLERİ BİRLİĞİ

ÇELTİK ÜRETİCİLERİ BİRLİĞİ

ÇİÇEK VE KESME ÇİÇEK ÜRETİCİLERİ BİRLİĞİ

ÇİLEK ÜRETİCİLERİ BİRLİĞİ

DENİZ ÜRÜNLERİ AVCILARI ÜRETİCİ BİRLİĞİ

DENİZ ÜRÜNLERİ YETİŞTİRİCİLERİ VE ÜRETİCİLERİ BİRLİĞİ

DOĞAL ÇİÇEK SOĞANI ÜRETİCİLERİ BİRLİĞİ

DUT ÜRETİCİLERİ BİRLİĞİ

ELMA ÜRETİCİLERİ BİRLİĞİ

ERİK ÜRETİCİLERİ BİRLİĞİ

FINDIK ÜRETİCİLERİ BİRLİĞİ

FISDIK ÜRETİCİLERİ BİRLİĞİ

GELEBOR ÜRETİCİLERİ BİRLİĞİ

HAŞHAŞ ÜRETİCİLERİ BİRLİĞİ

HAVUÇ ÜRETİCİLERİ BİRLİĞİ

HİNT İNCİRİ ÜRETİCİLERİ BİRLİĞİ

İÇ SU ÜRÜNLERİ YETİŞTİRİCİLERİ ÜRETİCİ BİRLİĞİ

İÇ VE DIŞ MEKAN SÜS BİTKİLERİ ÜRETİCİLERİ BİRLİĞİ

İNCİR ÜRETİCİLERİ BİRLİĞİ

KABAK ÜRETİCİLERİ BİRLİĞİ

KANATLI HAYVAN ETİ ÜRETİCİLERİ BİRLİĞİ

KANOLA ÜRETİCİLERİ BİRLİĞİ

KAYSI ÜRETİCİLERİ BİRLİĞİ

KIRMIZI ET ÜRETİCİLERİ BİRLİĞİ

KİRAZ ÜRETİCİLERİ BİRLİĞİ

KİVİ ÜRETİCİLERİ BİRLİĞİ

KOLZA ÜRETİCİLERİ BİRLİĞİ

KOZA ÜRETİCİLERİ BİRLİĞİ

KURU FASÜLYE ÜRETİCİLERİ BİRLİĞİ

LAHANA ÜRETİCİLERİ BİRLİĞİ

MANDALİNA ÜRETİCİLERİ BİRLİĞİ

MANTAR ÜRETİCİLERİ BİRLİĞİ

MEYVE ÜRETİCİLERİ BİRLİĞİ

MEYVE FİDANI ÜRETİCİLERİ BİRLİĞİ

MEYVE VE ASMA FİNDANI ÜRETİCİLERİ BİRLİĞİ

MUZ ÜRETİCİLERİ BİRLİĞİ

NAR ÜRETİCİLERİ BİRLİĞİ

NARENCİYE ÜRETİCİLERİ BİRLİĞİ

ORGANİK BAKLİYAT ÜRETİCİLERİ BİRLİĞİ

ORGANİK ÇİLEK ÜRETİCİLERİ BİRLİĞİ

ORGANİK FINDIK ÜRETİCİLER BİRLİĞİ

ORGANİK KAYISI ÜRETİCİLERİ BİRLİĞİ

ORGANİK KIRMIZI ET ÜRETİCİLERİ BİRLİĞİ

ORGANİK MEYVE ÜRETİCİLERİ BİRLİĞİ

ORGANİK MUZ ÜRETİCİLERİ BİRLİĞİ

ORGANİK SEBZE ÜRETİCİLERİ BİRLİĞİ

ORGANİK SÜT ÜRETİCİLERİ BİRLİĞİ

ORGANİK TAHIL ÜRETİCİLERİ BİRLİĞİ

ORGANİK TARLA BİTKİLERİ ÜRETİCİ BİRLİĞİ

ORGANİK ZEYTİN ÜRETİCİLERİ BİRLİĞİ

ÖRTÜ ALTI SEBZE ÜRETİCİLERİ BİRLİĞİ

PAMUK ÜRETİCİLERİ BİRLİĞİ

PATATES ÜRETİCİLERİ BİRLİĞİ

SARIMSAK ÜRETİCİLERİ BİRLİĞİ

SEBZE FİDESİ ÜRETİCİLERİ BİRLİĞİ

SEBZE ÜRETİCİLERİ BİRLİĞİ

SERT ÇEKİRDEKLİ MEYVE ÜRETİCİLERİ BİRLİĞİ

SERT KABUKLU MEYVE ÜRETİCİLERİ BİRLİĞİ

SOĞAN ÜRETİCİLERİ BİRLİĞİ

SÜS BİTKİLERİ ÜRETİCİLERİ BİRLİĞİ

SÜT ÜRETİCİLERİ BİRLİĞİ

ŞEFTALİ ÜRETİCİLERİ BİRLİĞİ

TAHIL ÜRETİCİLERİ BİRLİĞİ

TARLA BİTKİLERİ ÜRETİCİ BİRLİĞİ

TIBBI VE KOKULU BAHARAT BİTKİLERİ ÜRETİCİLERİ BİRLİĞİ

TURUNÇGİL ÜRETİCİLERİ BİRLİĞİ

TÜTÜN ÜRETİCİLERİ BİRLİĞİ

ÜZÜM ÜRETİCİLERİ BİRLİĞİ

ÜZÜMSÜ MEYVELER ÜRETİCİLERİ BİRLİĞİ

YAĞLI TOHUMLAR ÜRETİCİLERİ BİRLİĞİ

YEM BİTKİLERİ ÜRETİCİ BİRLİĞİ

YONCA ÜRETİCİLERİ BİRLİĞİ

YUMURTA ÜRETİCİLERİ BİRLİĞİ

YUMUŞAK ÇEKİRDEKLİ MEYVE ÜRETİCİLERİ BİRLİĞİ

ZEYTİN ÜRETİCİLERİ BİRLİĞİ

TİCARET BAKANLIĞI

Mevzuat

Cumhurbaşkanlığı Teşkilatı Hakkında 1 numaralı Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi (Md. 441 - 473)

Teşkilatı

Ticaret Bakanlığı; merkez, taşra ve yurtdışı teşkilatından oluşur. (1 numaralı CBK md. 442)

Serbest bölge müdürlükleri doğrudan Bakanlığa bağlıdır. (1 numaralı CBK md. 465)

Temsil

Ticaret Bakanlığını Bakan temsil eder. Bakan, Bakanlık kuruluşunun en üst amiri olup, bakanlık icraatından ve emri altındakilerin faaliyet ve işlemlerinden sorumlu, bakanlık merkez, taşra ve yurtdışı teşkilatı ile bağlı, ilgili ve ilişkili kuruluşların faaliyetlerini, işlemlerini ve hesaplarını denetlemekle görevli ve yetkilidir. (1 numaralı CBK md. 503)

İl ve ilçelerde temsil ile ilgili olarak (İ- İl Genel İdaresi kısmına bakınız.)

Yetki devri

Bakan ve her kademedeki Bakanlık yöneticileri sınırlarını açıkça belirtmek ve yazı­lı olmak kaydıyla, yetkilerinden bir kısmını alt kademelere devredebilir. Yetki devri, uygun araçlarla ilgililere duyurulur. (1 numaralı CBK md. 506)

TOHUMCULUK KANUNUNA TABİ BİRLİKLER

I-ALT BİRLİKLER

Mevzuat

5553 sayılı Tohumculuk Kanunu

Tanım ve tüzel kişilik

Alt birlik, faaliyet konularına göre bitki ıslahçıları, tohum sanayicileri ve üreticileri, fide üreticileri, fidan üreticileri, tohum yetiştiricileri, tohum dağıtıcıları, süs bitkileri üreticileri ve tohumculukla ilgili konularda iştigal eden gerçek veya tüzel kişiler tarafından oluşturulan, tü­zel kişiliğe sahip, kamu kurumu niteliğinde meslek kuruluşudur. (5553 sayılı K. md. 3, 16)

Alt birlik organları

Alt birliğin dört organı bulunmaktadır. Bunlardan ikisi;

Genel kurul,

Yönetim kuruludur.

(5553 sayılı K. md. 19)

Genel kurul

Yönetim kurulu üyelerini seçmek,

Alt birlik adına taşınır ve taşınmaz mal almak, satmak, ipotek etmek ve bunlar üzerin­de her türlü aynî hak tesis etmek konusunda yönetim kuruluna yetki vermek.

Alt birlik genel kurulunun görev ve yetkileri içindedir. (5553 sayılı K. md. 20)

Alt birlik yönetim kurulu

Alt birlik yönetim kurulu, iki yıllık bir dönem için genel kurul üyeleri arasından seçilen en az beş üyeden oluşur.

Yönetim kurulu asıl üyeleri, ilk toplantılarında kendi aralarından bir başkan, bir başkan yardımcısı ve bir sayman üye seçerler.

Genel kurulun verdiği yetki doğrultusunda alt birlik adına taşınır ve taşınmaz mal al­mak, satmak, ipotek etmek ve bunlar üzerinde her türlü aynî hak tesis etmek yönetim kurulu­nun görev ve yetkileri içindedir.

(5553 sayılı K. md. 21)

Temsil

Yönetim kurulu başkanı; yönetim kuruluna başkanlık ve alt birliği temsil eder. (5553 sayılı K. md. 21)

II-TÜRKİYE TOHUMCULAR BİRLİĞİ

Mevzuat

5553 sayılı Tohumculuk Kanunu

Tanım ve tüzel kişilik

Türkiye Tohumcular Birliği, alt birliklerce kurulan, tüzel kişiliğe sahip, kamu kurumu niteliğinde meslek üst kuruluşudur. (5553 sayılı K. md. 26)

Birlik organları

Türkiye Tohumcular Birliğinin beş organı bulunmaktadır. Bunlardan ikisi;

Genel kurul,

Yönetim kuruludur.

(5553 sayılı K. md. 28)

Genel kurul

Yönetim kurulu üyelerini seçmek,

Birlik adına taşınır ve taşınmaz mal almak, satmak, ipotek etmek ve bunlar üzerinde her türlü aynî hak tesis etmek konusunda Yönetim Kuruluna yetki vermek,

Türkiye Tohumcular Birliği genel kurulunun görev ve yetkileri içindedir. (5553 sayılı K. md. 29)

Birlik yönetim kurulu

Birlik Yönetim Kurulu, iki yıllık bir dönem için Birlik Genel Kurulunca seçilen asgarî beş asıl üyeden oluşur.

Yönetim kurulu asıl üyeleri, ilk toplantılarında kendi aralarından bir başkan, bir başkan yardımcısı ve bir sayman üye seçerler.

Genel kurulun verdiği yetki doğrultusunda Birlik adına taşınır ve taşınmaz mal almak, satmak, ipotek etmek ve bunlar üzerinde her türlü aynî hak tesis etmek yönetim kurulunun görev ve yetkileri içindedir.

(5553 sayılı K. md. 30)

Temsil

Yönetim Kurulu Başkanı; yönetim kuruluna başkanlık ve Türkiye Tohumcular Birliğini temsil eder. (5553 sayılı K. md. 30)

TOPLU KONUT İDARESİ BAŞKANLIĞI (TOKİ)

Mevzuat

2985 sayılı Toplu Konut Kanunu

Tüzel kişilik

Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığına bağlı olan Toplu Konut İdaresi Baş­kanlığı tüzel kişiliği haizdir. (2985 s. K. Ek Madde 1)

Teşkilat

2985 sayılı Kanun’da bu hususta bir açıklama ve belirtilen bir organ bulunmamakta­dır.

Başkan (Başkanlık)

Toplu Konut İdaresi Başkanı, 3 numaralı Üst Kademe Kamu Yöneticileri ile Kamu Ku­rum ve Kuruluşlarında Atama Usullerine Dair Cumhurbaşkanlığı Kararnamesinin 2’nci mad­desi gereğince Cumhurbaşkanı kararıyla atanır. (I sayılı cetvel)

Temsil

2985 sayılı Kanun’da bu hususta da bir açıklama bulunmamaktadır.

Cumhurbaşkanlığı Teşkilatı Hakkında 1 numaralı Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi’nin 524’üncü maddesi gereğince, Bakanlıklara bağlı, ilgili ve ilişkili kurum ve kuruluşlar kendi kanunları ve Cumhurbaşkanlığı Kararnamelerindeki hükümlere tabidir. (1 s. CBK md. 524)

Tüzel kişiliği bulunan Toplu Konut İdaresi’nin üst amiri olan başkan kurumu temsile de yetkilidir.

Yetki devri:

Bağlı, ilgili, ilişkili ve diğer kurum ve kuruluşların her kademedeki yöneticileri sınırlarını açıkça belirtmek ve yazılı olmak kaydıyla, yetkilerinden bir kısmını alt kademelere devredebi­lir. Yetki devri, uygun araçlarla ilgililere duyurulur. (4 s. CBK Ortak hükümler md. 794)

Bakan ve her kademedeki Bakanlık yöneticileri sınırlarını açıkça belirtmek ve yazılı olmak kaydıyla, yetkilerinden bir kısmını alt kademelere devredebilir. Yetki devri, uygun araç­larla ilgililere duyurulur. (1 numaralı CBK md. 506)

NOT:

Başkanlık tarafından yapılan taşınmaz mülkiyetinin devrini amaçlayan gayrimenkul satış söz­leşmeleri ile gayrimenkul satış vaadi sözleşmelerinde resmi şekil şartı aranmaz. (2985 s. K. md 6/2)

Toplu Konut İdaresi personeli 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu Hükümlerine tabidir. (2985 s. K. Ek Madde 3)

TÜRK AKREDİTASYON KURUMU (TÜRKAK)

Mevzuat

4 sayılı Bakanlıklara Bağlı, İlgili, İlişkili Kurum ve Kuruluşlar ile Diğer Kurum ve Kuru­luşların Teşkilatı Hakkında Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi (630 - 639’uncu maddeleri ara­sında yer verilmiştir.)

Tüzel kişilik

Türk Akreditasyon Kurumu, Dışişleri Bakanlığı ile ilgili, özel hukuk hükümlerine tâbi ve tüzel kişiliği haiz bir kuruluştur. (4 s. CBK md. 630)

Kurumun organları

Kurumun organları şunlardır:

Danışma Kurulu.

Yönetim Kurulu.

Genel Sekreterlik.

(4 s. CBK md. 633)

Yönetim Kurulu

Yönetim Kurulu, genel sekreter ile birlikte toplam yedi üyeden oluşur.

Genel Sekreter dışındaki Yönetim Kurulu üyelerinin görev süreleri üç yıldır.

Yönetim Kurulu Başkanı ve başkan yardımcısı, Kurumun ilgili olduğu Bakan tarafın­dan atanır.

(4 s. CBK md. 634)

Kurumun görevlerini yerine getirmesi için ihtiyaç duyulan taşınmazların satın alınma­sı, yaptırılması, satılması ve kiralanması konularında izin vermek Yönetim Kurulunun görev­leri içindedir. (4 s. CBK md. 634)

Temsil

Kurum, Yönetim Kurulu Başkanı tarafından, onun yokluğunda ise Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı tarafından temsil edilir. (4 s. CBK md. 634)

Yetki devri:

Bağlı, ilgili, ilişkili ve diğer kurum ve kuruluşların her kademedeki yöneticileri sınırlarını açıkça belirtmek ve yazılı olmak kaydıyla, yetkilerinden bir kısmını alt kademelere devredebi­lir. Yetki devri, uygun araçlarla ilgililere duyurulur. (4 s. CBK Ortak hükümler md. 794)

TÜRK ECZACILAR BİRLİĞİ

Mevzuat

6643 sayılı Türk Eczacıları Birliği Kanunu

Türk Eczacıları Birliği Yönetmeliği

Tüzel kişilik

Türk Eczacıları Birliği tüzelkişiliğe sahip kamu kurumu niteliğinde bir meslek kuru­luşudur. (6643 S. K. Md. 1)

Organları

Merkez Heyeti, Türk Eczacıları Birliğinin merkez teşkilâtının organlarından birisidir. (6643 S. K. Md. 32)

Merkez Heyeti: Birliğin Merkez Heyetinin merkezi Ankara'dır. Merkez Heyeti iki yıllık bir dönem için seçilir. Merkez Heyeti üyeleri kendi aralarından bir başkan, bir İkinci Başkan, bir genel sekreter seçer. (6643 S. K. Md. 35, 36)

Birlik adına taşınır ve taşınmaz mal almak, satmak, ipotek etmek ve bunlar üzerinde her türlü ayni hak tesis etmek, kaldırmak ve bu konularda yetki vermek Merkez Heyetinin görevi içindedir. (6643 S. K. Md. 39/b)

Temsil

Merkez Heyeti Başkanı, Türk Eczacıları Birliği'nin Genel Başkanıdır ve dolayısıyla Birliği kişiliğinde ve imzası ile her hususta temsil ve ilzam eder. (6643 S. K. Md. 34, Türk Ec­zacıları Birliği Yönetmeliği Md. 43)

Merkez Heyeti İkinci Başkanı, Başkanın bulunmadığı her yerde onun bütün görevleri­ni onun sahip olduğu yetkileri kullanarak yerine getirir. (Türk Eczacıları Birliği Yönetmeliği Md. 44)

TÜRK İŞBİRLİĞİ VE KOORDİNASYON AJANSI BAŞ­KANLIĞI (TİKA)

Mevzuat

4 sayılı Bakanlıklara Bağlı, İlgili, İlişkili Kurum ve Kuruluşlar ile Diğer Kurum ve Kuru­luşların Teşkilatı Hakkında Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi. (520 - 531’inci maddeleri ara­sında yer verilmiştir.)

Tüzel kişilik

Türk İşbirliği ve Koordinasyon Ajansı Başkanlığı, Kültür ve Turizm Bakanlığına bağlı ve özel bütçeli, kamu tüzel kişiliğine sahip bir kuruluştur. (4 s. CBK md. 521)

Teşkilat yapısı

TİKA, 524’üncü maddede yer alan hizmet birimlerinden oluşmaktadır. (4 s. CBK md. 524)

TİKA. Başkanı

Türk İşbirliği ve Koordinasyon Ajansı Başkanı, 3 numaralı Üst Kademe Kamu Yöneti­cileri ile Kamu Kurum ve Kuruluşlarında Atama Usullerine Dair Cumhurbaşkanlığı Kararna­mesinin 2’nci maddesi gereğince Cumhurbaşkanı kararıyla atanır. (I sayılı cetvel)

Başkan, TİKA’nın en üst amiridir. (4 s. CBK md. 523)

Temsil

Türk İşbirliği ve Koordinasyon Ajansı Başkanı, Kurumun en üst amiri olması nedeniyle Kurumu temsil etmek görevine sahiptir. (4 s. CBK md. 523)

Yetki devri:

Bağlı, ilgili, ilişkili ve diğer kurum ve kuruluşların her kademedeki yöneticileri sınırlarını açıkça belirtmek ve yazılı olmak kaydıyla, yetkilerinden bir kısmını alt kademelere devredebi­lir. Yetki devri, uygun araçlarla ilgililere duyurulur. (4 s. CBK Ortak hükümler md. 794)

TÜRK MÜHENDİS VE MİMAR ODALARI

Mevzuat

6235 sayılı Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği Kanunu

Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği Ana Yönetmeliği

Tüzel kişilik

Türk Mühendis ve Mimar Odaları tüzel kişiliğe sahip bulunmaktadır. (Yön. md. 47)

Odaların organları

Türk Mühendis ve Mimar Odalarının beş organı bulunmaktadır. Bunlardan ikisi;

Oda Genel Kurulu,

Oda Yönetim Kuruludur.

(6235 s. K. md. 20; Yön. Md. 56)

Oda Genel Kurulu

Oda genel kurulu iki yılda bir toplanır. (Yön. Md. 57/c)

Oda yönetim kurulu üyelerini seçmek,

Odanın sahip olduğu ya da olacağı taşınmaz mallar hakkında karar almak, Oda genel kurulunun görevleri içindedir. (6235 s. K. md. 22; Yön. Md. 69/j) Oda Yönetim Kurulu

Oda Yönetim Kurulu, oda genel kurulunca seçilecek beş üyeden oluşur.

Oda Yönetim Kurulu, aralarından gizli oyla başkan, başkan vekili, kâtip ve muhasip seçer. (6235 s. K. md. 23)

Temsil

Odayı Başkan, bulunmadığı zaman 2. Başkan, Yazman Üye ya da gerektiğinde se­çecekleri kurullarla temsil etmek görevi oda yönetim kuruluna aittir. (Yön. Md. 77/c)

TÜRK MÜHENDİS VE MİMAR ODALARI BİRLİĞİ

Mevzuat

6235 sayılı Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği Kanunu

Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği Ana Yönetmeliği

Tüzel kişilik

Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği tüzel kişiliğe sahip bulunmaktadır. (6235 s. K. md. 1)

Birliğin organları

Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliğinin beş organı bulunmaktadır. Bunlardan ikisi;

Birlik Genel Kurulu,

Birlik Yönetim Kuruludur.

(6235 s. K. md. 3; Yön. Md. 4)

Birlik Genel Kurulu

Birlik genel kurulu iki yılda bir toplanır. (6235 s. K. md. 4)

Birlik yönetim kurulu üyelerini seçmek,

Birliğin alacağı ya da satacağı taşınmaz mallar hakkında karar almak,

Birlik genel kurulunun görevleri içindedir. (6235 s. K. md. 4; Yön. Md. 17/h)

Birlik Yönetim Kurulu

Birlik yönetim kurulu, birlik genel kurulunca seçilecek üyelerden oluşur.

Birlik yönetim kurulu, aralarından gizli oyla başkan, başkan vekili ve muhasip seçer. (6235 s. K. md. 5)

Temsil

Birlik yönetim kurulu, Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliğini dahilde ve hariçte temsil eder.

Birlik Yönetim Kurulu Birliği, Başkan, II. Başkan ve gereğinde seçecekleri kişi ve ku­rullar ya da belirli konularda yetkili kılacağı Odalar aracılığı ile yurt içinde ve yurt dışında temsil eder. (6235 s. K. md. 6; Yön. Md. 24)

TÜRK PATENT VE MARKA KURUMU (TÜRKPATENT)

Mevzuat

4 sayılı Bakanlıklara Bağlı, İlgili, İlişkili Kurum ve Kuruluşlar ile Diğer Kurum ve Kuru­luşların Teşkilatı Hakkında Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi (358 - 383’üncü maddeleri ara­sında yer verilmiştir.)

Tüzel kişilik

Türk Patent ve Marka Kurumu, özel bütçeli, özel hukuk hükümlerine tabi, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığına bağlı ve tüzel kişiliğine sahip bir kuruluştur. (4 s. CBK md. 358)

Kurumun organları

Kurumun organları, Yönetim Kurulu, Danışma Kurulu ve Başkanlıktır. (4 s. CBK md. 361)

Yönetim Kurulu

Yönetim Kurulu, Kurumun en yüksek düzeyde yönetim ve karar organı olup, yedi üyeden oluşur. Yönetim Kurulu Başkanı hariç üyelerinin görev süresi üç yıldır.

Kurumun Başkanı aynı zamanda Yönetim Kurulu Başkanıdır.

(4 s. CBK md. 362)

Kurumun ihtiyaçları için bina inşa edilmesine, taşınır ve taşınmaz malların satın alın­masına veya kiralanmasına, bunların gerektiğinde satılmasına veya kiraya verilmesine karar vermek Yönetim Kurulunun görevi içindedir. (4 s. CBK md. 363)

Başkanlık

Türk Patent ve Marka Kurumu Başkanı, 3 numaralı Üst Kademe Kamu Yöneticileri ile Kamu Kurum ve Kuruluşlarında Atama Usullerine Dair Cumhurbaşkanlığı Kararnamesinin 2’nci maddesi gereğince Cumhurbaşkanı kararıyla atanır. İdarenin en yüksek amiridir. (3 s. CBK md. 2; 4 s. CBK md. 366)

Temsil

Türk Patent ve Marka Kurumunun en üst amiri olan Başkan, Kurumu temsil eder. (4 s. CBK md. 366)

Yetki devri:

Bağlı, ilgili, ilişkili ve diğer kurum ve kuruluşların her kademedeki yöneticileri sınırlarını açıkça belirtmek ve yazılı olmak kaydıyla, yetkilerinden bir kısmını alt kademelere devredebi­lir. Yetki devri, uygun araçlarla ilgililere duyurulur. (4 s. CBK Ortak hükümler md. 794)

TÜRK STANDARTLARI ENSTİTÜSÜ (TSE)

Mevzuat

4 sayılı Bakanlıklara Bağlı, İlgili, İlişkili Kurum ve Kuruluşlar ile Diğer Kurum ve Kuru­luşların Teşkilatı Hakkında Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi (549 - 565’inci maddeleri arasın­da yer verilmiştir.)

Türk Standardları Enstitüsü Organlar Yönetmeliği (Resmî Gazete 06.11.2004-25635)

Tüzel kişilik

Türk Standardları Enstitüsü, özel bütçeli, özel hukuk hükümlerine tabi, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı ile ilgili ve tüzel kişiliğine sahip bir kamu kurumudur. (4 s. CBK md. 550)

Enstitünün organları

Türk Standardları Enstitüsünün beş organı olup, bunlardan ikisi Genel Kurul ve Yöne­tim Kuruludur. (4 s. CBK md. 552)

Genel Kurul

Genel Kurul, Türk Standardları Enstitüsünün en yüksek karar organıdır. Genel Kurul üyeleri 3 yıl için görevlendirilirler.

Enstitü Başkanını ve Yönetim Kurulu üyelerini seçmek Genel Kurulun görevleri için­dedir. (4 s. CBK md. 553)

Yönetim Kurulu

Yönetim Kurulu, Türk Standardları Enstitüsünün yürütme organıdır. Yönetim Kurulu; Genel Kurul tarafından üç yıl için seçilen beş üyeden oluşur. (4 s. CBK md. 556)

Genel Kurul tarafından seçilen Enstitü Başkanı aynı zamanda Yönetim Kurulunun da Başkanı ve Enstitünün ita amiridir. (Yön. Md. 19)

Temsil

Enstitüyü, Genel Kurul tarafından seçilen ve aynı zamanda Yönetim Kurulunun da Başkanı olan Enstitü Başkanı temsil eder. Başkan, Enstitünün üst yöneticisidir. (4 s. CBK md. 556; Yön. Md. 19)

Yetki devri:

Bağlı, ilgili, ilişkili ve diğer kurum ve kuruluşların her kademedeki yöneticileri sınırlarını açıkça belirtmek ve yazılı olmak kaydıyla, yetkilerinden bir kısmını alt kademelere devredebi­lir. Yetki devri, uygun araçlarla ilgililere duyurulur. (4 s. CBK Ortak hükümler md. 794)

TÜRK VETERİNER HEKİMLERİ BİRLİĞİ VE VETERİNER HEKİM ODALARI

I-TÜRK VETERİNER HEKİMLERİ BİRLİĞİ

Mevzuat

6343 sayılı Veteriner Hekimliği Mesleğinin İcrasına, Türk Veteriner Hekimleri Birliği ile Odalarının Teşekkül Tarzına ve Göreceği İşlere Dair Kanun

Tüzel kişilik

Türk Veteriner Hekimleri Birliği, tüzelkişiliğe sahip kamu kurumu niteliğinde mesleki bir kuruluştur. (6343 s. K. md. 14)

Birliğin organları

Türk Veteriner Hekimleri Birliği, veteriner hekim odaları, birlik merkez konseyi, yüksek haysiyet divanı ve büyük kongre gibi organlardan terekküp eder. (6343 s. K. md. 14)

Birlik merkez konseyi

Türk Veteriner Hekimleri Birliği Merkez Konseyi Büyük Kongrece iki yıl için seçilmiş yedi üyeden oluşur. (6343 s. K. md. 44)

Merkez Konseyi asli azaları ilk toplantılarında aralarından gizli reyle bir reis, bir ikinci reis, bir umumi kâtip, bir muhasip bir de veznedar seçer. (6343 s. K. md. 45)

Temsil

Türk Veteriner Hekimleri Birliği Merkez Konseyi Türk Veteriner Hekimleri Birliğini içte ve dışta temsil yetkisine sahiptir. (6343 s. K. md. 44)

II-VETERİNER HEKİM ODALARI

Mevzuat

6343 sayılı Veteriner Hekimliği Mesleğinin İcrasına, Türk Veteriner Hekimleri Birliği ile Odalarının Teşekkül Tarzına ve Göreceği İşlere Dair Kanun

Tüzel kişilik

Veteriner hekim odaları tüzelkişiliğe sahip kamu kurumu niteliğinde meslek kuruluşla­rıdır. (6343 s. K. md. 16)

Veteriner hekim odaları organları

Veteriner hekim odaları; umumi heyet, idare heyeti, hesap murakıpları ve haysiyet di­vanından terekküp eder. (6343 s. K. md. 22)

Oda umumi heyeti

Oda umumi heyeti; iki yılda bir defa Eylül ayında toplanır. (6343 s. K. md. 23)

İdare heyeti seçimini yapmak; oda umumi heyetinin görevi içindedir. (6343 s. K. md. 27)

Oda idare heyeti

Oda idare heyeti; iki yıl için seçilen beş üyeden oluşur. (6343 s. K. md. 30)

İdare heyetleri asli azaları aralarında bir reis ve bir kâtip, bir de veznedar seçmek su­retiyle vazife taksimi yaparlar. (6343 s. K. md. 32)

Temsil

Muhaberatta reis ile birlikte kâtibin müşterek imzası asıldır. Herhangi birisinin bulu­namaması halinde tek imza caizdir.

Paraya taalluk eden işlerde reisle veznedarın veya kâtip ile veznedarın müşterek im­zaları zaruridir.

(6343 s. K. md. 32)

TÜRKİYE BAROLAR BİRLİĞİ

Mevzuat

1136 sayılı Avukatlık Kanunu’nun 109 ve devamı maddeleri.

Tüzel kişilik

Türkiye Barolar Birliği, bütün baroların katılmasıyla oluşan, tüzel kişiliğe sahip kamu kurumu niteliğinde bir meslek kuruluşudur. (1136 s. Av. K. md 109)

Türkiye Barolar Birliğinin organları

Türkiye Barolar Birliğinin altı organı bulunmaktadır. Bunlardan üçü;

-Türkiye Barolar Birliği genel kurulu,

-Türkiye Barolar Birliği yönetim kurulu,

-Türkiye Barolar Birliği başkanlığıdır. (1136 s. Av. K. md 113)

Türkiye Barolar Birliği genel kurulu:

Türkiye Barolar Birliği genel kurulunun görevleri 1136 sayılı Kanunun 117’nci madde­sinde sayılmıştır. Bunlardan birisi de “Birlik Yönetim, disiplin ve denetim kurulları üyeleri ile Birlik başkanını seçmektir.” (1136 s. Av. K. md 117)

Türkiye Barolar Birliği yönetim kurulu:

Birlik yönetim kurulu, birlik başkanı ile birlik genel kurulu tarafından kendi üyeleri ara­sından gizli oyla seçilen on üyeden kurulur. Birlik yönetim kuruluna birlik başkanı başkanlık eder. (1136 s. Av. K. md 118)

Türkiye Barolar Birliği yönetim kurulunun görevleri:

Baro yönetim kurulunun görevleri 1136 sayılı Kanunun 121’inci maddesinde sayılmış­tır. Maddenin ikinci bendinde “Birliği ve mallarını yönetmek”, 5 inci bendinde de “Birlik adına gayrimenkul almak, satmak, ipotek etmek ve bu mallar üzerinde her türlü ayni haklar tesis eylemek ve kaldırmak, bu hususlarda ve diğer iktisabi ve iltizami işlemlerde Birlik Başkanına yetki vermek” yönetim kurulunun görevleri içinde sayılmıştır.(1136 s. Av. K. md 121)

Türkiye Barolar Birliği başkanı ve görevleri:

Birlik başkanı, birlik genel kurulu tarafından, kendi üyeleri arasından dört yıllık bir dö­nem için seçilir. (1136 s. Av. K. md 122)

Temsil

Birlik başkanının görevleri şunlardır:

1. Birliği temsil ve birlik yönetim kuruluna başkanlık etmek,

3. 121 inci maddeye göre verilecek yetki dairesinde birlik adına iltizam ve iktisapta bu­lunmak, yüklenmelere girişmek, birliğe yapılan bağışları kabul etmek ve bütçeyi uygulamak, (1136 s. Av. K. md 123)

TÜRKİYE BİLİMLER AKADEMİSİ (TÜBA)

Mevzuat

4sayılı Bakanlıklara Bağlı, İlgili, İlişkili Kurum ve Kuruluşlar ile Diğer Kurum ve Kuru­luşların Teşkilatı Hakkında Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi. (566 - 581’inci maddeleri ara­sında yer verilmiştir.)

Tüzel kişilik

Türkiye Bilimler Akademisi, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı ile ilgili, özel bütçeli, tüzel kişiliğe sahip bir kuruluştur. (4 s. CBK md. 566)

Akademinin organları

Akademinin organlarından ikisi;

-Akademi Konseyi,

-Akademi Başkanlığıdır. (4 s. CBK md. 571)

Akademi Konseyi

Taşınmaz mal alımına, satımına, takasına, tahsisine, tahsis şeklinin değiştirilmesine veya tahsisli bir taşınmazın kamu hizmetinde ihtiyaç duyulmaması hâlinde tahsisin kaldırıl­masına, kiralanmasına ve bunlar üzerinde sınırlı aynî hak tesisine karar vermek Akademi Konseyinin görevleri içindedir.

(4 s. CBK md. 574)

Akademi Başkanı

Türkiye Bilimler Akademisini yönetmekle görevli olan Başkan, 3 numaralı Üst Kademe Kamu Yöneticileri ile Kamu Kurum ve Kuruluşlarında Atama Usullerine Dair Cumhurbaşkan­lığı Kararnamesinin 2’nci maddesi gereğince Cumhurbaşkanı kararıyla atanır. (I sayılı cetvel)

Akademiye yapılan bağış, vasiyet ve yardımları kabul etmek Başkanın görevleri için­de bulunmaktadır. (4 s. CBK md. 576)

Temsil

Türkiye Bilimler Akademisi Başkanı, Akademiyi yönetmek ve temsil etmek görevine sahiptir. Akademiye yapılan bağış, vasiyet ve yardımları kabul etmek Başkanın görevleri içinde bulunmaktadır. (4 s. CBK md. 576)

Yetki devri:

Bağlı, ilgili, ilişkili ve diğer kurum ve kuruluşların her kademedeki yöneticileri sınırlarını açıkça belirtmek ve yazılı olmak kaydıyla, yetkilerinden bir kısmını alt kademelere devredebi­lir. Yetki devri, uygun araçlarla ilgililere duyurulur. (4 s. CBK Ortak hükümler md. 794)

TÜRKİYE BİLİMSEL VE TEKNOLOJİK ARAŞTIRMA KURUMU

Mevzuat

4 sayılı Bakanlıklara Bağlı, İlgili, İlişkili Kurum ve Kuruluşlar ile Diğer Kurum ve Kuru­luşların Teşkilatı Hakkında Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi. (582 - 597’nci maddeleri arasın­da yer verilmiştir.)

Tüzel kişilik

Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı ile il­gili, özel bütçeli, tüzel kişiliğe sahip bir kuruluştur. (4 s. CBK md. 582)

Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumunun organları

Kurumun organlarından ikisi;

-Yönetim Kurulu,

-Başkanlıktır. (4 s. CBK md. 585)

Yönetim Kurulu

Yönetim Kurulu, yedi üyeden oluşur. Yönetim Kurulu, Kurumun en üst karar organıdır. Başkan, Kurumun ve Yönetim Kurulunun Başkanıdır. Yönetim Kurulu üyelerinin görev süresi üç yıldır. (4 s. CBK md. 586)

Kuruma taşınmaz alınması veya Kurum taşınmazlarının satılmasına karar vermek. Yönetim Kurulunun görevleri içindedir. Yönetim Kurulu yetkilerini, sınırlarını açıkça belirtmek suretiyle Başkana devredebilir. (4 s. CBK md. 587)

Başkanlık

Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu Başkanı, 3 numaralı Üst Kademe Kamu Yöneticileri ile Kamu Kurum ve Kuruluşlarında Atama Usullerine Dair Cumhurbaşkanlığı Kararnamesinin 2’nci maddesi gereğince Cumhurbaşkanı kararıyla atanır. (I sayılı cetvel)

Yurt içinden ve yurt dışından yardım ve bağışları kabul etmek Başkanın görevleri içinde bulunmaktadır. (4 s. CBK md. 588)

Temsil

Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu Başkanı, Kurumu temsil etmek gö­revine sahiptir. (4 s. CBK md. 588)

Yetki devri:

Bağlı, ilgili, ilişkili ve diğer kurum ve kuruluşların her kademedeki yöneticileri sınırlarını açıkça belirtmek ve yazılı olmak kaydıyla, yetkilerinden bir kısmını alt kademelere devredebi­lir. Yetki devri, uygun araçlarla ilgililere duyurulur. (4 s. CBK Ortak hükümler md. 794)

TÜRKİYE DİYANET VAKFI

Mevzuat

Türkiye Diyanet Vakfı Resmi Senedi.

Türkiye Diyanet Vakfı Merkez Teşkilatı Personeli Görev, Yetki ve Sorumluluk Talima­tı. (Bu Talimat, Mütevelli Heyetinin: 15.11.1999 tarih ve 958/8 sayılı karan ile kabul edilmiş, 14.12.1999 tarih ve 965/17 sayılı kararıyla da Talimat’ın bazı maddelerinde değişiklikler yapılmıştır.)

Tüzel kişilik

Vakıflar, gerçek veya tüzel kişilerin yeterli mal ve hakları belirli ve sürekli bir amaca özgülemeleriyle oluşan tüzel kişiliğe sahip mal topluluklarıdır. (4721 s. TMK md. 101)

Temsil

Türkiye Diyanet Vakfı Resmi Senedi’nin 12’nci maddesi;

“Vakfı temsil ve ilzama, Mütevelli Heyeti yetkilidir. Mütevelli Heyeti bu yetkilerini genel veya belli konularda Mütevelli Heyeti Başkanına, II. Başkana veya üyelerine devredebileceği gibi, uygun gördüğü vakıf personeline veya üçüncü şahıslara da devredebilir.”

Hükmünü içerdiğinden, kural olarak Türkiye Diyanet Vakfı’nı mütevelli heyeti temsile yetkilidir. Mütevelli heyeti, alacağı kararlarla genel veya belli konularda temsil yetkisini devir edebilir.

Vakıf Senedi'nin 10. maddesinin (e) fıkrasına dayanılarak hazırlanan Türkiye Di­yanet Vakfı Merkez Teşkilatı Personeli Görev, Yetki ve Sorumluluk Talimatı’nın 7’nci madde­si gereğince “mütevelli heyeti kararlarının yerine getirilmesi ile ilgili olarak her türlü ödeme, noterlik, tapu, tescil, sözleşme, taahhütname, senet ve muvafakatname işlemlerini yapmak” görevi Türkiye Diyanet Vakfı Genel Müdürüne verilmiştir. Genel Müdür mütevelli heyeti karar­larını bizzat yerine getirebileceği gibi, gerekli gördüğü hallerde, bir kısım görev, yetki ve so­rumluluklarını kendisine bağlı diğer vakıf personeline devredebilir.

Noterliklerde, mütevelli heyetinin ilgili kararına dayanılarak yetkilendirilen kişi ya da Genel Müdür veya Genel Müdürün yetkilendirdiği kişi ile işlem yapılmalıdır.

TÜRKİYE ENERJİ, NÜKLEER VE MADEN ARAŞTIRMA KURUMU (TENMAK)

Mevzuat

4 sayılı Bakanlıklara Bağlı, İlgili, İlişkili Kurum ve Kuruluşlar ile Diğer Kurum ve Kuru­luşların Teşkilatı Hakkında Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi. (679 - 690’ıncı maddeleri ara­sında yer verilmiştir.)

Tüzel kişilik

Türkiye Enerji, Nükleer ve Maden Araştırma Kurumu, Enerji ve Tabii Kaynaklar Ba­kanlığı ile ilgili, özel bütçeli ve kamu tüzel kişiliğini haiz bir kuruluştur. (4 s. CBK md. 679)

Kurumun organları

Türkiye Enerji, Nükleer ve Maden Araştırma Kurumunun iki organı bulunmaktadır.

-Yürütme Kurulu.

-Başkanlık.

(4 s. CBK md. 682)

Yürütme Kurulu

Yürütme Kurulu biri başkan olmak üzere beş üyeden oluşur. Yürütme Kurulu, Kuru­mun en üst karar organıdır. Yürütme Kurulunun Başkanı Kurumun da başkanıdır.

Kuruma taşınmaz alınması veya Kurum taşınmazlarının satılmasına karar vermek Yü­rütme Kurulunun görevleri içindedir.

(4 s. CBK md. 683)

Başkan

Türkiye Enerji, Nükleer ve Maden Araştırma Kurumu Başkanı, 3 numaralı Üst Kade­me Kamu Yöneticileri ile Kamu Kurum ve Kuruluşlarında Atama Usullerine Dair Cumhurbaş­kanlığı Kararnamesinin 2’nci maddesi gereğince Cumhurbaşkanı kararıyla atanır. (I sayılı cetvel)

Temsil

Türkiye Enerji, Nükleer ve Maden Araştırma Kurumu Başkanı, Kurumu temsil etmek görevine sahiptir. (4 s. CBK md. 684)

Yetki devri:

Bağlı, ilgili, ilişkili ve diğer kurum ve kuruluşların her kademedeki yöneticileri sınırlarını açıkça belirtmek ve yazılı olmak kaydıyla, yetkilerinden bir kısmını alt kademelere devredebi­lir. Yetki devri, uygun araçlarla ilgililere duyurulur. (4 s. CBK Ortak hükümler md. 794)

TÜRKİYE HUDUT VE SAHİLLER SAĞLIK GENEL MÜ­DÜRLÜĞÜ

Mevzuat

4 sayılı Bakanlıklara Bağlı, İlgili, İlişkili Kurum ve Kuruluşlar ile Diğer Kurum ve Kuru­luşların Teşkilatı Hakkında Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi. (651 - 662’nci maddeleri arasın­da yer verilmiştir.)

Tüzel kişilik

Türkiye Hudut ve Sahiller Sağlık Genel Müdürlüğü, Sağlık Bakanlığına bağlı, özel bütçeli, kamu tüzel kişiliğini haiz bir kuruluştur. (4 s. CBK md. 653)

Teşkilat yapısı

Türkiye Hudut ve Sahiller Sağlık Genel Müdürlüğü, merkez ve taşra teşkilâtından meydana gelir. (4 s. CBK md. 654)

Genel Müdür

Türkiye Hudut ve Sahiller Sağlık Genel Müdürü, Kurum hizmetlerini mevzuat hüküm­lerine uygun olarak yönetir. (4 s. CBK md. 655)

Temsil

Türkiye Hudut ve Sahiller Sağlık Genel Müdürü, Genel Müdürlüğü temsil etmek göre­vine sahiptir. (4 s. CBK md. 655)

Yetki devri:

Bağlı, ilgili, ilişkili ve diğer kurum ve kuruluşların her kademedeki yöneticileri sınırlarını açıkça belirtmek ve yazılı olmak kaydıyla, yetkilerinden bir kısmını alt kademelere devredebi­lir. Yetki devri, uygun araçlarla ilgililere duyurulur. (4 s. CBK Ortak hükümler md. 794)

TÜRKİYE İLAÇ VE TIBBÎ CİHAZ KURUMU

Mevzuat

4 sayılı Bakanlıklara Bağlı, İlgili, İlişkili Kurum ve Kuruluşlar ile Diğer Kurum ve Kuru­luşların Teşkilatı Hakkında Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi. (506 - 519’uncu maddeleri ara­sında yer verilmiştir.)

Tüzel kişilik

Türkiye İlaç ve Tıbbî Cihaz Kurumu, Sağlık Bakanlığına bağlı ve özel bütçeli, kamu tüzel kişiliğine sahip bir kuruluştur. (4 s. CBK md. 506)

Teşkilat yapısı

Türkiye İlaç ve Tıbbî Cihaz Kurumu, merkez teşkilatından meydana gelir. (4 s. CBK md. 509)

Kurum ilgili Cumhurbaşkanlığı kararnamesine uygun olarak taşra teşkilatı kurmaya ve kaldırmaya yetkilidir. (4 s. CBK md. 510)

Kurum Başkanı

Türkiye İlaç ve Tıbbî Cihaz Kurumu Başkanı, 3 numaralı Üst Kademe Kamu Yönetici­leri ile Kamu Kurum ve Kuruluşlarında Atama Usullerine Dair Cumhurbaşkanlığı Kararname­sinin 2’nci maddesi gereğince Cumhurbaşkanı kararıyla atanır. (I sayılı cetvel)

Başkan, Kurumun en üst amiridir. (4 s. CBK md. 511)

Temsil

Türkiye İlaç ve Tıbbî Cihaz Kurumu Başkanı, Kurumun en üst amiri olup, Kurumu temsil etmek görevine sahiptir. (4 s. CBK md. 511)

Yetki devri:

Bağlı, ilgili, ilişkili ve diğer kurum ve kuruluşların her kademedeki yöneticileri sınırlarını açıkça belirtmek ve yazılı olmak kaydıyla, yetkilerinden bir kısmını alt kademelere devredebi­lir. Yetki devri, uygun araçlarla ilgililere duyurulur. (4 s. CBK Ortak hükümler md. 794)

TÜRKİYE İSTATİSTİK KURUMU (TÜİK)

Mevzuat

4 sayılı Bakanlıklara Bağlı, İlgili, İlişkili Kurum ve Kuruluşlar ile Diğer Kurum ve Kuru­luşların Teşkilatı Hakkında Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi. (598 - 614’üncü maddeleri ara­sında yer verilmiştir.)

Tüzel kişilik

Türkiye İstatistik Kurumu, Hazine ve Maliye Bakanlığı ile ilişkili ve özel bütçeli, kamu tüzel kişiliğini haiz bir kuruluştur. (4 s. CBK md. 598)

Teşkilat yapısı

Türkiye İstatistik Kurumu, merkez ve taşra teşkilâtından meydana gelir. (4 s. CBK md. 602)

Kurum Başkanı

Türkiye İstatistik Kurumu Başkanı, 3 numaralı Üst Kademe Kamu Yöneticileri ile Ka­mu Kurum ve Kuruluşlarında Atama Usullerine Dair Cumhurbaşkanlığı Kararnamesinin 2’nci maddesi gereğince Cumhurbaşkanı kararıyla atanır. (I sayılı cetvel)

Başkan, Kurumun en üst yöneticisidir. (4 s. CBK md. 603)

Temsil

Türkiye İstatistik Kurumu Başkanı, Kurumun en üst yöneticisi olup, Kurumu temsil et­mek görevine sahiptir. (4 s. CBK md. 603)

Yetki devri:

Bağlı, ilgili, ilişkili ve diğer kurum ve kuruluşların her kademedeki yöneticileri sınırlarını açıkça belirtmek ve yazılı olmak kaydıyla, yetkilerinden bir kısmını alt kademelere devredebi­lir. Yetki devri, uygun araçlarla ilgililere duyurulur. (4 s. CBK Ortak hükümler md. 794)

TÜRKİYE İŞ KURUMU (İŞKUR)

Mevzuat

4 sayılı Bakanlıklara Bağlı, İlgili, İlişkili Kurum ve Kuruluşlar ile Diğer Kurum ve Kuru­luşların Teşkilatı Hakkında Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi. (615 - 629’uncu maddeleri ara­sında yer verilmiştir.)

Tüzel kişilik

Türkiye İş Kurumu, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığıyla ilgili, özel hukuk hüküm­lerine tâbi, tüzel kişiliği haiz bir kuruluştur. (4 s. CBK md. 615)

Kurumun organları

Türkiye İş Kurumunun dört organı olup bunlardan ikisi Yönetim Kurulu ve Genel Mü­dürlüktür. (4 s. CBK md. 618)

Yönetim Kurulu

Türkiye İş Kurumu Yönetim Kurulu, Genel Müdür ile 4 sayılı CBK’nin 620’nci madde­sinde sayılan üyelerden oluşur. Yönetim Kurulu, 3 numaralı Üst Kademe Kamu Yöneticileri ile Kamu Kurum ve Kuruluşlarında Atama Usullerine Dair Cumhurbaşkanlığı Kararnamesinin 2’nci maddesi gereğince Cumhurbaşkanı kararıyla atanır. (I sayılı cetvel)

Genel Müdürlük

Genel Müdür, Kurumun en üst amiridir. (4 s. CBK md. 621)

Temsil

Türkiye İş Kurumu Genel Müdürü, adli ve idari makamlara, gerçek ve tüzel kişilere karşı Kurumu temsil etmek görevine sahiptir. (4 s. CBK md. 621)

Yetki devri:

Bağlı, ilgili, ilişkili ve diğer kurum ve kuruluşların her kademedeki yöneticileri sınırlarını açıkça belirtmek ve yazılı olmak kaydıyla, yetkilerinden bir kısmını alt kademelere devredebi­lir. Yetki devri, uygun araçlarla ilgililere duyurulur. (4 s. CBK Ortak hükümler md. 794)

TÜRKİYE ODALAR VE BORSALAR BİRLİĞİ İLE ODA­LAR VE BORSALAR

(5174 sayılı Odalar ve Borsalar Birliği ile Odalar ve Borsalar Kanunu ile:

Ticaret ve Sanayi Odalarının, Ticaret Odalarının, Sanayi Odalarının, Deniz Ticaret Odalarının,

Ticaret Borsalarının,

Türkiye Odalar ve Borsalar Birliğinin,

Kuruluş ve işleyişine ilişkin esaslar düzenlenmiştir. (5174 s. K. Md. 1)

I-ODALAR

(Ticaret ve Sanayi Odaları, Ticaret Odaları, Sanayi Odaları, Deniz Ticaret Odaları)

Mevzuat

5174 sayılı Odalar ve Borsalar Birliği ile Odalar ve Borsalar Kanunu

Tüzel kişilik

5174 sayılı Odalar ve Borsalar Birliği ile Odalar ve Borsalar Kanunu’na tabi Odalar, tüzel kişiliğe sahip kamu kurumu niteliğinde meslek kuruluşlarıdır. (5174 s. K. Md. 1)

Odaların organları

Odaların dört organı bulunmaktadır. Bunlardan ikisi;

-Meclis.

-Yönetim kuruludur. (5174 s. K. Md. 13)

Oda meclisi

Oda meclisi, meslek gruplarınca dört yıl için seçilecek üyelerden oluşur. (5174 s. K. Md. 16)

-Oda yönetim kurulu üyelerini seçmek,

-Taşınmaz mal almaya, satmaya, inşa, ifraz, tevhit ve rehin etmeye, ödünç para al­maya, kamulaştırma yapmaya, okul ve derslik yapmaya, bu Kanun hükümleri çerçevesinde şirket ve vakıf kurmaya veya kurulu şirketlere ortak olmaya karar vermek,

Oda meclisinin görevleri içindedir. (5174 s. K. Md. 17)

Oda yönetim kurulu

Oda yönetim kurulu, dört yıl için seçilir.

Yönetim kurulu başkanı oda meclisi tarafından seçilir.

(5174 s. K. Md. 18)

-Mevzuat ve meclis kararları çerçevesinde oda işlerini yürütmek,

-Genel sekreteri atamak

Oda yönetim kurulunun görevleri içindedir. (5174 s. K. Md. 19, 74)

Temsil

Odanın hukukî temsilcisi yönetim kurulu başkanıdır.

Odayı, yönetim kurulu başkanı ile en az bir yönetim kurulu üyesinin veya genel sekreterin ortak imzaları bağlar. (5174 s. K. Md. 11)

II-TİCARET BORSALARI

(6362 sayılı Sermaye Piyasası Kanununa tabi olan kambiyo ve kıymetli maden­lerle ilgili borsalar için “B- BORSALAR” kısmına bakınız.)

Mevzuat

5174 sayılı Odalar ve Borsalar Birliği ile Odalar ve Borsalar Kanunu

Açıklama ve Tüzel kişilik

5174 sayılı Odalar ve Borsalar Birliği ile Odalar ve Borsalar Kanunu’nda yazılı esaslar çerçevesinde borsaya dahil maddelerin alım satımı ve borsada oluşan fiyatlarının tespit, tes­cil ve ilânı işleriyle meşgul olmak üzere kurulan ticaret borsaları, kamu tüzel kişiliğine sahip kurumlardır. (5174 s. K. Md. 28)

Borsa organları

Ticaret borsaların dört organı bulunmaktadır. Bunlardan ikisi;

-Meclis.

-Yönetim kuruludur. (5174 s. K. Md. 35)

Borsa meclisi

Borsa meclisi, meslek gruplarınca dört yıl için seçilecek üyelerden oluşur. (5174 s. K. Md. 38)

-Borsa yönetim kurulu üyelerini seçmek,

-Taşınmaz alımına, satımına, inşa, ifraz, tevhit ve rehnine ve ödünç para alınmasına, kamulaştırma yapılmasına ve bu Kanun hükümleri çerçevesinde şirketlere ortak olmaya ka­rar vermek,

Borsa meclisinin görevleri içindedir. (5174 s. K. Md. 39)

Borsa yönetim kurulu

Borsa yönetim kurulu, dört yıl için seçilir.

Yönetim kurulu başkanı borsa meclisi tarafından seçilir.

(5174 s. K. Md. 40)

-Mevzuat ve meclis kararları çerçevesinde oda işlerini yürütmek,

-Genel sekreteri atamak

Oda yönetim kurulunun görevleri içindedir. (5174 s. K. Md. 41, 74)

Temsil

Borsanın hukukî temsilcisi yönetim kurulu başkanıdır.

Borsayı, yönetim kurulu başkanı ile en az bir yönetim kurulu üyesinin veya ge­nel sekreterin ortak imzaları bağlar.

(5174 s. K. Md. 33)

III-TÜRKİYE ODALAR VE BORSALAR BİRLİĞİ (TOBB)

Mevzuat

5174 sayılı Odalar ve Borsalar Birliği ile Odalar ve Borsalar Kanunu

Tüzel kişilik

Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği tüzel kişiliğe sahip, kamu kurumu niteliğinde meslek üst kuruluşudur. (5174 s. K. Md. 54)

Borsa organları

Türkiye Odalar ve Borsalar Birliğinin dört organı bulunmaktadır. Bunlardan ikisi;

-Genel Kurul,

-Yönetim Kuruludur. (5174 s. K. Md. 60)

Genel Kurul

Genel Kurul, oda ve borsa meclislerinin kendi üyeleri arasından dört yıl için seçecek­leri delegelerden oluşur. (5174 s. K. Md. 61)

Birlik Başkanını ve Yönetim Kurulu üyeleri ile yedeklerini seçmek genel kurulun gö­revleri içindedir. (5174 s. K. Md. 62)

Birlik yönetim kurulu

Birlik yönetim kurulu, dört yıl için seçilir.

Genel Kurul tarafından delegeler arasından seçilen Birlik Başkanı, aynı zamanda Yö­netim Kurulu Başkanıdır.

(5174 s. K. Md. 65)

-Genel sekreteri atamak Birlik yönetim kurulunun görevleri içindedir. (5174 s. K. Md. 75)

Temsil

Birliğin hukukî temsilcisi Birlik Başkanıdır.

Birlik adına düzenlenen taahhütname, sözleşme, vekâletname gibi Birliği hukuken bağlayan hukukî işlemleri imzalamaya;

-Kendilerine genel kurul veya yönetim kurulu tarafından verilen limitler dahilinde Birlik Başkanı veya Genel Sekreter münferiden,

-Limitleri aşan işlemlerde ise Birlik Başkanı ile Genel Sekreter müştereken

Yetkilidirler.

Ayrıca bu işlemleri, yönetim kurulu tarafından yetkilendirilen bir üye ve genel sekreter müşterek imzaları ile yapmaya yetkilidirler.

(5174 s. K. Md. 55)

TÜRKİYE RADYO-TELEVİZYON KURUMU (TRT)

Mevzuat

4 sayılı Bakanlıklara Bağlı, İlgili, İlişkili Kurum ve Kuruluşlar ile Diğer Kurum ve Kuru­luşların Teşkilatı        Hakkında Cumhurbaşkanlığı        Kararnamesi. (532-548’inci

maddeleri arasında yer verilmiştir.)

Tüzel kişilik

Türkiye Radyo-Televizyon Kurumu, tarafsız, kamu tüzel kişiliğine sahip bir kuru­luştur. (4 s. CBK md. 533)

Organları

- Yönetim Kurulu,

- Genel Müdürlük. (4 s. CBK md. 535)

Yönetim Kurulu

Yönetim Kurulu, Genel Müdür dâhil 9 üyeden oluşur.

Yönetim Kurulu Başkanı Cumhurbaşkanı tarafından atanır. (4 s. CBK md. 536)

Kuruma ait taşınmazların satımı ile Kurum tarafından taşınmaz edinilmesi ve taşın­mazların bağışlarının kabulü hususlarını karara bağlamak Yönetim Kurulunun görevi içinde­dir. (4 s. CBK md. 537)

Genel Müdür

Türkiye Radyo - Televizyon Kurumunu yöneten ve birimlerin bütçelerinin harcama yetkilisi olan Genel Müdür, 3 numaralı Üst Kademe Kamu Yöneticileri ile Kamu Kurum ve Kuruluşlarında Atama Usullerine Dair Cumhurbaşkanlığı Kararnamesinin 2’nci maddesi ge­reğince Cumhurbaşkanı kararıyla atanır. (I sayılı cetvel) (4 s. CBK md. 538)

Temsil

Türkiye Radyo - Televizyon Kurumu, Genel Müdür tarafından temsil olunur. (4 s. CBK md. 538)

Yetki devri:

Bağlı, ilgili, ilişkili ve diğer kurum ve kuruluşların her kademedeki yöneticileri sınırlarını açıkça belirtmek ve yazılı olmak kaydıyla, yetkilerinden bir kısmını alt kademelere devredebi­lir. Yetki devri, uygun araçlarla ilgililere duyurulur. (4 s. CBK Ortak hükümler md. 794)

TÜRKİYE SAĞLIK ENSTİTÜLERİ BAŞKANLIĞI (TÜSEB)

Mevzuat

4 sayılı Bakanlıklara Bağlı, İlgili, İlişkili Kurum ve Kuruluşlar ile Diğer Kurum ve Kuru­luşların Teşkilatı Hakkında Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi. (663-678’inci maddeleri arasında yer verilmiştir.)

Tüzel kişilik

Türkiye Sağlık Enstitüleri Başkanlığı, Sağlık Bakanlığı ile ilgili, özel bütçeli ve kamu tüzel kişiliğine sahip bir kuruluştur. (4 s. CBK md. 665)

Organları

-Yönetim Kurulu,

-Başkanlık. (4 s. CBK md. 667)

Başkan

Başkanlığı yönetmekle görevli olan Türkiye Sağlık Enstitüleri Başkanı, 3 numaralı Üst Kademe Kamu Yöneticileri ile Kamu Kurum ve Kuruluşlarında Atama Usullerine Dair Cum­hurbaşkanlığı Kararnamesinin 2’nci maddesi gereğince Cumhurbaşkanı kararıyla atanır. (I sayılı cetvel) (4 s. CBK md. 670)

Temsil

Türkiye Sağlık Enstitüleri, Başkan tarafından temsil olunur. (4 s. CBK md. 670)

Yetki devri:

Bağlı, ilgili, ilişkili ve diğer kurum ve kuruluşların her kademedeki yöneticileri sınırlarını açıkça belirtmek ve yazılı olmak kaydıyla, yetkilerinden bir kısmını alt kademelere devredebi­lir. Yetki devri, uygun araçlarla ilgililere duyurulur. (4 s. CBK Ortak hükümler md. 794)

TÜRKİYE SERBEST MUHASEBECİ MALİ MÜŞAVİRLER VE YEMİNLİ MALİ MÜŞAVİRLER ODALARI BİRLİĞİ

Mevzuat

3568 sayılı Serbest Muhasebeci Mali Müşavirlik ve Yeminli Mali Müşavirlik Kanunu

Tüzel kişilik

Serbest Muhasebeci Mali Müşavirler ve Yeminli Mali Müşavirlerin Odaları Birliği, tü­zelkişiliğe sahip, kamu kurumu niteliğinde meslek kuruluşudur. (3568 s. K. Md. 28)

Birliğin organları

Serbest Muhasebeci Mali Müşavirler ve Yeminli Mali Müşavirlerin Odaları Birliğinin dört organı bulunmaktadır. Bunlardan ikisi;

Genel kurul,

Yönetim kuruludur. (3568 s. K. Md. 31)

Birlik Genel Kurulu

Genel Kurul üç yılda bir toplanır. (3568 s. K. Md. 34)

Birlik Yönetim Kurulu üyelerini seçmek,

Birlik için gerekli taşınmazların satın alınması veya mevcut taşınmazların satılması hususunda Yönetim Kuruluna yetki vermek,

Genel kurulun görevleri içindedir. (3568 s. K. Md. 33)

Birlik Yönetim Kurulu

Yönetim Kurulu, Genel Kurulca kendi üyeleri arasından üç yıl için seçilir.

Yönetim Kurulu kendi üyeleri arasında gizli oyla bir başkan, bir başkan yardımcısı, bir muhasip ile oda sekreterini seçer.

(3568 s. K. Md. 35)

Birlik adına taşınır ve taşınmaz mal almak, satmak, ipotek etmek ve bunlar üzerinde her türlü ayni hak tesis etmek, kaldırmak; bu konularda Yönetim Kurulu Başkanı veya bir Yö­netim Kurulu üyesine yetki vermek Yönetim Kurulunun görevleri içindedir. (3568 s. K. Md. 36)

Temsil

Birliğin hukuki temsilcisi Yönetim Kurulu Başkanıdır. (3568 s. K. Md. 35)

Birlik adına taşınır ve taşınmaz mal alınması ve satılması konularında Yönetim Ku­rulu Başkanına veya bir Yönetim Kurulu üyesine yetki vermek Oda Yönetim Kurulunun görevi içindedir. (3568 s. K. Md. 36)

TÜRKİYE SERMAYE PİYASALARI BİRLİĞİ (TSPB)

Mevzuat

6362 sayılı Sermaye Piyasası Kanunu

Türkiye Sermaye Piyasaları Birliği Statüsü (2 Nisan 2014 tarihli ve 28960 s. R.G.)

Tüzel kişilik

Türkiye Sermaye Piyasaları Birliği, tüzel kişiliği haiz kamu kurumu niteliğinde bir mes­lek kuruluşudur. (6362 s. K. md. 74)

Organları

Türkiye Sermaye Piyasaları Birliğinin zorunlu organları, genel kurul, yönetim kurulu ve denetleme kuruludur. Birlikte ayrıca Genel Sekreterlik birimi bulunur. (6362 sayılı K. md. 75) (Ana Statü md. 10)

Genel kurul

Genel kurul Birliğin en yüksek organı olup, Birlik üyelerinden oluşur. Genel kurul her yıl Mayıs ayı içerisinde Yönetim Kurulunun daveti ile olağan olarak toplanır. (Ana Statü md. 11)

-Birlik yönetim kurulu üyelerini seçmek,

-Birlik için gerekli taşınmazların satın alınması veya mevcut taşınmazların satılması hakkında karar almak veya bu konuda yönetim kuruluna yetki vermek,

Genel kurulun görevleri içindedir. (Ana Statü md. 14)

Yönetim kurulu

Yönetim kurulu üyelerinin görev süresi iki yıldır.

Yönetim kurulu üyeleri, aralarından bir yönetim kurulu başkanı seçer.

(Ana Statü md. 15)

Yönetim kurulu, Birliğin yürütme ve karar organı olup, Birliğin görevleri arasında yer alan ve genel kurulun yetkileri dışında kalan konularda kararlar almak görev ve yetkilerine sahiptir. (Ana Statü md. 18)

Temsil

Türkiye Sermaye Piyasaları Birliğini yönetim kurulu başkanı temsil eder. Yöne­tim kurulu başkanı aynı zamanda Birliğin de başkanıdır. Başkan idari merciler ve yargı merci­leri ile üçüncü kişilere karşı Birliği temsil eder ve ilgili mevzuat, genel kurul ve yönetim kurulu kararları çerçevesinde Birliği yönetir. (Ana Statü md. 21)

TÜRKİYE SU ENSTİTÜSÜ

Mevzuat

4 sayılı Bakanlıklara Bağlı, İlgili, İlişkili Kurum ve Kuruluşlar ile Diğer Kurum ve Kuru­luşların Teşkilatı Hakkında Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi. (469 - 477’nci maddeleri arasın­da yer verilmiştir.)

Tüzel kişilik

Türkiye Su Enstitüsü, Tarım ve Orman Bakanlığına bağlı, özel bütçeli ve kamu tüzel kişiliğine sahip bir kuruluştur. (4 s. CBK md. 469)

Teşkilat yapısı

Türkiye Su Enstitüsü; Yönlendirme Komitesi, Yönetim Kurulu ve Enstitü Başkanlığın­dan oluşur. (4 s. CBK md. 471)

Başkan

Türkiye Su Enstitüsü Başkanı, 3 numaralı Üst Kademe Kamu Yöneticileri ile Kamu Kurum ve Kuruluşlarında Atama Usullerine Dair Cumhurbaşkanlığı Kararnamesinin 2’nci maddesi gereğince Cumhurbaşkanı kararıyla atanır. (I sayılı cetvel)

Temsil

Türkiye Su Enstitüsü Başkanı, Enstitünün idari birimlerinin en üst amiri olup, Enstitüyü temsil etmek görevine sahiptir. (4 s. CBK md. 474)

Yetki devri:

Bağlı, ilgili, ilişkili ve diğer kurum ve kuruluşların her kademedeki yöneticileri sınırlarını açıkça belirtmek ve yazılı olmak kaydıyla, yetkilerinden bir kısmını alt kademelere devredebi­lir. Yetki devri, uygun araçlarla ilgililere duyurulur. (4 s. CBK Ortak hükümler md. 794)

TÜRKİYE ŞEKER FABRİKALARI ANONİM ŞİRKETİ

Mevzuat

Türkiye Şeker Fabrikaları Anonim Şirketi Ana Sözleşmesi

Yönetim Kurulu

Şirket Yönetim Kurulu 7 (yedi) üyeden oluşur. Üyeler aralarından Yönetim Kurulu'na Başkan ve Başkan Vekili seçer. (Ana Söz. Md. 11)

Yönetim Kurulu üyelerinin görev süresi bir yıldır. (Ana Söz. Md. 12)

Temsil

Şirketin yönetimi ve dışarıya karşı temsili Yönetim Kuruluna aittir. Şirket tarafından verilecek bütün belgelerin ve imzalanacak sözleşmelerin geçerli olabilmesi için bunla­rın şirketin resmi unvanı altına konmuş şirketi ilzama yetkili iki kişinin imzasını taşı­ması şarttır. İmza yetkisi olanlar ve yetki dereceleri Yönetim Kurulu karan ile tespit edilir. Karar tescil ve ilan olunur. (Ana Söz. Md. 15)

TÜRKİYE YAZMA ESERLER KURUMU BAŞKANLIĞI

Mevzuat

4 sayılı Bakanlıklara Bağlı, İlgili, İlişkili Kurum ve Kuruluşlar ile Diğer Kurum ve Kuru­luşların Teşkilatı Hakkında Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi. (722 - 731’inci maddeleri ara­sında yer verilmiştir.)

Tüzel kişilik

Türkiye Yazma Eserler Kurumu Başkanlığı, Kültür ve Turizm Bakanlığına bağlı, özel bütçeli ve kamu tüzel kişiliğine sahip bir kuruluştur. (4 s. CBK md. 724)

Teşkilat yapısı

Türkiye Yazma Eserler Kurumu Başkanlığı; Başkanlık, merkez ve taşra teşkilatından meydana gelir. Merkez teşkilatı hizmet birimlerinden oluşur. (4 s. CBK md. 724)

Başkan

Türkiye Yazma Eserler Kurumu Başkanı, 3 numaralı Üst Kademe Kamu Yöneticileri ile Kamu Kurum ve Kuruluşlarında Atama Usullerine Dair Cumhurbaşkanlığı Kararnamesinin 2’nci maddesi gereğince Cumhurbaşkanı kararıyla atanır. (I sayılı cetvel)

Başkan, Başkanlığın en üst yöneticisidir. (4 s. CBK md. 724)

Temsil

Türkiye Yazma Eserler Kurumu Başkanı, Kurumu temsil etmek görevine sahiptir. (4 s. CBK md. 724)

Yetki devri:

Bağlı, ilgili, ilişkili ve diğer kurum ve kuruluşların her kademedeki yöneticileri sınırlarını açıkça belirtmek ve yazılı olmak kaydıyla, yetkilerinden bir kısmını alt kademelere devredebi­lir. Yetki devri, uygun araçlarla ilgililere duyurulur. (4 s. CBK Ortak hükümler md. 794)

ULAŞTIRMA VE ALTYAPI BAKANLIĞI

Mevzuat

Cumhurbaşkanlığı Teşkilatı Hakkında 1 numaralı Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi (Md. 474 - 502)

Teşkilatı

Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı; merkez ve taşra teşkilatından oluşur. (1 numaralı CBK md.475)

Bu bölüme ekli I sayılı cetvelde yer alan kuruluşlar Bakanlığın taşra teşkilatında yer alan kuruluşlardır. (1 numaralı CBK md.498)

Temsil

Sağlık Bakanlığını Bakan temsil eder. Bakan, Bakanlık kuruluşunun en üst amiri olup, bakanlık icraatından ve emri altındakilerin faaliyet ve işlemlerinden sorumlu, bakanlık mer­kez, taşra ve yurtdışı teşkilatı ile bağlı, ilgili ve ilişkili kuruluşların faaliyetlerini, işlemlerini ve hesaplarını denetlemekle görevli ve yetkilidir. (1 numaralı CBK md. 503)

İl ve ilçelerde temsil ile ilgili olarak (İ- İl Genel İdaresi kısmına bakınız.)

Yetki devri

Bakan ve her kademedeki Bakanlık yöneticileri sınırlarını açıkça belirtmek ve yazı­lı olmak kaydıyla, yetkilerinden bir kısmını alt kademelere devredebilir. Yetki devri, uygun araçlarla ilgililere duyurulur. (1 numaralı CBK md. 506)

ÜNİVERSİTELER

Mevzuat

2547 sayılı Yüksek Öğretim Kanunu

Açıklama

2547 sayılı Kanun; yükseköğretim üst kuruluşlarını, bütün yükseköğretim kurumla- rını, bağlı birimlerini ve bunlarla ilgili faaliyet ve esasları kapsar. Millî Savunma Bakanlığı ve İçişleri Bakanlığına bağlı yükseköğretim kurumlarıyla ilgili özel kanun hükümleri saklıdır. (2547 s. K. Md. 2)

Yükseköğretim Kurumlan: Üniversite ile yüksek teknoloji enstitüleri ve bunların bün­yesinde yer alan fakülteler, enstitüler, yüksekokullar, konservatuvarlar, araştırma ve uygula­ma merkezleri ile bir üniversite veya yüksek teknoloji enstitüsüne bağlı meslek yüksekokulları ile bir üniversite veya yüksek teknoloji enstitüsüne bağlı olmaksızın ve kazanç amacına yö­nelik olmamak şartı ile vakıflar tarafından kurulan meslek yüksekokullarıdır. (2547 s. K. Md. 3/c)

Yükseköğretim Kurulu: Tüm yüksek öğretimi düzenleyen ve yükseköğretim kurumla- rının faaliyetlerine yön veren bu kanunla kendisine verilen görev ve yetkiler çerçevesinde özerkliğe ve kamu tüzel kişiliğine sahip, bir kuruluştur.

Üniversite: Yüksek düzeyde eğitim - öğretim, bilimsel araştırma, yayın ve danışman­lık yapan; fakülte, enstitü, yüksekokul ve benzeri kuruluş ve birimlerden oluşan bir yükseköğ­retim kurumudur. (2547 s. K. Md. 3/d)

Yüksek Teknoloji Enstitüsü: Özellikle teknoloji alanlarında yüksek düzeyde araştırma, eğitim - öğretim, üretim, yayın ve danışmanlık yapan bir yükseköğretim kurumudur. (2547 s. K. Md. 3/c)

I-YÜKSEKÖĞRETİM KURULU

Tüzel kişilik

Yükseköğretim Kurulu kamu tüzelkişiliğine sahip bulunmaktadırlar. (2547 s. K. Md. 6)

Organları

Yükseköğretim Kurulu organları; Genel Kurul, Başkan ve Yürütme Kurulu'ndan ibaret­tir. (2547 s. K. Md. 6/c)

Başkan

Başkan, Cumhurbaşkanı tarafından Kurul üyeleri arasından dört yıl süreyle seçilir.

Temsil

Yükseköğretim Kurulunu Başkan temsil eder.

(Harcama yetkilisi olan Yükseköğretim Kurulu Başkanı, bu yetkisini uygun görülen ölçüde ge­rektiğinde yardımcılara, dekanlara, enstitü ve yüksekokul müdürlerine, üst kuruluşlara bağlı birim baş- kanlarına ve üst kuruluş ve üniversite genel sekreterlerine devredilebilir. 2547 s. K. Md. 57)

II-DEVLET ÜNİVERSİTELERİ

Tüzel kişilik

Üniversiteler ve Yüksek Teknoloji Enstitüleri kamu tüzelkişiliğine sahip bulunmaktadır­lar. (2547 s. K. Md. 3/c ve 3/d)

Üniversite Organları

Üniversitelerin organları 2547 sayılı Yüksek Öğretim Kanunu’nun 13 ve devamı mad­delerinde sayılmış olup, bunlardan birisi de üniversite rektörüdür.

Rektör

Devlet üniversitelerine rektör, Cumhurbaşkanınca atanır.

Rektör yardımcıları, rektör tarafından atanır.

(2547 s. K. Md. 13)

Temsil

Rektör, üniversite veya yüksek teknoloji enstitüsü tüzel kişiliğini temsil eder. (2547 s.

K. Md. 13)

(Harcama yetkilisi olan rektör, bu yetkisini uygun görülen ölçüde gerektiğinde yardımcılara, dekanlara, enstitü ve yüksekokul müdürlerine, üst kuruluşlara bağlı birim başkanlarına ve üst kuruluş ve üniversite genel sekreterlerine devredilebilir. 2547 s. K. Md. 57)

III-VAKIF ÜNİVERSİTELERİ - MESLEK YÜKSEK OKULLARI

Kuruluş ve tüzel kişilik

Vakıflar üniversite ve meslek yüksek okulu kurabilirler. (2547 s. K. Ek Md. 2, 3)

Vakıf üniversiteleri ile meslek yüksek okulları kamu tüzel kişiliğini haizdirler. (2547 s. K. Md. 3/d, Ek Md. 2)

Mütevelli Heyeti

Vakıflarca kurulacak yükseköğretim kurumlarının, vakıf yönetim organı dışında en az yedi kişiden oluşan bir mütevelli heyeti bulunur. Mütevelli heyet üyeleri, vakıf yönetim organı tarafından dört yıl için seçilir.

Mütevelli heyet üyeleri kendi aralarından bir başkan seçer.

Vakıflarca kurulan üniversitelerde rektör ataması, mütevelli heyetinin teklifi üzerine Cumhurbaşkanınca atanır.

(2547 s. K. Md. 13, Ek Md. 5)

Temsil

Vakıf tüzelkişiliği dışında ayrı bir tüzelkişiliğe sahip olan vakıf yükseköğretim kurumu- nun tüzelkişiliğini mütevelli heyet temsil eder.

Yetki devri

Mütevelli heyet; vakıf yüksek öğretim kurumu yöneticilerine uygun gördüğü ölçüde yetkilerini devredebilir.

(2547 s. K. Ek Md. 5, 6)

VAKIFLAR

Mevzuat

4721 sayılı Türk Medeni Kanunu md. 101 ve devamı,

5737 sayılı Vakıflar Kanunu,

Vakıflar Yönetmeliği (Resmî Gazete 27.09.2008-27010),

Vakıf senetleri.

Tüzel kişilik

Vakıflar, özel hukuk tüzel kişiliğe sahip mal topluluklarıdır. (4721 s. TMK. Md. 101; 5737 s. K. Md. 4)

Vakıflar Genel Müdürlüğünce merkezî sicile kaydolunan vakıf Resmî Gazete ile ilân olunur. (4721 s. TMK. Md. 104)

Vakıf türleri

Mazbut vakıf: Bu Kanun uyarınca Genel Müdürlükçe yönetilecek ve temsil edilecek vakıflar ile mülga 743 sayılı Türk Kanunu Medenisinin yürürlük tarihinden önce kurulmuş ve 2762 sayılı Vakıflar Kanunu gereğince Vakıflar Genel Müdürlüğünce yönetilen;

Mülhak vakıf: Mülga 743 sayılı Türk Kanunu Medenisinin yürürlük tarihinden önce ku­rulmuş ve yönetimi vakfedenlerin soyundan gelenlere şart edilen,

Cemaat vakfı: Vakfiyeleri olup olmadığına bakılmaksızın 2762 sayılı Vakıflar Kanunu gereğince tüzel kişilik kazanmış, mensupları Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı olan Türkiye’deki gayrimüslim cemaatlere ait olan,

Esnaf vakfı: 2762 sayılı Vakıflar Kanunu’nun yürürlüğünden önce kurulmuş ve esnafın seçtiği yönetim kurulu tarafından yönetilen,

Yeni vakıf: Mülga 743 sayılı Türk Kanunu Medenisi ile 4721 sayılı Türk Medenî Kanu­nu hükümlerine göre kurulan,

Vakıflardır. (5737 s. K. Md. 3)

Temsil

Vakıfların yönetim ve temsil şekli 5737 sayılı Vakıflar Kanunu’nun 6’ncı maddesinde açıklanmıştır. Buna göre;

Mazbut vakıflar: Genel Müdürlük tarafından yönetilir ve temsil edilir.

Mülhak vakıflar: Anayasaya aykırılık teşkil etmeyen vakfiye şartlarına göre Meclis ta­rafından atanacak yöneticiler eliyle yönetilir ve temsil edilir. Vakıf yöneticileri kendilerine yar­dımcı tayin edebilirler. Mülhak vakıf yöneticilerinde aranacak şartlar ile yardımcılarının nitelik­leri yönetmelikle düzenlenir. Vakfiyedeki şartları taşımamaları nedeniyle kendilerine yönetici­lik verilemeyenler bu şartları elde edinceye, küçükler ile kısıtlılar fiil ehliyetlerini kazanıncaya ve boş kalan yöneticilik yenisine verilinceye kadar, vakıf işleri Genel Müdürlükçe temsilen yürütülür.

Cemaat vakıfları: Cemaat vakıflarının yöneticileri mensuplarınca kendi aralarından seçilir. Vakıf yöneticilerinin seçim usul ve esasları yönetmelikle düzenlenir.

Esnaf vakıfları: Mülhak vakıfların tabi olduğu hükümlere tabidir. Bu vakıflar, esnafın seçtiği yönetim kurulu tarafından yönetilir.

Yeni vakıflar: Yönetim organı, vakıf senedine göre oluşturulur. Mülga 743 sayılı Türk Kanunu Medenisi ile 4721 sayılı Türk Medenî Kanunu hükümlerine göre kurulan yeni vakfın yönetim ve temsili ile ilgili olarak vakıf senedine bakılarak temsilcinin buradan belirlenmesi, görevlendirilmiş organının bir karar alınıp alınmadığının araştırılması ve buna göre temsil yetkisinin belirlenmesi gerekmektedir.

Şubeler - Temsilcilikler: Organlarının bulunmasına karşın tüzel kişiliklerinin olmaması nedeniyle fiil ehliyetine de sahip değillerdir. Bu sebeple kural olarak, şubeler vakfı temsil edemezler ve onlar adına borç yüklenemezler. Ancak, şube temsilcileri şube işlemleriyle, keza temsilciler de temsilcilik işlemleriyle sınırlı kalmak kaydı ile vakıf senedinde gösterilen şekilde işlemler yapabilirler.

İktisadi işletmeler: Vakıf yönetim kurulu tarafından onaylanacak vakıf iktisadi işletme­ler ana sözleşmesinde, işletmenin çalışma konuları, işletmenin yönetim biçimi ve temsili ile ilgili hükümlere yer verildiğinden, bunların kimler tarafından ve ne şekilde temsil edildiklerinin belirlenebilmesi için ana sözleşmelerine bakılması icap etmektedir.

VAKIFLAR GENEL MÜDÜRLÜĞÜ

Mevzuat

4 sayılı Bakanlıklara Bağlı, İlgili, İlişkili Kurum ve Kuruluşlar ile Diğer Kurum ve Kuru­luşların Teşkilatı Hakkında Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi (691 - 721’inci maddeleri arasın­da yer verilmiştir.)

Tüzel kişilik

Vakıflar Genel Müdürlüğü, özel bütçeli ve kamu tüzel kişiliğini haiz bir kuruluştur. (4 s. CBK md. 692)

Teşkilatı

Vakıflar Genel Müdürlüğü, merkez ve taşra teşkilâtından oluşur. (4 s. CBK md. 692)

Temsil

Genel Müdür, Genel Müdürlüğün en üst amiri olup, Genel Müdürlüğü temsil eder. (4 s. CBK md. 702)

Yetki devri:

Bağlı, ilgili, ilişkili ve diğer kurum ve kuruluşların her kademedeki yöneticileri sınırlarını açıkça belirtmek ve yazılı olmak kaydıyla, yetkilerinden bir kısmını alt kademelere devredebi­lir. Yetki devri, uygun araçlarla ilgililere duyurulur. (4 s. CBK Ortak hükümler md. 794)

VİLAYETLER BİRLİĞİ

Mevzuat

5355 sayılı Mahalli İdare Birlikleri Kanunu

İçişleri Bakanlığınca onaylanan Vilayetler Birliği Tüzüğü

Açıklama ve tüzel kişilik

Vilayetler Birliği, 5355 sayılı Mahalli İdare Birlikleri Kanunu’nun 20’nci maddesi hü­kümlerine göre kurulan bir kuruluştur. Çalışmalarını, İçişleri Bakanlığınca onaylanan Vilayet­ler Birliği Tüzüğü hükümleri doğrultusunda yürütür.

Vilayetler Birliği kamu tüzel kişiliğinin haizdir. (5355 s. K. Md. 3; Tüzük md. 1)

Birliğin organları

Vilayetler Birliğinin organları; birlik meclisi, birlik encümeni ve birlik başkanıdır. (5355 s. K. Md. 7; Tüzük md. 6)

Birlik Meclisi

Birlik meclisi, birliğin karar organıdır. Birlik başkanı aynı zamanda birlik meclisinin de başkanıdır. (5355 s. K. Md. 8; Tüzük md. 7)

-Taşınmaz mal alımına, satımına, kiralanmasına ve takasına karar vermek,

-Şartlı bağışları kabul etmek,

-Dava konusu olan ve miktarı ikibin Türk Lirasından, onbin Türk Lirasına kadar Birlik alacaklarının sulhen halline karar vermek,

-237 sayılı Taşıt Kanunu’na uygun olarak taşıt alımına karar vermek,

-Bütçe içi işletmeler ile Türk Ticaret Kanunu’na tabi ortaklıklar kurmak veya bu ortak­lıklardan ayrılmaya karar vermek,

Vilayetler birliği Meclisinin görev ve yetkileri içindedir. (Tüzük md. 8)

Birlik Encümeni

Birlik encümeni, birlik başkanı ile meclis üyeleri arasından seçilen yedi üyeden olu­şur. Birlik başkanı encümenin de başkanıdır. (Tüzük md. 14)

İkibin Türk Lirasına kadar olan davaların sulhen halline karar vermek encümenin gö­rev ve yetkileri içindedir. (Tüzük md. 15)

Birlik Başkanı

Birlik başkanı İçişleri Bakanlığı Bakan Yardımcısı olup, birlik idaresinin başıdır. (Tüzük md. 17)

-Yetkili organların kararını almak şartıyla sözleşme yapmak

-Şartsız bağışları kabul etmek,

-Birliği temsil etmek veya vekil tayin etmek.

Birlik başkanının görev ve yetkileri içindedir. (Tüzük md. 18)

Temsil

Birlik başkanı birlik tüzel kişiliğinin temsilcisidir. (Tüzük md. 17)

Yetki devri

Yetki devri ile ilgili olarak Belediye Kanunu hükümleri uygulanır. (5355 s. K. Md. 22)

5393 sayılı Belediye Kanunu’nun 42’nci maddesinde yer alan “Belediye başkanı, gö­rev ve yetkilerinden bir kısmını uygun gördüğü takdirde, yöneticilik sıfatı bulunan belediye görevlilerine devredebilir” hükmü mahalli idare birliklerinde de uygulanır.

Harcama Yetkilisi

Birlik bütçesinin harcama yetkilisi birlik başkanıdır. Birlik başkanı bu yetkisini birlik ge­nel sekreterine veya birlik müdürüne devredebilir. (5355 s. K. Md. 14)

YURTDIŞI TÜRKLER VE AKRABA TOPLULUKLAR BAŞKANLIĞI

Mevzuat

4 sayılı Bakanlıklara Bağlı, İlgili, İlişkili Kurum ve Kuruluşlar ile Diğer Kurum ve Kuru­luşların Teşkilatı Hakkında Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi. (732 - 753’üncü maddeleri ara­sında yer verilmiştir.)

Tüzel kişilik

Yurtdışı Türkler ve Akraba Topluluklar Başkanlığı, Kültür ve Turizm Bakanlığına bağlı, özel bütçeli ve kamu tüzel kişiliğine sahip bir kuruluştur. (4 s. CBK md. 735)

Teşkilat yapısı

Yurtdışı Türkler ve Akraba Topluluklar Başkanlığı teşkilatı, 737’nci maddede sayılan birimlerden oluşur. (4 s. CBK md. 737)

Başkan

Yurtdışı Türkler ve Akraba Topluluklar Başkanlığı Başkanı, 3 numaralı Üst Kademe Kamu Yöneticileri ile Kamu Kurum ve Kuruluşlarında Atama Usullerine Dair Cumhurbaşkan­lığı Kararnamesinin 2’nci maddesi gereğince Cumhurbaşkanı kararıyla atanır. (I sayılı cetvel)

Başkan, Başkanlığın en üst amiridir. (4 s. CBK md. 736)

Temsil

Yurtdışı Türkler ve Akraba Topluluklar Başkanlığı Başkanı, en üst amir olması nede­niyle Kurumu temsil etmek görevine sahiptir. (4 s. CBK md. 736)

Yetki devri:

Bağlı, ilgili, ilişkili ve diğer kurum ve kuruluşların her kademedeki yöneticileri sınırlarını açıkça belirtmek ve yazılı olmak kaydıyla, yetkilerinden bir kısmını alt kademelere devredebi­lir. Yetki devri, uygun araçlarla ilgililere duyurulur. (4 s. CBK Ortak hükümler md. 794)

ZİRAAT ODALARI VE ZİRAAT ODALARI BİRLİĞİ

I-ZİRAAT ODALARI

Mevzuat

6964 sayılı Ziraat Odaları ve Ziraat Odaları Birliği Kanunu

Tüzel kişilik

Ziraat Odaları tüzel kişiliğe sahip kamu kurumu niteliğinde meslek kuruluşlarıdır. (6964 s. K. Md. 1)

Odaların organları

Ziraat Odaları organları: Oda Genel Kurulu, Oda Meclisi ve Oda Yönetim Kuruludur. (6964 s. K. Md. 6)

Oda Meclisi

Oda meclisi, genel kurul tarafından dört yıl için seçilir.

Kendi üyeleri arasından oda yönetim kurulunu seçmek ve gerektiğinde değiştirmek oda meclisinin görevleri içindedir. (6964 s. K. Md. 9)

Oda Yönetim Kurulu

Oda yönetim kurulu, dört yıl için seçilir.

Oda yönetim kurulu, iki yılda bir seçilmiş üyeleri arasından bir başkan, bir başkan ve­kili ve bir muhasip üye seçer.

(6964 s. K. Md. 11)

Mevzuat çerçevesinde odanın işlerini yürütmek ve kanunî görevlerini gerçekleştirmek oda yönetim kurulunun görevleri içindedir. (6964 s. K. Md. 12)

Temsil

Odayı yönetim kurulu başkanı temsil eder.

Odanın kanunî temsilcisi yönetim kurulu başkanıdır. Bununla beraber oda yönetim kurulu başkanı veya başkan vekili ile diğer bir üyenin müşterek imzaları odayı ilzam eder.

Harcama yetkilisi: Oda bütçelerinden harcama başkan veya başkan vekili ile oda ge­nel sekreterinin, genel sekreterin bulunmadığı hallerde muhasip üyenin müşterek imzası ile yapılır. Yönetim kurulu kararı ile üst sınırı belirlenecek harcama, oda genel sekreteri tarafın­dan yapılabilir.

(6964 s. K. Md. 12)

II-ZİRAAT ODALARI BİRLİĞİ

Mevzuat

6964 sayılı Ziraat Odaları ve Ziraat Odaları Birliği Kanunu

Tüzel kişilik

Ziraat Odaları Birliği kamu tüzel kişiliğini haiz meslek üst kuruluşudur. (6964 s. K. Md. 23)

Birliğin organları

Ziraat Odaları Birliğinin organları: Genel Kurul ve Yönetim Kuruludur. (6964 s. K. Md. 25)

Birlik Genel Kurulu

Birlik Genel Kurulu dört yılda bir toplanır. (6964 s. K. Md. 26)

Birlik Yönetim Kurulunun asıl ve yedek üyelerini seçmek,

Amaçlarına uygun olmak kaydıyla menkul ve gayrimenkul edinmeye, satmaya, kira­lamaya, rehin etmeye, kredi almaya ve vermeye, teknik ve sosyal yardımlarda bulunmaya, usul ve esasları yönetmelikle belirlenmiş ödüller dağıtmaya Birlik Yönetim Kuruluna yetki vermek,

Birlik Genel Kurulunun görevleri içindedir. (6964 s. K. Md. 27)

Birlik Yönetim Kurulu

Birlik Yönetim Kurulu, Birlik Genel Kurulunca dört yıl için seçilir.

Birlik Yönetim Kurulu, Genel Kurulu müteakip kendi üyeleri arasından dört yıl için bir başkan, bir başkan vekili ve bir muhasip üye seçer.

Yönetim Kurulu Başkanı aynı zamanda Birlik Genel Başkanıdır.

(6964 s. K. Md. 28)

Alınan yetki çerçevesinde taşınır ve taşınmaz mal alımı, satımı, kiralanması, yaptırıl­ması, rehin verilmesi, ipotek alınması ve verilmesi, kredi alınması ve verilmesi işlerini yürüt­mek, Birlik ve odaların işlerinin düzenle yürütülmesini teminen kararlar almak ve yürürlüğe koymak,

Odaların kooperatif ve şirket kurmalarına ve kurulu bulunan kooperatif ve şirketlere iştirak etmelerine, temsilcilik açmalarına izin vermek,

Birlik Yönetim Kurulunun görevleri içindedir.

(6964 s. K. Md. 29)

Temsil

Yönetim Kurulu Başkanı veya Başkan vekili ile Genel Sekreter veya Muhasip Üyenin müşterek imzaları Birliği ilzam eder. (6964 s. K. Md. 28)

Harcama yetkilisi: Birlik bütçesinden harcama, Başkan veya Başkan Vekili ile Genel Sekreter, Genel Sekreterin bulunmadığı hallerde Muhasip üyenin müşterek imzası ile yapılır. Yönetim Kurulunun üst sınırını belirleyeceği harcama, genel sekreter tarafından yapılır. (6964 s. K. Md. 32)

 

---