HALUK NECDET TEKİN (T.N.B BAŞKAN DANIŞMANI) - TÜM MAKALELERİ

---

 

1- Genel olarak:

 

6098 sayılı TBK 41 inci maddesinde; “Başkası adına ve hesabına temsil kamu hukukundan doğmuşsa, temsil yetkisinin içeriği ve derecesi bu konudaki yasal hükümlere; temsil hukuksal bir işlemden doğmuşsa, temsil yetkisinin içeriği ve derecesi o hukuksal işleme göre belirlenir.”

Noterlik Kanununun 79. maddesi maddesinde; “Vekil, veli, vasi, kayyım, mümessil ve mirasçı sıfatiyle veya şirket ve dernek gibi tüzel kişiler adlarına noterlik işlemi yaptırmak istiyenler, sıfat ve yetkilerini ve işlemi yapmıya izinli olduklarını bildirir belge göstermekle yükümlüdürler.

Belgenin gösterildiği iş kağıdına yazılmakla beraber, işlemle ilgili kısımlarını ve nereden hangi tarih ve numara ile verilmiş olduğunu gösteren, birer örneği harçsız ve vergisiz olarak gerek ilgilisine verilecek ve gerekse dairede saklanacak asıl ve örneklerine bağlanır.”

Noterlik Kanunu Yönetmeliğinin “Başkaları adına işlem yaptıracaklardan aranacak belgeler” başlıklı 92 nci maddesinde de; “Başkaları adına işlem yaptıracaklardan Noterlik Kanununun 79. maddesinde yazılan belgelerin aranması işlemle ilgili kısımlarının örneklerinin işlem kağıdına eklenmesi zorunludur. Vekil ve mümessilin temsil ettikleri kişiler birden çok iseler, temsil ettikleri bütün kişilerin ad ve soyadlarının işleme teker teker yazılması ve ibraz olunan belge veya belgelerin bu kişileri tamamen kapsaması şarttır.

Yetki izni gösteren belgeler:

a) Vekil için, vekaletname düzenlemeye yetkili makam veya noterlerce onanmış vekaletname,

b) Veli için, kendisi veya velayeti altında bulunan küçüğün nüfus hüviyet cüzdanları,

c) Vasi ve kayyım için, mahkeme kararı ve nüfus cüzdanları,

d) Mirasçı için veraset belgesi ve nüfus hüviyet cüzdanları,

e) Mümessiller için, temsil veya izin kağıdı,

f) Köy hükmi şahsiyetini temsil yetkisine haiz muhtarlar için yetkili idare makamların usulüne göre verecekleri yetki belgeleridir.”

Hükümlerine yer verilmiş bulunduğundan, ana kural olarak noterlik işlemlerinde başkaları adına işlem yaptıracaklardan maddelerde belirtilen belgelerin aranması ve belirtilen usule göre işlem yapılması gerekmektedir.

 

2- Noterlik Kanunu 79 uncu madde hükümlerinin ne şekilde uygulanacağı:

 

1512 sayılı Noterlik Kanununun 79. maddesinin uygulanması konusunda noterlikler arasında farklılıklar bulunduğunun anlaşılması üzerine, TNB tarafından Adalet Ba­kanlığı Hukuk İşleri Genel Müdürlüğüne başvurularak; "79 uncu maddenin 2 nci fıkrasının lafzi şekilde yorumlanarak, mutlaka işlem kağıdının ilgili kı­sımlarının bir örneğinin ayrı bir kağıda çıkartılıp, yeni işleme eklenmesi mi ge­rektiği, yoksa aynı işlem kağıdının altına, yanına veya arkasına bu bilgilerin çıkarılmasının kanunun ruhu ile uygunluk sağlayıp sağlamayacağı konusunda tereddütler bulunduğu belirtilerek, dayanakların işlem kağıtlarına bağlanma veya geçirilmesi konusunda" görüş istenmiştir.

Adı geçen Genel Müdürlükçe gönderilen 9.5.1990 tarih ve 21641 sayılı yazıda:

"79 uncu maddenin 1 inci fıkrası, ‘vekil, veli, vasi, kayyım, mümessil ve mirasçı sıfatıyla veya şirket ve dernek gibi tüzel kişiler adlarına noterlik işlemi yaptırmak isteyenler, sıfat ve yetkilerini ve işlemi yapmaya izinli olduklarını bildirir belge göstermekle yükümlüdürler’ hükmünü taşımaktadır.

Demek ki belge, işlem kağıdından başka olup, bir vekaletname bir mahkeme kararı yahut da temsile yetki veren başka bir yazı olabilecektir.

Maddenin 2 nci fıkrasında da, ‘belgenin gösterildiği iş kağıdına yazılmakla be­raber, işlemle ilgili kısımlarını ve nereden hangi tarih ve numara ile verilmiş ol­duğunu gösteren birer örneği harçsız ve vergisiz olarak gerek ilgilisine verilecek ve gerekse dairede saklanacak asıl ve örneklerine bağlanır’ denilmektedir.

Bu fıkra hükmüne göre:

1- Noter işlem kağıdına, belge gösterildiğini yazacaktır. Ancak sadece belge gösterdi demeyip, belgeyi düzenleyen merci, belge tarih ve sayısını da işlem kağıdına işleyecektir.

2- Ayrıca söz konusu belgeden harçsız örnekler çıkartıp işlem kağıtlarının her bir nüshasına birer adet ekleyecektir. Bu itibarla noterin ibraz edilen belgeyi sadece işlem kağıdına yazmakla ye­tinmeyip, bundan başka söz konusu belgeden çıkarılacak örneklerden birer ade­dini işlemin asıl ve örnek nüshalarına eklemesi gerekeceği ve bu iki hususun 1512 sayılı Kanunun 79 uncu maddesinin 2  nci fıkrasında ayrı ayrı düzenlenmiş bulunduğu anlaşılmaktadır." denildiğinden, buna göre işlem yapılması gerekmektedir. 1994/2 s. Gnl.)

 

3- Zorunluluk nedeniyle işlemlere eklenecek dayanak belgeler dışında, güvenlik amacıyla noter tarafından işlemin dairedeki nüshasına eklenecek belgelerden herhangi bir ücret alınmayacağı:

 

TNB’ nin başvurusu üzerine, Adalet Bakanlığı Hukuk İşleri Genel Müdürlüğünden gönderilen 13.9.1990 tarih ve 39292 sayılı yazıda:

“1512 sayılı Noterlik Kanununun 79. maddesindeki anlamda müstenit sayılmayan, ilgiliye; ait nüfus kağıdı örneği, işleme konu gayrimen­kulün tapu kaydı veya aracın ruhsatnamesinin örneklerinin işlem kağıdına eklenmesi gerekip gerekmeyeceği, keza noterin sırf  kendisini sorumluluktan kurtarmak için bu gibi örneklerini yalnızca daire nüshasına ek­lemesi halinde bunlardan değerli kağıt ve yazı ücreti alıp almayacağı hu­suslarındaki yazınızla Bakanlığımız görüşü sorulmaktadır,

Yasada yazılı zorunluluk dışında, noterin ileride sorumluluktan kur­tulmak amacıyla bazı evrak örneklerini işlem kağıdının dairedeki nüs­hasına eklemesi halinde, bu eklerden dolayı iş sahibinden yazı ücreti ve değerli kağıt bedeli alamayacağı düşünülmüştür.” denilmektedir. (1990/68 s. Genelge).

 

4- Dayanak belgelerin fotokopilerinin iş kağıdının arka yüzüne çekilebileceği:

 

Yönetim Kurulu'nun 21.3.2003 günlü toplantısında;

“Noterliklerde yapılan işlemlerde müstenit sayılan belgelerin fotokopilerinin, asıl işlem kağıtlarının arka yüzüne de çekilebileceğine, ancak bu belgelerin fotokopilerinin ayrı bir kağıda çekilmesi halinde ise değerlendirmeye tabi tutulması gerektiğine” karar verildiğinden, buna göre de işlem yapılabilecektir. (2003/13 s. Genelge)

 

5- İş takipleri için verilen vekaletnameler hariç,  tapuda işlem yapılmasını gerektiren tüm noterlik işlemleri ile bazı vekaletnamelere eklenmesi gereken dayanak belgeler:

 

a) İş takipleri için verilen vekaletnameler hariç,  tapuda işlem yapılmasını gerektiren tüm noterlik işlemlerine kimlik örneklerinin ekleneceği:

TNB Yönetim Kurulunun 10.04.2012 tarihli toplantısında:

Tapu müdürlüklerinde işlem yapılmasını gerektirecek tüm vekaletnamelere  kimlik ekleme işleminin sadece vekaletnamelerle sınırlı tutulmamasına, iş takibi amacıyla verilen vekaletnameler hariç tapuda işlem yapılmasını gerektiren tüm noterlik işlemlerinde uygulanmasına, buna göre de; gideri iş sahiplerinden alınmak suretiyle ilgililerce ibraz edilen kimliklerin (nüfus cüzdanı, pasaport, avukatlık kimliği), çıkartılacak örneklerinin 1512 sayılı Noterlik Kanununun 88. maddesinin birinci cümlesi gereğince dayanak olarak kabulü ile Noterlik Kanununun 79. maddesi hükümleri doğrultusunda harçsız ve vergisiz olarak iş takibi amacıyla verilen vekaletnameler hariç tapuda işlem yapılmasını gerektiren tüm noterlik işlemlerinin nüsha ve örneklerine eklenmesine karar verilmiştir.  

 

b) Ticaret şirketlerinin taşınmazlarla ilgili olarak tapuda yapacakları işlemler için verecekleri vekaletnamelerde esas alınacak dayanak belge:

 

c) Tapu işlemleri için tevkil yetkisine istinaden düzenlenen vekaletnamelere dayanak vekaletnamenin eklenmesi gerektiği:

 

ç) Araç alımına yetki veren vekaletnamelere vekalet verenin (alıcının) kimlik örneğinin ekleneceği:

Noterliklerde düzenlenen araç alımına ilişkin vekaletnamelerle ilgili hususlar Yönetim Kurulunun 14.08.1997 günlü toplantısında görüşülmüş ve araç alımı konusunda verilen vekaletnamelere, vekalet verenin (alıcının) kimlik örneğinin eklenmesine karar verilmiş bulunduğundan bu yönde işlem yapılması gerekmektedir. (1997/44 s. Gnl.)

 

d) Araç satımına yetki veren vekaletnamelere vekalet verenin (satıcının) kimlik örneğinin ekleneceği:

  Adalet Bakanlığından alınan görüş doğrultusunda:

Araç satımına yetki veren vekaletnamelerin yapılması sırasında, ibraz edilen kimliğin dikkatlice incelenmesini takiben, bu kimliğin gerçek olduğundan emin olunması halinde işlem kağıdına yazılacak ve ayrıca gideri iş sahibinden alınmak üzere çıkartılacak fotokopisi de 1512 sayılı Noterlik Kanununun 88. maddesi gereğince dayanak olarak kabulü ile harçsız ve vergisiz olarak işlemin tüm nüsha ve örneklerine eklenecektir. (2016/24 s. Gnl.)

 

e) Bankalardan para çekmeye yetki veren vekaletnamelere vekalet verenin kimlik örneğinin ekleneceği:

Adalet Bakanlığından alınan görüş doğrultusunda:

Bankalardan para çekmeye yetki veren vekaletnamelerin yapılması sırasında, ibraz edilen kimliğin dikkatlice incelenmesini takiben, bu kimliğin gerçek olduğundan emin olunması halinde işlem kağıdına yazılacak ve ayrıca gideri iş sahibinden alınmak üzere çıkartılacak fotokopisi de 1512 sayılı Noterlik Kanununun 88/1’inci maddesi gereğince dayanak olarak kabulü ile harçsız ve vergisiz olarak işlemin tüm nüsha ve örneklerine eklenecektir. (2016/24 s. Gnl.)

 

6- Ticaret şirketleri, kooperatifler ile bazı kurum ve kuruluşların işlemlerinde temsille ilgili olarak eklenecek dayanak belgeler:

 

Konuya ayrıntılı şekilde Birleştirilmiş 16 sayılı genelge’de yer verilmiş bulunduğundan, bu Genelge’ye bakınız.

 

7- Banka hesap özetlerine eklenmesi gereken dayanak belgeler:

 

Banka hesap özetleriyle ilgili olarak, 1983/13 ve 2000/65 sayılı Genelge’ler hükümlerine göre işlem yapılacaktır. Buna göre;

1- İşbu tebliğlerin ihtarname veya ihbarname tebliğ niteliğinde olması gerekmektedir. Bu nedenle ihtarname ve ihbarname tebliğ işlemlerine ilişkin Adalet Bakanlığı Hukuk İşleri Genel Müdürlüğünün görüşlerini içeren 28.4.1983 tarih ve 2307/13 sayılı genelgenin de gözden uzak tutulmaması gerekecektir.

2- Bankalarca ilgilisine tebliğ için getirilecek her hesap özetinin (ekstrenin) üzerine, bunun ilgiliye tebliğinin istendiğine dair bir yazı eklenmelidir.

3- Bu yazının banka yetkilisi veya yetkililerince imzalanması, imza sahiplerinin yetkili olduklarına ilişkin bir belgenin aranılması (aşağıda 8. madde açıklamasına bk.) ve bu belgenin işlem kağıdına müstenidat (dayanak) olarak yazılması gerekli görülmüştür.

4- Tebliğ işlemi için Noterin “.... işbu hesap özetinin (ekstrenin) hesap sahibine istek üzerine ve PTT marifetiyle tebliği tensip kılındı.” mealinde bir tensip yazısı yazılarak işlemin tamamlanması uygun bulunmuştur.

5- Anılan hesap özeti, bankanın tebliğ isteyen yazılarından karşılaştırma ücreti, müstenidat şerhi ile tensip yazısından ise yazı ücreti, bunların dışında muhatap adedine göre harç, değerli kağıt bedeli ve tebliğ ücreti alınması gerekmektedir.

6- Her hesap özeti (ekstre) işleminin ihtiva edeceği satır ve sayfa adedinin farklılığı ve eklenecek müstenidata göre alınacak giderin farklı olabileceği tabiidir.

 

8- Banka temsilcilerinin noterlik işlemlerine eklenecek temsil belgeleri:

 

Banka yetkililerinin noterliklerde yaptıracakları işlemler sıra­sında yetkili olduklarını ne şekilde belgelendireceklerine ilişkin sorumuza, Türkiye Bankalar Birliği Genel Sekreterliği tarafından gönderilen 16.9.1991 tarih ve 19438 sayılı yazıda:

“Hukuk Müşavirleri Kurulumuz, banka yetkililerinin noterler nezdinde yapacakları işlemlerde esas olarak noterden tasdikli imza sirküleri veya ticaret sicili memurluğundan düzenlenmiş yetki belgesi ibraz etmelerinin yeterli olacağı görüşüne varmıştır.” denilmesi nedeniyle banka yetkililerinin bu belgeleri ibraz etmeleri yeterli bulunmaktadır.

 

TNB Yönetim Kurulu'nun 24.07.1998 günlü toplantısında alınan karar uyarınca, banka temsilcilerinin mevzuata uygun olmayan bankaya ait imza sirküler kitapçığının ilgili sayfalarını veya şahıslara ait imza beyannamelerini ibraz ederek, banka adına işlem yaptırmaları mümkün bulunmamaktadır. (2017/1 s. Genelge, 2007/43 Genel. Yazı)

 

9- Bir dilden bir dile çevirme işlemlerinde, ilgilisinin istemi halinde, çevrilen asıl belgenin fotokopisi veya örneğinin çeviri evrakına eklenebileceği:

 

Noterlikler tarafından yapılan çeviri işlemlerinde, çevrilen asıl belgenin çı­kartılacak örnek fotokopisinin müstenidat olarak çeviri işleminin dairede saklanan veya ilgilisine verilen nüshalarına eklenmesi gerekip gerekmediği hususunda Adalet Bakanlığınca gönderilen 11 Ocak 1985 gün ve 752 sayılı yazıda;

“Bakanlığımızca yayımlanan 11.3.1981 gün ve 124-5-5851 sayılı genel­gede belirtildiği üzere, 1512 sayılı Noterlik Kanununun 99. maddesi ve Noterlik Kanunu Yönetmeliğinin 95/c. maddesinde noterlerden örneğinin çıkartılması istenilen ka­ğıdın yabancı dilde yazılmış olması halinde, önce tercümesinin yapılıp, daha sonra örneğinin çıkartılacağı ve her örneğe tercümesinin ekleneceği öngörülmüştür.

Anılan yasanın çevirme işlemleri ile ilgili Noterlik Kanununun 103. maddesi ile Noterlik Kanunu Yönetmeliğinin 96 maddesinde, çevrilen asıl belgenin fotokopi veya örneğinin de çeviriye eklenmesi gerektiğini belirleyen veya bu yolda yorumlamayı mümkün kılan bir hüküm bulunmamaktadır.

Diğer taraftan çevirme işlemlerinde, çevirisi yapılan asıl belgenin uygun bir yerine noterliğinin kaşesi ile işlemin tarih ve numarası kayde­dilip noter tarafından imza ve mühürle tasdik edilmek suretiyle, çevirinin yanlış veya sahte olduğu yolundaki iddiaların, şerhli asıl belge ibraz edil­diğinde incelenmesi mümkün kılınacaktır. Esasen çevirisi yapılan belge­nin aslı da yetkili makamlara ilgililerce ibraz edileceğinden bu safhada da çevirinin sağlıklı olup olmadığının denetimi mümkün bulunmaktadır. Hal böyle iken, asıl belgenin örneğinin müstenidat olarak eklenmemesi önemli bir sakınca teşkil etmeyecektir.

Bu bakımdan, çeviri işlemlerinde çevrilen asıl belgenin çıkartılacak fotokopisinin müstenidat olarak çeviri evrakına eklenmesi yolundaki öne­rinize katılmak mümkün görülmemiştir.

Ancak, yasal zorunluluk bulunmamakla beraber, iş sahiplerinin mağ­duriyetinin önlenmesi yönünden, ilgilisinin talebi halinde, çevrilen asıl belgenin fotokopisi veya örneğinin de çeviri evrakına eklenmesinin müm­kün bulunduğu ve yasal bir sakınca teşkil etmeyeceği düşünülmektedir.” denilmiştir. (1981/23, 1985/9 sayılı Genelge’ler)

 

10- Faks yoluyla gönderilen ve onay taşımayan belgelerin noterlik işlemlerinde ne şekilde dayanak olarak kullanılabileceği:

 

Faks yoluyla gönderilen ve onay taşımayan belgelerin noterlik işlemlerinde ne şekilde dayanak olarak kabul edileceği, TNB Yönetim Kurulu’nun 30.05.2013 ve 19.08.2013 tarihli toplantılarında görüşülmüştür.

 

İletişim araçlarının günümüzde çoğalmış olması ile bunların hukuki, ticari ve ekonomik hayata girmesini göz önünde bulunduran kanun koyucu, mülga 818 sayılı Borçlar Kanununun 13’üncü maddesinin karşılığı olan 6098 sayılı Türk Borçlar Kanununun 14’üncü maddesinin ikinci fıkrasında yer alan “yazılı şekil yerine geçecek” metinlerin kapsamı genişletmiştir. 818 sayılı Kanunun 13’üncü maddesinde bunlar, “imzalı bir mektup ve asılları borç altına girenlerce imzalanmış telgraf” olarak sayılmış iken, 6098 sayılı Türk Borçlar Kanununun 14’üncü maddesinde “teyit edilmiş olmaları kaydıyla faks veya buna benzer iletişim araçları ya da güvenli elektronik imza ile gönderilip saklanabilen metinlerin” de yazılı  şekil yerine geçeceği hükmü getirilmiştir.

6098 sayılı Türk Borçlar Kanununun 14’üncü maddesiyle, yazılı şekilde yapılması öngörülen borç altına girenlerin imzalarının bulunduğu sözleşmelerin, teyit edilmiş olmaları kaydıyla faks veya buna benzer iletişim araçları ya da güvenli elektronik imza ile gönderilmesi halinde yazılı metin olarak kabul edileceği hükmü getirilmiş ve dolayısıyla belirtilen şekillerde temin edilmiş bir metin hukuki sonuç doğurmaya elverişli bir belge niteliğinde kabul  edilmiştir.

 

Noterlik Kanununun 79. maddesinde dayanak belgeye yer verilmiş, bunun şekli ile ilgili bir açıklamada bulunulmamıştır. Noterliklerde dayanak olarak alınan belgenin, noterliklerde veya noterlikler dışındaki yetkili mercilerce usulünce tanzim edilmiş bir belge olması zorunludur.

İletişim araçlarının sağladığı olanaklardan yararlanmanın ve bunların noterlik işlemlerine de yansıtılmasının, hem iş sahiplerine kolaylık sağlayacağını, hem de noterliklerin daha hızlı çalışmasına imkan vereceğini ve 1989/58 sayılı genelgenin fiili olarak uygulama alanının daraldığını dikkate alan Yönetim Kurulumuz;

Noterliklere ibraz edilen bir dayanak belgenin aslının veya noterliklerde onaylanmış örneğinin ibraz edilemediği acele hallerde:

1) Belge noterlikler dışında bir mercide düzenlenmiş ise;

Düzenleyen merci tarafından kayıtlı elektronik posta yoluyla belge örneğinin işlemi yapan noterliğe gönderilmesi,

2) Belge noterliklerde düzenlenmiş ise;        

a) Belgeyi düzenleyen noterliğin belge örneğini faks yolu ile göndermesi ve buna ilişkin olarak teyit verilmesi, bu teyidin her iki noterlikte de yazılı kayıt altına alınması veya elektronik ortamda gönderilmesi,

b) Belge örneğinin, belgeyi düzenleyen noterlikçe kayıtlı elektronik posta yoluyla işlemi yapan noterliğe gönderilmesi,

durumlarında yukarıda belirtildiği şekilde faksla veya kayıtlı elektronik posta yoluyla gönderilen belgelere dayanılarak noterliklerde işlem yapılabileceğine,

Bunlar dışında ibraz edilen faksla veya kayıtlı elektronik posta yoluyla gönderilmiş belgelerin ise noterliklerde dayanak olarak alınmaması gerektiğine,

3) Faks yoluyla gönderilen ve onay taşımayan belgelerin asıllarının veya noterlikçe onaylı örneklerinin, anında ulaşım imkansızlığı, zaman darlığı gibi nedenlerle hemen ibrazının mümkün olmaması ve işlemin hemen yapılmamasının iş sahiplerinin mağduriyetine yol açacağının anlaşılması halinde yukarıda açıklanan şekilde faksla veya kayıtlı elektronik posta yoluyla gönderilen belgelere dayanılarak noterliklerde işlem yapabilme imkanı getirildiğinden, bunun dışında  ve genelleme yapılmak suretiyle her türlü işlemde bu belgelere dayanılarak işlem yapılmasının mümkün bulunmadığına,

Ayrıca, noterlik işlemlerini yapma yetki ve sorumluluğunun noterin kendisine ait bulunması nedeniyle, her işlemin özelliğine göre yukarıda yapılan açıklamalar doğrultusunda işlem yapılıp yapılmayacağının takdirinin de bizzat notere ait bulunduğunun dikkate alınması gerektiğine,

karar vermiştir. (201/57 ve 82 s. Gnl. Yz.)

 

11- Yabancı bir ülke noterliğinde yapılmış bir vekaletname veya sair bir belgeye dayanılarak işlem yapılması halinde, o ülke noterliğine ait belgenin bir fotokopisinin veya aslına uygun olarak çıkarılmış bir örneğinin işleme ekleneceği:

 

Bazı tapu dairelerinden Birliğimize yapılan başvurularla, yabancı bir  ülke noterliğinin düzenlediği vekaletnameye göre yapılan noterlik işlemlerinde yalnızca işlemin yapıldığı makam ile belgenin tarih ve sayısının belirtildiğinin, işlemin bir örneğinin bulunmaması nedeniyle bazı yanlışlıklar ve hatta sahteciliklerin bilahare ortaya çıktığının bildirilmesi üzerine,

“Nasıl Türkiye'de yapılmış bir noterlik işlemi yurtdışında geçerli ise, yurtdışında yabancı bir devletin noteri tarafından yapılan işlemin, Türkiye'de de geçerli olduğu bilinmektedir. Nitekim 1512 sayılı Kanununun 195’inci maddesi, yabancı bir memlekette usulü uyarınca yapılan bir noterlik işleminin ne şekilde ve hangi şartlar altında Türkiye'de kullanılacağını hükme bağlamıştır. Ayrıca, tasdik mükellefiyeti karşılıklı olarak kaldırılan ülkelerle yapılmış özel anlaşmalar ile bu konuya ilişkin önceki genelge hükümleri aynen geçerliliğini korumaktadır.

Bu nedenle noterliklerde yabancı bir ülke noterliğinde yapılmış bir vekaletname veya sair bir belgeye dayanılarak işlem yapılması halinde, ülke noterliğine ait belgenin bir fotokopisinin veya aslına uygun olarak çıkarılmış bir örneğinin mutlaka eklenmesinin bu gibi ihtimalleri ortadan kaldıracağı düşünülmektedir.” denildiğinden, buna göre işlem yapılması icap etmektedir. (2016/24 s. Genelge)

 

12- Yeteneğe ilişkin doktor raporlarının sadece dairede kalan nüshaya ekleneceği:

 

1512 sayılı Noterlik Kanununun 72. maddesi ve Noterlik Kanunu Yönetmeliğinin 91.maddesinde;

Noterin, iş yaptıracak kimselerin yeteneğini öğrenmesi ve bu hususta bir kanı sahibi olması gerektiği,

İlgilinin yaşlılık, hastalık veya dış görünüşü itibariyle yeteneğinden şüphe edilmesi veya bu konuda ihbar ve şikayet bulunması hallerinde temyiz kudretinin varlığının doktor raporu ile saptanacağı,

Alınan hukuki işlem ehliyetine ilişkin rapordan, metnin içinde tarih ve numarası belirtilmek suretiyle bahsedileceği, raporun aslının işlemin noterde kalan nüshasına ekleneceği,

hükümlerine yer verilmiştir.

 

Bu itibarla;

Hukuki işlem ehliyetine ilişkin raporun verildiği kurum yanında, tarih ve numarası ile iş sahibinin hukuki işlem yapmaya ehil olduğunun işlem içine yazılması,

Sözü edilen rapor, noterin iş yaptıracak kimselerin yeteneğini öğrenerek bu hususta bir kanı sahibi olmasının sağlanması için alındığından, Yönetmelik hükmü gereğince sadece aslının işlemin noterde kalan nüshasına eklenmesi,

Raporun örneklerinin çıkarılacağına ve iş sahiplerine verilecek nüsha ya da örneklere ekleneceğine dair Yönetmelikte hüküm bulunmadığı, rapora ilişkin bilgilerin işlem içeriğinde yer alması ile iş sahiplerine gereksiz külfet yükleyeceği dikkate alınarak, noterde kalan nüsha dışında verilecek nüsha ve örneklere rapor örneklerinin eklenmemesi,

gerekmektedir.

 

13- İşlemlere basılacak müstenidat (dayanak) kaşesi:

 

1995/10 s. Genelge’de “TNB’ e intikal eden başvurularla, noterler tarafından işlem kağıtlarına eklenen vekaletname, temsil belgesi veya imza sirküleri gibi müstenidatların (dayanakların) ilgililer tarafından iş kağıtlarından ayrılarak müstakil olarak kul­lanıldıkları ve bu kanuna aykırı davranışın önlenmesi hususunda gerekli ted­birlerin alınmasının istendiği görülmektedir.

Konu TNB Yönetim Kurulu’nda görüşülmüş ve yasal olmayan bu davranışın önüne geçilebilmesi için müstenidat olarak kullanılan belgelerin uygun bir yerine en az 2x5 cm. ebadında ve  üç satır halinde yaptırılacak ve içinde (MÜS­TENİDATTIR (DAYANAKTIR) – TEK BAŞINA KULLANILAMAZ) yazılı bir damganın yaptırılarak basılmasının uygun olacağı sonucuna varılmıştır.” denildiğinden, buna göre işlem yapılması gerekmektedir.

 

 

 

Haluk Necdet TEKİN

TNB Eğitim, Sağlık,

Sosyal Güvenlik ve Yardımlaşma Vakfı

Hukuk Danışmanı

---