Üçüncü şahsın vergi borcuna teminat gösterilmesi taahhüdü hakkındaki 2018/19 sayıl genelge ve 2018/20 sayılı genelge ile birlikte değerlendirilmelidir.

---

Ankara,  5.9.2003

Özü: Üçüncü şahısların vergi borçlarına karşılık olmak üzere düzenlenen teminat veya kefalete dair kağıtların damga vergisi hk.

 

G E N E L G E

( 30 )

 

........................ NOTER ODASI BAŞKANLIĞINA

........................ NOTERLİĞİNE

 

 

           İLGİ: 01.07.2003 günlü ve Hukuk 9400 (26) sayılı genelgemiz.

 

           İlgide kayıtlı genelgemiz ile “......vergi numaralı........ vergi dairesine kayıtlı ............ isimli şahsın/veya ....... şirketinin tahakkuk etmiş ..........TL. vergi borcunun teminatı olarak ....... vasıflı tapulu gayrimenkulü/ ...........plaka sayılı aracı teminat olarak gösteriyorum. 6183 sayılı Kanun ve diğer kanun ve emirlere göre yasal işlemlerin yapılmasını dönmemek üzere beyan, muvafakat ve taahhüt ederim.”

 

Şeklindeki işlem örneğinin 488 sayılı Kanuna ekli 2 sayılı tablonun I/C-16 fıkrasında belirtilen şahsi kefalete ilişkin olmaması sebebiyle damga vergisinden istisna edilemeyeceği bildirilmiştir.

 

Bu defa noterliklerimizden alınan;

           a) “..... adresinde kain ve tapunun ..... ada ve ....... parsel numarasında kayıtlı bulunan gayrimenkulümün, ..... Vergi Dairesinin ..... vergi sicil numarasında kayıtlı ...........’nın vergi dairesine olan borcuna karşılık adı geçen vergi dairesi lehine ipotek edilmesine rıza ve muvafakatimin bulunduğunu noter huzurunda kabul ve beyan ederim”,

 

           b) “sahibi bulunduğum ...........… plakalı …........… model …......… markalı aracımın……..vergi dairesinin ..... vergi sicil numarasında kayıtlı ...........’nın vergi dairesine olan borcuna karşılık adı geçen vergi dairesi lehine haciz edilmesine muvafakatimin bulunduğunu noter huzurunda kabul ve beyan ederim”,

           şeklindeki işlem örneklerinin ne surette harç ve damga vergisine tabi tutulacağı hususu da Maliye Bakanlığından sorulmuştur.

 

           Maliye Bakanlığı Gelirler Genel Müdürlüğü’ nden alınan ve Yönetim Kurulumuzun 25.08.2003 günlü toplantısında görüşülen 26.05.2003 günlü ve 21776 sayılı yazıda, “Bilindiği üzere, 492 sayılı Harçlar Kanunun 38 inci maddesinin 1 inci fıkrasında, “Noter işlemlerinden bu kanuna bağlı (2) sayılı tarifede yazılı olanları noter harçlarına tabidir.” Denilmiş, 41 inci maddesinde de, “Noter harçları (2) sayılı tarifede yazılı işlemlerden değer veya ağırlık ölçüsüne göre nispi, işlemin nevi ve mahiyetine göre maktu esas üzerinden alınır.” Hükmüne yer verilmiştir. Aynı Kanunun 42 nci maddesinin 2 nci fıkrasında ise, menkul ve gayrimenkul mallar hakkında alım, satım, taahhüt ve rehinle ilgili her nevi mukavele, senet ve kağıtlarda değer gösterilmesinin mecburi olduğu hükme bağlanmıştır.

           Söz konusu kanun hükümlerinin incelenmesinden de görüleceği üzere, menkul ve gayrimenkul malların alım, satım, taahhüt ve rehne konu işlemlerini kapsayan her nevi mukavele, senet ve kağıtlarda değer gösterilmesinin zorunlu olduğu açıkça belirtilmiştir.

 

           Öte yandan, 20/12/1990 gün ve 20731 sayılı Resmi Gazete’ de yayımlanan 3689 sayılı Kanunun 10 uncu maddesi ile 492 sayılı Harçlar Kanununun 43 üncü maddesine eklenen fıkrada, motorlu kara taşıtları ile ilgili alım, satım ve taahhüt işlemlerinde gösterilecek değer; işleme konu olan taşıtın cinsi, markası, modeli, tipi ve yaşı itibariyle Türkiye Sigorta ve Reasürans Şirketleri Birliğince tespit edilen ve işlemin yapıldığı tarihte geçerli olan kasko sigortasına esas değerinden aşağı olamayacağı hükme bağlanmıştır.

 

           Yazınız ekinde yer alan 1 ve 2 numaralı muvafakatname başlıklı kağıtlarda, bir şahıs bir başka şahsın vergi dairesine olan vergi borcuna karşılık ada, parseli belirli olan gayrimenkulünü ve plaka, marka, modeli belirli olan aracını vergi dairesi lehine ipotek ve haciz edilmesine rıza ve muvafakatının bulunduğunu kabul ve beyan etmektedir.

 

Söz konusu muvafakatname başlıklı kağıtların, mahiyeti itibariyle 492 sayılı Kanunun 42 nci maddesi kapsamında değer gösterilmesi zorunlu kağıtlar kapsamında değerlendirilmesi gerekmektedir.

Bu itibarla;

 

1 numaralı muvafakatnamenin 492 sayılı Kanunun 42 nci maddesi kapsamında gayrimenkullerin Emlak Vergisi Kanunu hükümlerine göre belirlenen vergi değerinden az olmamak üzere beyan edilecek değer üzerinden nispi harca,

2 numaralı muvafakatnamenin 492 sayılı Kanunun 42 ve 43 ncü madde hükümleri gereğince kasko değeri üzerinden nispi harca,

 

tabi tutulması gerekmektedir. Diğer taraftan damga vergisi ile ilgili olarak Birliğinizce “inceleme konusu muvafakatnamelerin 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkındaki Kanunun 11 inci maddesi gereğince bir şahsın vergi borcu nedeniyle 3 üncü bir şahsın şahsi kefaletine ilişkin ve onu tamamlayıcı mahiyette düzenlenmiş olması halinde 488 sayılı Kanuna ekli 2 sayılı tablonun I/C-16 bölümü gereğince damga vergisinden istisna edileceği tabiidir.” Şeklindeki görüşünüz 488 sayılı Kanun hükümlerine uygun bulunmuştur.”

           Denilmektedir.

 

           Bu görüşe göre 6183 sayılı Kanunun 11 nci maddesinde belirtilen şahsi kefaletle ilgili kağıtlardan kabul edilmeyen söz konusu işlemler nispi damga vergisi ve harca tabi tutulacaktır. Ancak bu işlemler sözü edilen Kanunun 11 inci maddesindeki şahsi kefaletle birlikte onu destekleyen veya tamamlayan kağıtlar olarak tanzim edildiği takdirde damga vergisinden istisna edilebilecektir.

 

           Buna göre vergi mükelleflerinin vergi borcu nedeniyle üçüncü şahıslar tarafından alacaklı vergi dairesine hitaben düzenlenen ve damga vergisi istisnası kapsamına giren veya bu istisnadan istifade etmesi mümkün olmayan muhtelif işlem örnekleri aşağıda belirtilmiştir.

 

        DAMGA VERGİSİNDEN İSTİSNA EDİLEN ŞAHSİ KEFALET İLE İLGİLİ İŞLEM ÖRNEKLERİ

ÖRNEK: 1- "Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkındaki Kanunun 9 uncu maddesi gereğince hakkında muamele yapılmış olan ..........' ya ait .........lira borcu ....... tahsil dairesince istenildiği zaman .......... liraya kadar ödemeyi müşterek borçlu ve müşterek müteselsil kefil sıfatı ile kabul ve taahhüt ederim. "

 

ÖRNEK: 2- "Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkındaki Kanunun 9 uncu maddesi gereğince hakkında muamele yapılmış olan ..........' ya ait .........lira borcu ....... tahsil dairesince istenildiği zaman .......... liraya kadar ödemeyi müşterek borçlu ve müşterek müteselsil kefil sıfatı ile kabul ve taahhüt ederim.

   Bu kefaletimle ilgili olarak; .... adresinde kain ve tapunun ..... ada ve ....... parsel numarasında kayıtlı bulunan gayrimenkulümün, bu borca karşılık adı geçen vergi dairesi lehine ipotek edilmesine rıza ve muvafakatimin bulunduğunu kabul ve beyan ederim",

 

ÖRNEK: 3- "Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkındaki Kanunun 9 uncu maddesi gereğince hakkında muamele yapılmış olan ..........' ya ait .........lira borcu ....... tahsil dairesince istenildiği zaman .......... liraya kadar ödemeyi müşterek borçlu ve müşterek müteselsil kefil sıfatı ile kabul ve taahhüt ederim.

   Bu kefaletimle ilgili olarak; .... adresinde kain ve tapunun ..... ada ve ....... parsel numarasında kayıtlı bulunan gayrimenkulümün üzerine bu borca karşılık adı geçen vergi dairesi lehine ipotek vermeyi kabul ve taahhüt ederim",

 

ÖRNEK: 4- "Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkındaki Kanunun 9 uncu maddesi gereğince hakkında muamele yapılmış olan ..........' ya ait .........lira borcu ....... tahsil dairesince istenildiği zaman .......... liraya kadar ödemeyi müşterek borçlu ve müşterek müteselsil kefil sıfatı ile kabul ve taahhüt ederim.

   Bu kefaletimle ilgili olarak; sahibi bulunduğum ....… plakalı ....… model .....… markalı aracımın bu borca karşılık olmak üzere adı geçen vergi dairesi lehine haciz edilmesine muvafakatimin bulunduğunu kabul ve beyan ederim",

 

ÖRNEK: 5- "Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkındaki Kanunun 9 uncu maddesi gereğince hakkında muamele yapılmış olan ..........' ya ait .........lira borcu ....... tahsil dairesince istenildiği zaman .......... liraya kadar ödemeyi müşterek borçlu ve müşterek müteselsil kefil sıfatı ile kabul ve taahhüt ederim.

   Bu kefaletimle ilgili olarak; sahibi bulunduğum ....… plakalı ....… model .....… markalı aracımın bu borca karşılık olmak üzere adı geçen vergi dairesi lehine teminat gösterilmesini kabul ve taahhüt ederim",

 

"Söz konusu işlemler (Örnek 1 den 5 ), bir vergi mükellefinin vergi borcuna ilişkin olarak üçüncü şahıslar tarafından şahsi kefalet nedeniyle düzenlendiğinden damga vergisinden istisna edilecektir.

 

Dolayısıyla bu kağıtlar üzerinde bulunan teminat gösterme konusundaki taahhütler de şahsi kefaletin bir bakıma onu destekleyici ve tamamlayıcı unsuru olma özelliği nedeniyle aynı istisnadan yararlanacaktır.

 

Bu işlemlerden alınacak nispi harcın matrahını ise kefil olunan vergi borcu tutarı veya teminata konu araç veya gayrimenkulün değerinden yüksek olanının teşkil edeceği tabiidir.

 

 

           B- DAMGA VERGİSİ İSTİSNASINDAN YARARLANAMAYAN TEMİNATA DAİR İŞLEM ÖRNEKLERİ

 

Örnek: 1-“..... adresinde kain ve tapunun ..... ada ve ....... parsel numarasında kayıtlı bulunan gayrimenkulümün, ..... Vergi Dairesinin ..... vergi sicil numarasında kayıtlı ...........’nın vergi dairesine olan borcuna karşılık adı geçen vergi dairesi lehine ipotek edilmesine rıza ve muvafakatimin bulunduğunu kabul ve beyan ederim”,

Örnek: 2- -“..... adresinde kain ve tapunun ..... ada ve ....... parsel numarasında kayıtlı bulunan gayrimenkulümün üzerine ..... Vergi Dairesinin ..... vergi sicil numarasında kayıtlı ...........’nın vergi dairesine olan borcuna karşılık adı geçen vergi dairesi lehine ipotek vermeyi kabul ve taahhüt ederim”,

Örnek: 3-“sahibi bulunduğum ...........… plakalı …........… model …......… markalı aracımın……..vergi dairesinin ..... vergi sicil numarasında kayıtlı ...........’nın vergi dairesine olan borcuna karşılık adı geçen vergi dairesi lehine haciz edilmesine muvafakatimin bulunduğunu kabul ve beyan ederim”,

 

Örnek: 4-“sahibi bulunduğum ...........… plakalı …........… model …......… markalı aracımı……..vergi dairesinin ..... vergi sicil numarasında kayıtlı ...........’nın vergi dairesine olan borcuna karşılık adı geçen vergi dairesi lehine teminat göstermeyi kabul ve taahhüt ederim”,

 

           Yukarıda belirtilen işlem örneklerinin 6183 sayılı Kanunun 11 inci maddesinde düzenlenen şahsi kefaletle ilgili kağıtlarla bir ilgisi bulunmamaktadır. Bu işlemler münhasıran belirtilen Kanunun 10 uncu maddesi ile düzenlenmiş olan teminat hükümleri içerisinde yer almaktadır. Bu kağıtların üçüncü şahıslar tarafından düzenlenmiş olması, bunlara şahsi kefalet ile ilgili kağıt olma özelliğini de kazandırmamaktadır.

 

           Bu nedenle doğrudan teminat verme taahhüdünü ihtiva eden bu kağıtlar, Maliye Bakanlığı yazısında da belirtildiği üzere konusunu teşkil eden gayrimenkulün emlak vergisi değeri, araçların ise kasko sigortasına esas değerinden az olmamak üzere ilgililer tarafından beyan edilen değer üzerinden nispi harç ve damga vergisine tabi tutulacaktır.

 

           Bilgi edinilmesini ve gereğinin buna göre yapılmasını rica ederim.

           Saygılarımla,

                                                                                                               BAŞKAN

                                                                                                             Hasan YENİ

                                                                                                        (İstanbul 28.Noteri)

---