HALUK NECDET TEKİN (TNB HUKUK DANIŞMANI) - TÜM MAKALELERİ

---

 

 

 

1- Genel olarak:

 

Noterlik işlemlerine fotoğraf yapıştırılmasına ilişkin hükümlere Noterlik Kanununun 80 ve Noterlik Kanunu yönetmeliğinin 93 üncü maddelerinde yer verilmiştir. Bu maddeler hükümlerine göre;

Aşağıdaki noterlik işlemlerinde ilgilinin fotoğrafının yapıştırılması zorunludur.

a) Niteliği bakımından tapuda işlem yaptırılmasını gerektiren sözleşmeler,

b) Niteliği bakımından tapuda işlem yaptırılmasını gerektiren vekaletnameler,

c) Vasiyetname,

d) Mülkiyetin saklı tutulması kaydıyla satış,

e) Gayrimenkul satış vaadi,

f ) Vakıf senedi,

g) Evlenme mukavelesi, (mülga 743 sayılı Türk Kanunu Medenisinin 170 inci maddesinde yer alan “Evlilik Mukavelesi”, 4721 sayılı TMK’ nın ‘Dördüncü Bölümü’nde {Md. 202 vd.} “Eşler Arasındaki Mal Rejimi” başlığı altında yer aldığından, bunun Eşler Arasındaki Mal Rejimi sözleşmesi olarak anlaşılması gerekmektedir.)

h) Tanıma,

ı) Mirasın taksimi sözleşmesi,

i) Boşanma davaları için düzenlenecek vekaletnameler,

 

(Yönetmeliğin 93 üncü maddesinin (h) bendinde “Evlat edinme” sözleşmesine de yer verilmiş ise de, mülga 743 sayılı Türk Kanunu Medenisinin 256’ncı maddesinde yer  alan evlat edinme sözleşmesinin resmi senetle yapılacağına dair hükme, 4721 sayılı TMK ‘da yer verilmemiş, 315’inci maddesinde evlat edinme kararının, evlat edinenin oturma yeri; birlikte evlat edinmede eşlerden birinin oturma yeri mahkemesince verileceği belirtilmiş bulunduğundan buna ilişkin sözleşme noterliklerde yapılmamaktadır.)

 

Yukarıda sayılan işlemler dışında kalmakla beraber;

a) Diğer kanunların öngördüğü,

b) Noterin, işlemin ve ilgilinin durumuna göre gerekli bulduğu

c) Bizzat ilgilinin istemde bulunduğu,

İşlem kağıtlarına da fotoğraf yapıştırılabilir.

 

Asıllarına fotoğraf yapıştırılması zorunlu noterlik işlemlerinin, çıkartılacak örneklerine de fotoğraf yapıştırılması zorunludur.

 

 

 2- Renkli fotokopi veya tarayıcılardan çıkarılan fotoğrafların kullanılamayacağı:

 

 İçişleri Bakanlığı Emniyet Genel Müdürlüğü tarafından Adalet Bakanlığına gönderilen ve TNB Yönetim Kurulu'nun 17.06.2002 günlü toplantısında görüşülen 16.05.2002 tarih ve 107305 sayılı yazıda;

 “Adalet Bakanlığı yazısı ile Ankara Ticaret Odasının Bakanlığımıza yapmış olduğu başvurudan, özellikle ticaret odaları ve noter işlemlerinde renkli fotokopi suretiyle çoğaltılan fotoğrafların kullanımından kaynaklanan sıkıntıların olduğu anlaşılmaktadır.

 Söz konusu başvurular üzerine Emniyet Genel Müdürlüğü Kriminal Polis Laboratuarları Dairesi Başkanlığınca yapılan teknik analizler sonucunda;

 1- Scanner (tarayıcı) veya renkli fotokopi suretiyle orijinalden elde edilen kopyaların sağladığı piksel çözünürlüğün, orijinal fotoğrafların piksel çözünürlük düzeyine göre oldukça düşük seviyede kalması sebebiyle kopyalarda, orijinal fotoğraflara göre yeterli düzeyde netlik sağlanamaması nedeniyle kriminal karşılaştırmalar açısından olumsuzluk yarattığı,

 2- Scanner (tarayıcı)  ve dijital fotoğraf makinesi vasıtasıyla bilgisayar ortamına aktarılan fotoğrafların üzerinde rahatlıkla montaj yapılabildiği ve bunun sahteciliği kolaylaştırıcı bir unsur olduğu,

 3- Düşük kalitede baskı yapan fotokopilerden elde edilen fotoğrafların suya maruz kaldıklarında kağıtlarında buruşmalar ve tonerlerinde dağılmalar meydana geldiği,

 Anlaşılmıştır.

 

 Bu bağlamda; scanner (tarayıcı) veya renkli fotokopi yoluyla elde çoğaltılan fotoğraflarda kullanılan kağıdın kalitesi ve baskı kalitesinin bunların dayanıklılık ve netliklerini etkilemesi, uygulamada da kalite ayrımının yapılmasının kolay olmaması nedeniyle ilgi genelgelerin iptal edilerek, resmi belgelerde orijinal fotoğrafların kullanılması uygun görülmüştür.” denilmiştir.  

 Adalet Bakanlığı Hukuk İşleri Genel Müdürlüğü gönderdiği 29.05.2002 günlü 012281 sayılı yazıyla da İçişleri Bakanlığı Emniyet Genel Müdürlüğünün yukarıda yer verilen yazısı uyarınca işlem yapılmasını istediğinden, fotoğraf yapıştırılması gereken noterlik işlemlerinde ilgilinin özgün (orijinal) fotoğrafının kullanılması gerekmektedir. (2002/26 s. Gnl.)

 

 

 3- Fotoğrafların iş kağıdına yapıştırılmak suretiyle eklenmesi ve mühürlenmesi gerektiği:

 

Adalet Bakanlığı Hukuk İşleri Genel Müdürlüğünden gönderilen 18.8.1988 tarihli, 30662 ve 14.11.1990 tarihli, 47603 sayılı yazılarla:

“Sahteciliklerin engellenebilmesi için, tapuda işlem yapılmasını gerektiren noterlik işlemlerine ait  iş kağıtlar ile diğer işlemlere fotoğrafların sadece tel zımba ile tutturulmak suretiyle eklenmemesi, tel zımba ile tutturulmadan önce mutlaka yapıştırıcı bir madde ile yapıştırılması ve fotoğrafların üzerine de darphaneden sağlanmış madeni noterlik mührünün okunaklı bir şekilde basılması gerektiği” bildirildiğinden, bu yönde işlem yapılacaktır. (1990/78 s. Gnl.)

 

 

4- Fotoğraf yapıştırılması gereken ve gerekmeyen vekaletnameler ile tapu işlemleri için yapılacak vekaletnamelere yapıştırılacak fotoğraflar:

 

a) Fotoğraf yapıştırılması gereken ve gerekmeyen vekaletnameler:        

- Tapuda işlem yaptırılmasını gerektiren vekaletnamelerin,        

- Boşanma davaları için düzenlenecek vekaletnamelerin,        

- T.C. Merkez Bankası tarafından verilen kredi mektuplarına ilişkin vekaletnamelerin,        

-  Araç satışına yetki veren vekaletnamelerin,        asıl ve örneklerine fotoğraf yapıştırılması zorunludur.        Buna karşılık;        

- Tevkil yetkisine dayanılarak verilen vekaletnamelere fotoğraf yapıştırılması gerekmemektedir.

(Açıklamaların ayrıntıları için 2016/24 s. Genelge’nin {7.2} maddesine bakınız.)

 

 b) Tapu işlemleri için yapılacak vekaletnamelere yapıştırılacak fotoğraflarda dikkat edilecek hususlar:        - Vekaletnamelere yapıştırılacak fotoğraflarda bulunması gereken nitelikler:        

 

Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğünün başvuruları üzerine, Yönetim Kurulu’nun 20.09.2004, 16.01.2006, 05.11.2008 ve 23.02.2012 tarihli toplantılarında alınan kararlar uyarınca;

 Artan sahtecilik olaylarının önlenebilmesi için, niteliği bakımından tapuda işlem yaptırılmasını gerektiren vekaletnamelere, ilgililerin o günkü fizik görüntüsüne uygun ve teşhisinde tereddüde yer bırakmayacak şekilde, renkli ve en azından son altı ay içinde çekilmiş özgün (orijinal) fotoğraflarının yapıştırılması gerekmektedir.

 - Fotoğrafların iş kağıdına yapıştırılmak suretiyle eklenmesi ve mühürlenmesi gerekmektedir.

 - Tüzel kişilere ait tapuda işlem yaptırmaya yö­nelik düzenlenecek vekaletnamelere temsilcinin fotoğrafı yapıştırılacaktır.

 - Vekalette bulunan fotoğrafın temin edilememesi ya da örneği çıkarılacak vekaletnamedeki fotoğrafın teşhise imkan vermemesi halinde yeni fotoğrafla örnek çıkarılması mümkün bulunmaktadır.        

(Açıklamaların ayrıntıları için 2016/24 s. Genelge’nin {9.6} maddesine bakınız.)

 

5- Örneği çıkarılacak nüfus cüzdanındaki fotoğrafın eski olması ve aynı fotoğrafın bulunmaması halinde örneğe yeni fotoğraf yapıştırılabileceği:

 

Nüfus cüzdanı örneği çıkartırken, cüzdandaki fotoğrafın çok eski  olması veya aynı fotoğrafın bulunmaması halinde, çıkartılacak örneğe başka bir  fotoğraf yapıştırılmasının mümkün olup olamayacağına ilişkin noterliklerde tereddütler yaşanması üzerine konu TNB Yönetim Kurulu’nda görüşülmüş ve Adalet Bakanlığından görüş istenmiştir.

 
Adı geçen Bakanlıktan gönderilen 4.11.1988 tarih ve 39834 sayılı yazıda;

“Bilindiği gibi nüfus hüviyet cüzdanı aslı tek olup, nüfus idaresince verilmektedir. İlgilisine ait olduğu sabit olmak kaydı ile noterin çıkardığı nüfus hüviyet suretini fotoğraflı olarak tasdik etmesinde bir sakınca yoktur.

 Bu fotoğrafın o kişiye ait olması yeterlidir. Mutlaka nüfus hüviyet cüzdanı aslındaki fotoğrafın bir eşi olması gerekmez. Kaldı ki fotoğrafların en son çekilmiş olanları resmi işlemler açısından ve tanınma yönünden daha sağlıklıdır. Noterce onanacak örneğin üzerinde (örnektir) veya benzeri ibare bulunacağı cihetle bu suretin asıl nüsha olarak telakkisi mümkün değildir.

 Diğer yandan bu tür suretin (fotoğraflı kimlik belgesi) niteliğinde- sayılması ve asıl kimlik gibi kullanılması da söz konusu olamaz. Zira geçerli kimlik belgelerinin hangileri olduğu ilgililerce bilinmektedir.

 Bu itibarla noterin nüfus hüviyet cüzdanı suretlerini fotoğraflı olarak onaylamasında yasal bir sakınca bulunmadığı düşünülmüştür” denildiğinden, nüfus cüzdanındaki fotoğrafın çok eski  olması veya aynı fotoğrafın bulunmaması halinde, çıkartılacak örneğe başka bir  fotoğraf yapıştırılması mümkün bulunmaktadır. (1988/76 s. Gnl.)

 

6- Hukuki işlem yapma ehliyeti (akli meleke) raporlarının fotoğraflı olması gerekmediği:

 

 Noterliklere ibraz edilen hukuki işlem yapma ehliyeti (akli meleke) raporlarının, sadece ıslak imzayı içermesi yeterli olup, mühür, fotoğraf ve başhekim onayı aranmadan, şüpheli durumlarda teyit alınmasının mümkün olduğu da dikkate alınarak, işlemlerde kullanılması mümkün bulunmaktadır.

(Açıklamanın ayrıntıları için 2016/4 s. Genelge’nin {2.} maddesine bakınız.)

 

 

 7- Noterlik dairelerinde fotoğraf çekmek amacıyla kabin bulundurulamayacağı:

 

 24.04.2015 tarihli ve Hukuki Danışmanlık – 6290 (44) sayılı Genel Yazı ile yapılan duyuruda:

 “Birliğimize yapılan başvurulardan, bazı noterlik dairelerinde iş sahiplerinin fotoğraflarının çekilmesi için fotoğraf kabinleri kurulduğu öğrenilmekle, Yönetim Kurulunun 20.04.2015 tarihli toplantısında konunun görüşülmesi sonunda:

 Fotoğraf yapıştırılması gereken işlemler için iş sahiplerinin fotoğraflarının çekilmesi amacıyla noterlik dairelerine fotoğraf kabinleri kurulmasının, Noterlik Kanununun 50’nci maddesi kapsamında rekabete yol açacağına ve bu nedenle de uygun olmadığına karar verilmiştir.” denildiğinden, noterlik dairelerinde fotoğraf çekilmesi ve bu amaçla daireye kabin konulması mümkün bulunmamaktadır.

 

HALUK NECDET TEKİN

TNB Eğitim, Sağlık,

Sosyal Güvenlik ve Yardımlaşma Vakfı

Hukuk Danışmanı

---