Hukuki Danışmanlık – 9269                                                  

Ankara, 16.03.2021

Özü: Erişebilirlik İzleme ve Denetleme Yönetmeliği Uyarınca Yapılan Denetimler

 

........................ NOTER ODASI BAŞKANLIĞINA

........................ NOTERLİĞİNE

 

             

           Birliğimize bir noterliğimizden iletilen, Aile Çalışma ve Sosyal Hizmetler İl Müdürlüğünün noterlik hizmet binasında Erişilebilirlik İzleme ve Denetleme Yönetmeliği gereğince yapılan denetim neticesinde tespit edilen eksikliklerle ilgili tadilat ve düzenlemelerin komisyon tespit raporunda tanınan süre içerisinde gerçekleştirilmesi aksi takdirde mevzuat çerçevesinde cezai müeyyide uygulanacağının bildirildiğine ilişkin yazısının görüşüldüğü Yönetim Kurulunun 15.03.2021 günü yapılan toplantısında alınan karar uyarınca;

           Birliğimize ait 2012/132 sayılı genel yazımızda açıklandığı üzere;

           “Kamu kullanımına açık noterlik dairelerine engellilerin ulaşılabilirliği konusu, Yönetim Kurulumuzun 08.10.2012 tarihli toplantısında görüşülmüş ve yapılan çalışmalarla ilgili olarak Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı Engelli ve Yaşlı Hizmetleri Genel Müdürlüğüne 22.10.2012 tarihli yazımızla bilgi verilmiştir.

           Adı geçen Genel Müdürlükçe bu yazımıza cevap olarak gönderilen ve Yönetim Kurulunun 18.12.2012 tarihli toplantısında görüşülen 29.11.2012 tarihli ve 2458-12769 sayılı yazıda;

           İlgi yazıda; kamu kullanımına açık noterlik dairelerine engellilerin ulaşılabilirliği konusunun Yönetim Kurulunuzun 08.10.2012 tarihli toplantısında görüşüldüğü ve yapılan çalışmalarla ilgili olarak Genel Müdürlüğümüze bilgi verilmesine karar verildiği belirtilmektedir. Yazınızda noter odaları ile noterliklerinize; 20.04.2012 tarihli ve 17.07.2012 tarihli genel yazılarınızda 5378 sayılı Kanunun Geçici 2 nci maddesi hükmü gereğince kamu kullanımına açık her türlü yapının engellilerin ulaşılabilirliğine uygun duruma getirilmesi için tanınan sürenin 8 yıl olduğundan bahsedilmektedir. Ayrıca 11.09.2012 tarihli yazınızda "Yönetim Kurulunuzca kamu hizmeti gören noterliklerin öncelikle noterlik dairelerini engellilerin ulaşabilirliğine uygun duruma getirmeleri gerektiğinden; bunun imkânsız olduğu durumlarda da noterlik dairesinin bulunduğu binanın dışına kadar geldiği halde, binanın engellilerin ulaşabilirliğine uygun olmaması nedeniyle noterlik dairesine giremeyen engelli vatandaşımıza her türlü kolaylığın sağlanarak, imzasının veya parmak izinin bina dışında alınması suretiyle işlem yapılacağından; bunun Noterlik Kanununun 83 üncü maddesinde belirtilen daire dışında işlem olarak nitelendirilemeyeceğine ve Noterlik Ücret Tarifesi gereğince yol ödeneğine tabi tutulmayacağına karar verildiği ve buna göre işlem yapılması" hususunun duyurulduğuna, diğer yandan "binaların yapıları ile mülkiyet durumları itibariyle değişiklik imkânı olup olmadığı da göz önünde tutulmak suretiyle engellilerin asgari ulaşabilirliğinin hayata geçirilerek yapılı çevrenin engelsiz hale getirilmesine ilişkin çalışmaların takip edildiğine" yönelik bilgi verilmiştir.

           Genel Müdürlüğümüzce 24 Ocak 2012 tarihinde düzenlenen ve Birliğinizin de katılım sağladığı "Engelliler İçin Ulaşılabilirlik Bilgilendirme Toplantısı"nın ardından çalışmalara başlandığı anlaşılmış olup, bu kapsamda yapmış olduğunuz çalışmalar takdirle karşılanmıştır.

            Ancak, engellilerin tıpkı diğer kamusal hizmetler için olduğu gibi ihtiyaç duyduğunda engelli olmayan kişiler gibi noterlik hizmetlerinden de yararlanabilmesi gerekmektedir.

           5378 sayılı Engelliler ve Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılması Hakkında Kanunun geçici 2 nci maddesinde "Kamu kurum ve kuruluşlarına ait mevcut resmî yapılar, mevcut tüm yol, kaldırım, yaya geçidi, açık ve yeşil alanlar, spor alanları ve benzeri sosyal ve kültürel alt yapı alanları ile gerçek ve tüzel kişiler tarafından yapılmış ve umuma açık hizmet veren her türlü yapılar bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten itibaren sekiz yıl içinde engellilerin erişebilirliğine uygun duruma getirilir." hükmü yer almaktadır. Bu madde engelliler için kamu kullanımına açık tüm alanlarda ve yapılarda ulaşılabilirlik önlemlerinin alınmasına yönelik olup; kamu tarafından verilen hizmetlerin engellilerin ulaşabilirliğine uygun olmasının ötesinde, kamu kullanımına açık alanların tamamında engelliler ve hareket kısıtlılığı bulunan kişilerin ulaşabilirliği için gerekli düzenlemelerin yapılmasını hüküm altına almıştır.

           Engelliler Kanununun geçici 3 üncü maddesine 12 Temmuz 2012 tarihli 6353 sayılı Kanun ile eklenen fıkralarda ise; iller bazında oluşturulacak olan ulaşılabilirlik izleme ve denetleme komisyonunun uygun olmayan her bir tespiti için idari para cezası uygulanacağı hüküm altına alınmıştır.”

           denilmektedir.

           Ayrıca 1512 sayılı Noterlik Kanununun 1 inci maddesi “Noterlik bir kamu hizmetidir. Noterler, hukuki güvenliği sağlamak ve anlaşmazlıkları önlemek için işlemleri belgelendirir ve kanunlarla verilen başka görevleri yaparlar.”

           40 ıncı maddesi “Noterlik dairesi, resmi daire sayılır. Kira sözleşmesi daire adına noter tarafından yapılır.”

           Erişilebilirlik İzleme ve Denetleme Yönetmeliğinin 4 üncü maddesi “Umuma açık hizmet veren yapı, kamu hizmeti için kullanılan resmi binalar ile ibadet yerleri, özel eğitim, özel sağlık tesisleri, sinema, tiyatro, opera, müze, kütüphane, konferans salonu gibi kültürel binalar ile gazino, düğün salonu gibi eğlence yapıları, otel, özel yurt, iş hanı, büro, pasaj, çarşı, alışveriş merkezi gibi ticari yapılar, spor tesisleri, yüzme havuzu, genel otopark ve buna benzer umuma ait binaları” ,

           18 inci maddesi “ Umuma açık hizmet veren her türlü yapı ve açık alan ile toplu taşıma araçlarının sahibi olan gerçek ve özel hukuk tüzel kişilerine her bir tespit için bin Türk Lirasından beş bin Türk Lirasına kadar idari para cezası uygulanır. Bu şekilde bir yıl içinde uygulanacak idari para cezasının tutarı elli bin lirayı geçemez. Büyükşehir belediyeleri, belediyeler ve diğer kamu kurum ve kuruluşlarına her bir tespit için beş bin Türk Lirasından yirmi beş bin Türk Lirasına kadar idari para cezası uygulanır. Bu şekilde bir yıl içinde uygulanacak idari para cezasının tutarı beş yüz bin lirayı geçemez.”,

           Kamu Hizmetlerinin Sunumunda Uyulacak Usul ve Esaslara İlişkin Yönetmeliğin 7 nci maddesinde; İdare, sunduğu kamu hizmetlerinin engelliler tarafından kolayca erişilebilir olması için gerekli tedbirleri alır.

           hükümleri hep birlikte ele alındığında;

           Noterlik mesleğinin kamu hizmeti olması hususu dikkate alındığında, noterlik dairelerinin ilgili yönetmelik kapsamında değerlendirilerek, tespit edilen eksikliklerin dairelerin bulunduğu binaların yapıları ile mülkiyet durumları itibariyle değişiklik imkânı olup olmadığı da göz önünde tutulmak suretiyle engellilerin asgari ulaşabilirliğinin sağlanması,

           Ancak ilgili mevzuatta tespit edilen eksikliklerin giderilmesinin mümkün olmadığı hallerin sayılmadığı ve tespit edilen eksikliklere ilişkin düzenlenen komisyon tespit raporuna itiraz hakkında bir düzenlemenin bulunmaması nedeniyle, noterliğin bulunduğu bina nezdinde yapılacak değerlendirme neticesinde binanın istenilen değişikliklerin yapılması açısından elverişsiz olması halinde ayrıntılı bir rapor hazırlanarak gerekçeleriyle birlikte denetimi yapan komisyona sunulmasının,

           Ayrıca; binada tadilatın imkânsız olduğu durumlarda da, noterlik dairesine işlem yapmak üzere gelip, binanın mevcut hali nedeniyle noterlik dairesine giremeyen engelli vatandaşımıza her türlü kolaylığın sağlandığı, bu bağlamda fazladan her hangi bir ücret alınmadan imzasının veya parmak izinin bina dışında alınması suretiyle işlem yapıldığının da ilgili komisyona bildirilmesinin,

           uygun olacağına karar verilmiştir.

           Bilgi edinilmesini rica ederim.

 

 

Dursun CİN                                                                                                                            

Başkan

 

 

 

(GENEL YAZI:96 )

---