TÜRKİYE NOTERLER BİRLİĞİ

Mali Danışmanlık Sayı    : E-23240125-840-384655-02.09.2023

Konu : Noterlik Daireleri Adına Abonelik Açılması Hk.

                                                                                                                                                                                                                                                   

 

GENEL YAZI

(350)

 

 

Yönetim Kurulunun 24.07.2023 günlü ve (44) sayılı kararının (A-9) ncu maddesinde, noterliklerde kullanılan su, elektrik, telefon, internet gibi aboneliklerin noterlikler adına olacak şekilde düzenlenmesi hususunda çalışma yapılması konusunda karar alınmıştır. Genel Kurul kararı doğrultusunda hukuki ve mali yönden yapılan inceleme sonucunda hazırlanan rapor Yönetim Kurulunun 21.08.2023 günlü toplantısında görüşülmüş olup hukuki ve mali yönden aşağıdaki hususlar tespit edilmiştir.

Konunun hukuki yönden incelemesi sonucunda;

Noterlik Kanunun 1 inci maddesine göre; "Noterlik bir kamu hizmetidir. Noterler, hukuki güvenliği sağlamak ve anlaşmazlıkları önlemek için işlemleri belgelendirir ve kanunlarla verilen başka görevleri yaparlar." Hükmü mevcut olup, Noterler, hukuki güvenliği sağlamak ve çıkabilecek uyuşmazlıklara engel olmak için hukuki işlemleri belgelendirerek veya onaylayarak bunlara resmiyet kazandırmak ve kanunlar tarafından kendilerine yüklenen diğer görevleri yerine getirmekle yetkili ve görevli kılınmış kamu hizmeti gören kişilerdir. Mevzuatımızda noterliğin bir kamu hizmeti olduğu belirtilmekle birlikte, hukuki statüleri konusunda açık bir hüküm bulunmamaktadır. Pek çok konuda Adalet Bakanlığının izin ve denetimine tâbi olan noterlerin mesleklerini bağımsız biçimde ifa ettikleri, dolayısıyla serbest meslek çalışanı olduğunu kabul etmek güçtür. Adalet Bakanlığının noterlere ilişkin yetkilerinden başka, noterlerin noterlikten başka iş yapamamaları (Noterlik Kanunu madde 50) ve devlet dairelerinin çalışma saatlerine uymak zorunda olmaları (Noterlik Kanunu madde 51) noterliğin memurluğa benzeyen yönleridir. Ancak kanun koyucu, devletten maaş almamaları itibariyle mali yönden devletten bağımsız olan noterleri, memur olarak nitelendirmemiş; sadece bazı durumlarda onlara kamu görevlilerine ilişkin hükümlerin uygulanacağını belirtmiştir. Bir güven müessesesi olan ve önemli sonuçlar doğuran işlemler yapmakla yetkilendirilmiş olan noterlerin sorumlulukları da ağırdır. Noterlik Kanununun 162 inci maddesi uyarınca noterlerin görevleri ile ilgili olarak hukuki sorumlulukları yanında aynı Yasanın 125 inci maddesi uyarınca disiplin ve 160 ıncı maddesi uyarınca ceza sorumlulukları da bulunmaktadır. Noterlik Kanununun 60 ıncı maddesinde noterlerin genel olarak yapacakları işler sayılmıştır. Bu bilgi ve açıklamalar doğrultusunda; Noterler, serbest meslek erbabına ait bazı unsurları taşısalar da özel hukuk süjeleri olmayıp, hukuki güvenliği sağlamak amacı ile kanunlar tarafından kendilerine yüklenen görevleri yerine getirmekle yetkili ve görevli kılınmış kamu hizmeti gören kişiler olduğu, Noterlik dairesinin özel hukuk tüzel kişisi olarak kabul edilmediği, Bu kapsamda noterlik daireleri adına potansiyel vergi numarası alınması suretiyle su, elektrik, telefon, internet gibi aboneliklerin açılmasının mevcut yasal düzenlemeler çerçevesinde mümkün bulunmadığı sonucuna varılmıştır.

Konuya ilişkin mali yönden yapılan inceleme sonucunda;

193 Sayılı Gelir Vergisi Kanunu'nun 65. maddesinde, "Her türlü serbest meslek faaliyetinden doğan kazançlar serbest meslek kazancıdır." denilmiş, aynı Kanun'un 66. maddesinin 1 numaralı bendinde de, noterler ve noterlik görevini ifa ile mükellef olanların serbest meslek erbabı sayılacağı hükme bağlanmıştır. Kanunun 68 inci maddesinde ise serbest meslek kazancının tespitinde indirilecek giderler sayılmıştır. Serbest meslek erbabının iş yerinde kullanılan su, elektrik, telefon, internet gibi giderlerinin işyerine ait olduğunun tevsikiyle gider yazılması mümkündür.

Yanısıra, hukuki yönden yapılan incelemeye göre noterlik dairesi özel hukuk tüzel kişisi olarak kabul edilmediğinden, bu kapsamda noterlik daireleri adına potansiyel vergi numarası alınması suretiyle su, elektrik, telefon, internet gibi aboneliklerin açılmasının mevcut yasal düzenlemeler çerçevesinde mümkün bulunmadığı sonucuna varılmıştır.

Buna göre, noterlerin noterlik dairesi adına potansiyel vergi numarası alınması suretiyle adı geçen abonelikleri tesis ettirmesi mümkün değildir.

Bilgi edinilmesini rica ederim.

 

 

Emine ÇAĞLAYAN

Başkan

---